Ülkemize yabancı sermayenin gelmemesi temel olarak üç nedene bağlanır. Birincisi, istikrarsızlık. İkincisi, bürokrasi. Üçüncüsü de vergi yapısı. İstikrarsızlık gerçekten önemli. Gerek siyasal, gerekse ekonomik istikrarsızlık belirsizlik yaratıyor. Bu da tüm yatırımcılar için uygun olmayan bir iklim yaratıyor.Bürokrasinin insanları bunalttığı inkar edilemez. Bürokrasi devletin vatandaşa itimat etmemesinden kaynaklanır. Ülkemizde sağ partiler elli yıldır devletin vatandaşa tutumundan şikayet eder, ama elli yıldır da iktidardadırlar. Bürokrasiden kurtulmanın yolu bu konuda irade göstermekten başlar.Vergi reformuna gelince. Ülkemizde enflasyon muhasebesinin olmaması, devletin yıllar boyu haksız vergi almasına neden oldu. Vatandaş da bunun üzerine olabildiğince vergi kaçırdı. Kayıtsızlığın bu denli yaygın olduğu bir ekonomide, kayıtlı çalışacak olan yabancı sermaye yatırıma cesaret edemez.Bazı kesimler yabancı sermayeden umudu kesince, ABye tutunuyor. Doğrusu örnekleri de var. Polonyaya 1995ten bu yana tam 42 milyar dolarlık yabancı sermaye girerek yatırım yaptı. Keza Çek Cumhuriyetine aynı dönemde 30 milyar dolar civarında yatırım yapıldı. Önceki akşam Yatırım Danışma Konseyinin kokteylindeydik. Yabancılardan çok, yerli işadamları vardı. Merak ediyorduk, ne çıkacak diye. Somut hiçbir şey çıkmadı, tabii. Şimdilik dilekler, temenniler birbirini kovaladı. 1990 1993 1995 2000 2002Gelişmekte olan Ülkeler 19,715 59,992 99,737 149,532 128,898Arjantin 1,836 2,793 5,609 10,418 775Brezilya 989 1,292 4,859 32,779 16,566Meksika 2,549 4,389 9,526 15,483 13,627Çin 3,487 27,515 35,849 38,399 49,308Endonezya 1,093 2,004 4,346 2,315 3,449Hindistan 0 550 2,144 2,315 3,449Malezya 2,332 5,006 4,178 3,778 3,203Tayland 2,444 1,804 2,068 3,366 969Bulgaristan 4 40 90 1,002 479Çek Cum. 70 650 2,568 4,987 9,319Polonya 89 1,715 3,659 9,341 4,119Romanya 0 94 419 1,037 1,106Rusya 0 0 2,065 2,713 2,956Mısır 734 493 598 1,235 647TÜRKİYE 684 636 885 982 1,037 Ancak bu ülkelere bu yatırımlar, AB sürecinden önce piyasa düzenine geçtikleri için adeta yağmaya başladı.Latin Amerika ülkeleri de istikrara yaklaştıkça inanılmaz yatırım çektiler. Krize girmeden Arjantin sadece 1999 yılında 24 milyar dolar yatırım almıştı. 2000 yılında bu yarıya, daha sonra da 1 milyar doların altına inmiş. Nedeni de malum. Kriz! Brezilya bir ara bir yılda 30 milyar dolardan fazla yatırım çekmiş. Meksikanın da bugün aldığı yatırım hiç de göz ardı edilecek ölçüde değil. Türkiyenin tam 15 katı.Çini konuşmak için ayrı bir yazı gerekiyor. Gelişmekte olan ülkelere giden yatırımın neredeyse yarısı bu ülkeye gidiyor. Nedeni de basit. Müthiş bir pazar. Ve giderek de serbestleşiyor.Dünyada yabancı sermaye temel olarak gelişmiş ülkeler arasında dolaşıyor. Ancak gelişmekte olan ülkeler de pastadan az da olsa pay alıyor. Son 10 yılda bu sermaye akımı tam üç kat artmış. Türkiyeye gelince. On yılda değil katlanmak, doğru dürüst artmamış bile. Türkiye tek cümleyle, yatırıma elverişli bulunmamış. Tüm dünyada gelişmekte olan ülkelere akan yabancı sermayenin sadece yüzde 1i bile ülkemize gelmiyor.Hatalar belli. Umarız bu Konsey bu hataların azaltılmasına araç olur. hgunes@milliyet.com.tr DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI (milyon dolar)
