Dünyanın en büyük adası Grönland’ın yüzölçümü Türkiye’nin üç katı. Burada 2018’de kurulan Avannaata belediyesi Fransa büyüklüğünde, toplam nüfus 11.000 civarında. Ilullisat, başkent Nuuk ile birlikte bu belediyenin bulunduğu bölgenin en büyük yerleşim birimleri. Ilullisat’ta 4500 kişi yaşıyor.
Grönland küresel ısınmanın etkilerinin en fazla gözlemlendiği yerler arasında olduğundan bu durum sadece bilim adamlarını değil dünyanın dört bir yanından turistleri de bölgeye çekiyor. Sırf bilim adamları bile sayıca bu bölgenin nüfusunu ve demografik yapısını etkileyecek güçteyken, bugün Ilullisat yepyeni bir turizm dalgasıyla başa çıkmaya çalışıyormuş. Küresel ısınma turistleri.
2020’de 50 binden fazla turist bekleniyormuş Kuzey Kutup dairesinin 350 km kuzeyindeki Ilullisat’a Financial Times’ın haberine göre. Bugün yılın pek çok gününde turist sayısı yerel nüfusu aşıyor. Tek çocuk parkına “Fotoğraf çekmek yasaktır” tabelası asmışlar. Durumu siz düşünün.
Kasabada üçüncü süpermarket geçenlerde açılmış. Yeni açılan kafeler ve turistik dükkânlar baharda dolup taşıyormuş. Baharda ve yazın çalışacak eleman bulunmuyormuş. Bu dönemde Filipinler’den mevsimlik işçi geliyormuş. Dünyanın yaşaması en zor yerlerinden biri küresel ısınmadan dolayı ekonomik patlama yaşıyor. Kuzey Kutup dairesinde çalışmak üzere bölgeye Filipinliler geliyor. (Bu bölgenin 1840’lara kadar ekstrem şartlara sahip olduğunu öğrenmek isteyenler “Erebus” gemisinin gerçek hikâyesini tüyleri ürpererek okuyabilirler. “Erebus, The Story Of a Ship, Michael Palin.”)
Isınmadan dolayı eriyen buzlar kasabada önce geleneksel geçim kaynağı olan balıkçılığı patlatmış. Yıllık balıkçılık geliri 70 milyon dolar civarında. 4500 nüfus için hiç fena değil. Limana büyük gemiler konteynerler içinde yeni balıkçı tekneleri getiriyormuş. Yazın buzların yüzde 95’i eridiğinden artık kızaklar ve köpeklerle yapılan geleneksel balıkçılık yapılmıyormuş. 15 bin köpekten şimdilerde 2-3 bin tane kalmış. O da turistik faaliyetlerde kullanılıyormuş.
Balıkçılık büyüyünce nüfus artmaya başlamış. Şimdi yeni olay turizm. Dünyanın her yanından hali vakti yerinde turistler küresel ısınmanın ne kadar yıkıcı olduğunu görmek için bölgeye geliyor. Onlar geldikçe ve bu hayli pahalı turizm yolculuğunu gerçekleştirince bölge “kalkınıyor”.
Trump ağustosta Grönland’ı satın almaktan bahsetmişti. Trump’ın emlakçı olduğunu hatırlatırım. Her şey olabilir ama aptal değil. Bölgedeki yeni imkânların farkında olmalı. Grönland’ı toprak almak için iyi bir yatırım olarak görmesi küresel ısınmanın neleri nasıl değiştireceğini gösteriyor. Konu sadece doğal yaşam değil.
Biz hep buzlar üzerindeki ayı fotoğraflarını görüyoruz. İnsanların hayatlarının nasıl değiştiğini göremiyoruz pek. Küresel ısınmanın dünyaya etkisi sanılandan daha fazla, hızlı ve bedeli de ağır. Ve elbette şu soru aklımın bir köşesinde duruyor: Küresel ısınma mı daha büyük felaket, kitlesel turizm mi?
