Yurtdışında artan fiyatlara yapacak pek bir şey yok. Ama çoğu malda bir gevşemenin gözlendiği de belirtilmeli. Yatırım artışı da sonsuz biçimde süremez. Nihayet burada da bir duraksama, bir doyum oluşur. Ancak ABye tam üyelik bu doyumu nasıl etkileyecek, bilemiyoruz.Gelelim iç tüketime. Tüketim verilerinde temmuz ayından itibaren bir yavaşlama seziliyor. Biz de son haftalarda bunu sık sık dile getiriyorduk. Ama verilerle desteklemeyen bu seziye haliyle okurlar çok fazla itibar etmemişlerdi.Aybaşından bu yana ise iki özel veri yayımlandı. CNBE - enin derlediği tüketim verileri. Gerek bazı yurtdışı kuruluşların gerekse Merkez Bankasının izlediği bu veriler son derece önemli.1) Tüketici Güven Endeksi mayıs ayında nisan ayına göre çok ciddi bir düşüş göstermişti. Ancak daha sonra hemen toparlanmaya başladı ve temmuz ayında neredeyse nisan düzeyini yakaladı. Ağustos verisi ise temmuza göre yüzde 9.3 lük bir düşüş gösteriyor.Bunun bir nedeni yüzde 10.4lük Tüketici Beklenti Endeksindeki düşüş, diğeri de Tüketim Eğilimindeki yüzde 7.4lük düşüş. Yani tüketici belki de "artık yeter" diyor. Tabii eylül ayı verisi büyük önem taşıyor. Gerek okulların açılması gerekse AB sürecindeki haberler yeniden bir güven ve tüketim dalgası yaratabilir. Ancak biz artık yavaşlamanın başladığı kanısındayız.2) Geçen hafta CNBC - enin derlediği tüketim verileri de açıklandı. Örneğin Perakende Satış Endeksi geçen ay temmuza göre yüzde 3.3 azalmış. Bu çok ciddi. Çünkü bu trend mayıstan bu yana gözleniyor. Düşüş mayıs ayına göre yüzde 23e dayanmış durumda. Üstelik aynı trend Bireysel Tüketim endekslerinde de gözleniyor. Son ay Bireysel Tüketim yüzde 2.4 azalsa da, mayısa göre bu azalış yüzde 7 ediyor. Geçtiğimiz hafta büyüme rakamları açıklandı. Ve hemen herkes şaşırdı. Çünkü rakamlar piyasa uzmanlarının beklediğinin çok üzerinde gerçekleşti. Cari işlemlerde doğan açığın nedeni de daha belirgin hale geldi. Cari işlemler açığının nedeni düşük kur filan değil, canlı iç tüketim ve birikmiş yatırım ihtiyacı. Ve tabii bir de uluslararası piyasalarda artan çeşitli fiyatlar. 3) Rakamlar iç tüketimde, özellikle de dayanıklı tüketim mallarında, bir doyuma ulaşıldığına işaret ediyor. Mart - mayıs döneminde ayda ortalama 50 bin araba satılıyordu. Son 3 ayda ise ortalama 35 bin. Kısacası, 2004 yılında daha önceden tahmin ettiğimiz gibi çok hızlı bir büyüme yaşıyoruz. Ancak artık bunun daha makul biçimde sürmesini beklenmeli. Çünkü dayanıklı tüketim mallarındaki aşırı hızlı canlanmanın bir ölçüde doyuma ulaştığı izlenimi gözleniyor. hgunes@milliyet.com.tr
