30’unu geçen sanatçının işi çok zor

Kariyeri 10 yıllara yaymak giderek güçleşiyor; ne kadar büyük olurlarsa olsunlar, 30 yaşını geçen sanatçıları çetin bir mücadele bekliyor

Popüler müzik tarihinde gelmiş geçmiş pek çok büyük sanatçı arasında en fazla ilgimi çekenler uzun kariyere sahip, her kuşağa hitap edebilmiş olanlar. David Bowie mesela; ölene kadar uzun yıllar ‘70’lerden 2010’lara farklı cümleler kurabilmiş, müziğini geliştirebilmiş ve her yeni kuşağa hitap edebilmiş isimlere güzel bir örnek. Leonard Cohen, müziğini hiç değiştirmeye ihtiyaç duymadan hayatının her döneminde yaşadıklarını, hissettiklerini anlatarak uzun soluklu olmayı başaranlardan. Giderek bilgeleşenlerden. Bruce Springsteen diğer bir örnek.

2019’un en büyük turnelerini inceliyordum geçenlerde. Justin Timberlake, Metallica, Fleetwood Mac, Kiss, Bob Seger and the Silver Bullit Men, Elton John, Pink. En büyük geliri elde etmiş ilk 10 isim arasında sadece Ed Sheeran (29) ve Travis Scott (28) genç. Geri kalan sanatçılar 40-75 aralığındalar. Yani ‘70’lerle 90’larda bir aralıkta müziğe başlamışlar. 

Şanslı kuşak

Kaset, plak, CD ya da her neyse eski usul fiziki albümler satabilmiş şanslı kuşak. Şanslı diyorum, çünkü müziğin para ettiği, insanların bugüne kıyasladığınızda ciddi paralar verip beğendikleri sanatçıların albümlerini alabildiği yıllar bunlar. Bu insanlar zaten hâlâ para ayırmaya devam ediyor; bu defa da bilet satın alıyorlar. Kuşaklararası ekonomik analizi yapılabilir elbette, ben burada bir somut gerçeğin altını çiziyorum sadece.

2000’lerden itibaren işler değişiyor. Mesela The Strokes gibi grupların hayranları her iki dönemi de yaşayanlardan. Ama daha fazla “fiziki” taraftalar. Hangi grubun hayranları hangi döneme ait bunu anlamak çok kolay aslında. Stream rakamlarına bakın yeter. Mesela 2019’da en fazla bilet satan isimlerden Elton John, Metallica, Bob Seger, stream platformlarında neredeyse yoklar. The Strokes gibi ara dönem sanatçıları biraz varlar. 2010’larda kurulan bir grupsanız eğer, sizi dinleyenlerin büyük çoğunluğu sizi stream ediyor. Dolayısıyla stream platformlarında ve sosyal medya kanallarında performansınız iyi. Muhtemelen yayınlanmış fiziki albümleriniz var ama sembolik rakamlarda üretilmişler. Aslına bakarsanız albüm sattığınız da pek söylenemez. Az ya da çok stream edilen şarkılara sahipsiniz. Kataloğunuz genellikle bu şekilde ifade edilip sınıflandırılıyor. Albüm formatında bir düzende yayınlasanız dahi müziğinizi tanımlayan şey artık stream edilebilirliği.

2010’ların ortasından sonra kurulan gruplar veya faaliyete başlayan sanatçılardaysa durum daha da ilginç! Genel olarak albüm diye bir konsept çok uzak. Genellikle mümkünse her hafta ya da ayda bir şarkı yayınlamanız gerekiyor. Şarkı yayınlamayan üç ayda unutuluyor. Unutulanı algoritmalar da unutuyor. Kimsenin karşısına çıkmıyorsunuz artık. Sizi hatırlayanlar, yani kitaplıklarına ekleyenler sizi görebilir. Onun dışında fiziki ortamlarda pek bulunmadığınız için ne konser şansınız var ne de başka bir yerde görünürlük. Yani aslında “sanal” bir ortamda yaşanıyor her şey. Ve sanal olarak da sona eriyor. 

Çok yaşlı ünlüler

Bugün artık yeni şarkıların ve sanatçıların keşfedildiği yer daha ziyade Tik Tok! Orada da damdan havuza atlayan bir ergenin arkasına uygun düşecek müzikler ünlenebiliyor. Tarzınız buna uygunsa sorun yok. Ama küçümsemiş gibi görünüyor olmak istemem. Mesela Tik Tok’ta ünlenen Dj Regard bayağı iyi. Tik Tok’ta ünlenen daha pek çok iyi şarkı biliyorum; bunları ayrı bir yazıda ele alırım.

Sadede gelirsem: Bugün sanki 100 yıldır müzik yapıyormuş gibi duran; mesela Lady Gaga 34, Rihanna 32, Adele 32 yaşındalar. Ve yaşadığımız çağda müzik sektörü açısından bakılırsa onlar için çok yaşlı denilebilir. Dua Lipa mesela şu anda dünyadaki en değerli pop star olabilir. Kariyerinin zirvesinde. 24 yaşında ve en fazla üç yıla artık yaşlı sınıfına girmeye başlayacak. Yukarıda bahsettiğim sert sektör gerçekleri onun için de geçerli. 17-21 arası bir yaş,  günün ruhunu yakalamaya ve fenomen olmaya daha elverişli. Mesela son büyük star   19 yaşındaki Billie Eilish gibi!

Ne kadar büyük olursanız olun, artık kariyerinizi 10 yıllara yaymanın giderek güçleştiği bir dönemdeyiz. Sanatçıların, hele 30 yaşını geçen sanatçıların işi çok zor, önlerindeki mücadele çok çetin. Bu konuyu yerli örneklerle yeni bir yazıda ele alacağım.