Müzik büyüyor, ama nereye doğru?

İngiltere’nin önemli mesleki kuruluşlarından Eğlence Perakendecileri Birliği 2024 satış rakamlarını açıkladı. Satışlar CD döneminden bu yana en yüksek noktada. İşin bir de ‘ama’sı var

Yıl sonu geldiğinde bütün sektörlerde olduğu gibi müzik sektöründe de rakamlar ve raporlar konuşmaya başladı. Spotify’ın sene sonu raporu kimin en çok stream edildiğine dair fikirler verirken, kurumların açıkladığı rakamlar müzik sektöründe hangi değişimlerin yaşandığına dair ipuçları sunuyor. 2000 yılından bu yana müzik sektörü CD devrinin kapanışını, korsan dönemini, stream platformlarının yükselişini ve egemenliğini, plağın yeniden dirilişini, ardından CD ve hatta kaset dair fiziksel formatın geri dönüşünü yaşadı. Bugün bu geri dönüş tüm hızıyla devam ediyor, rakamların anlattığı hikâye bu.

İngiltere’de plak, CD, kaset ve dijital albüm satışlarının toplam hacmi 2.3 milyar dolara yükselmiş, geçen yıla oranla yüzde 10 artarak. Burada dijital albüm satışı başlığı önemli. Stream sayısından hareketle bir hesap yapılıyor. Spotify’da, üyelik sahibi kullanıcılar tarafından bir albümdeki herhangi bir parçanın 1000 kez dinlenmesi (üye olmayanlar tarafından 6 bin kez dinlenmesi) o albüm adına bir satış olarak kabul ediliyor. Bu açıdan bakarsak albüm satış rakamlarının yüzde 85’i stream üzerinden geliyor, sadece yüzde 13’ü fiziksel satışların sonucu. Buna da şükür bence, ama bu durum gelir dağılımını çok etkiliyor. Stream üzerinden hesaplanan satıştan gelen gelir fiziksel satışınki yanında yok denecek kadar az. Sanatçının ancak fiziksel satıştan hatırı sayılır bir gelir elde edebileceği bir ortamda bu oran tüm satış içinde yüzde 13 olunca tabii büyüme rakamları cebe yansımamış oluyor.

Tekelleşmiş endüstri

İngiliz müzik endüstrisi, dünyanın en büyüklerinden biri olduğundan, orada olan her şeyin dünyanın kalan kısmında bir etkisi var. Yani bu pazarın dinamikleri aşağı yukarı diğer pazarları da anlamamamızı sağlıyor. Şimdilerde İngiltere’de sektörün ileri gelenler albüm satış hesabının yeniden yapılmasını tartışıyor. Buna göre fiziksel satışları stream sayısına evrilip sanatçılara platformlar üzerinden ek gelir olarak yatırılmalı. Saçma mı? Bence değil. Stream’den albüm satış rakamı hesabı değil tersine fiziksel satış üzerinden ek stream rakamı hesaplanmalı. Fiziksel albüm satmak daha zor çünkü ve bazı sanatçılar az stream edilse de buna oranlar daha çok fiziksel albüm satabiliyor. Ancak elbette albüm formatını değil şarkı ve çalma listesi formatını öne çıkarma üzerine kurulu Spotify sisteminde bunun kabul görmesi imkânsız. Özetle müzik sektörü 21. YY’a uyum sağlayacaksa bunu gerçek dışı hesaplarla değil, sanatçıların yararına yeni bir denklem kurarak yapmalı. Ama tabii bu kadar büyük şirketlerin ve yapıların yönettiği neredeyse tekelleşmiş bir endüstride bunu geçekleştirmek o kadar kolay değil.

Bu vesileyle hatırlamış olalım, sevdiğiniz sanatçıyı desteklemek istiyorsanız CD’sini, plağını, kasetini alın. Stream gelirleri sanatçının cebine ulaşana kadar yolda eriyip gidiyor çünkü.

İngiltere’de 2024’te en çok plak satan sanatçılar Oasis ve Taylor Swift oldu.

Ne okusak?

Evin İlyasoğlu’nun büyük keman sanatçısı Ayla Erduran’ın hayatını şahane bir şekilde romanlaştırdığı “Ayla’yı Dinler Misiniz?”, her şeyden önce olağanüstü detaylarla Cumhuriyet’in ilk yıllarından bugüne gelen bir insan hikâyesi anlatıyor. Başarı için ödenen, ödenmesi gereken bedelleri gözler önüne sermesi bakımından da çok gerçek mesajları var. Mutlaka okunmalı. Storytel’de de var.

Geçen hafta hayatını yitiren Selim İleri’nin 1984 tarihli “Hatırlıyorum” (Altın Yayınları) adlı anı kitabındaki Yeşilçam’a ve dönemin yıldız oyuncularına ve yönetmenlerine dair detaylar muhakkak okunmalı. Bu hafta sonu sahafları bir ziyaret edin bence…

Ne izlesek?

28 aşında kariyerinin zirvesindeyken intihar eden Avicii’nin hayatına odaklanan “I’m Tim” belgeseli aile fotoğrafları ve filmleri, yakınlarının, aile ve arkadaşlarının tanıklıklarıyla oldukça kişisel ve içeriden bir hikaye anlatıyor.

Ne dinlesek?

Ayla Erduran’ın 2004 yılında kaydettiği “Ayla Erduran Plays J.S. Bach” adlı albüm, geçen hafta 90 yaşında kaybettiğimiz büyük virtüözün yeteneğini cömertçe sergilediği eserlerden. Kulaklarınızın gerçek anlamda pası silinecek.

Polo & Pan ve Metronomy iş birliğinin adı “Disco Nap”. Her ikisini de seven biri olarak derhal dinleme listeme aldım.

Erkan Oğur’un “Sakla” isimli albümü yayında. Erkan Oğur perdesiz gitarı ve kalbinden doğrudan yükselen vokaliyle dinleyicisini günlük hayatın dışında bir yerlere taşımayı yine başarıyor.

Indie sevenler bu hafta Japanese Breakfast’ın yeni single’ıyla tedavi olabilirler. Parçanın adı “Orlando in Love”.

Batu Akdeniz’in romantik yeni şarkısının adı “Bitti Yalnızlığın”.