Bankalarımız küçük değil, cüce!! Neden mi?

Dünyanın en büyük bankası Citigroup. Amerikan sermayeli bu bankadan sonra Japonların Mizuho Holdings bankası geliyor. Her ikisinin de aktif büyüklüğü 1'er trilyon doları geçiyor. Şöyle ifade edelim, her bir bankanın yıllık bilançoları Türkiye'nin milli gelirinin tam dört katı!
İsviçre bankası UBS ise bayağı gerilerden üçüncü geliyor. Bu bankaların aktif büyüklüğüne baktığımızda her birinin birer dev olduğu görülüyor. Ancak bir başka özellik daha görülüyor. Bu bankaların hemen hepsi gelişmiş ülkelere ait.
Sıralamada ilk 50 arasında sadece bir tek Çin'e ait 4 banka var. Dünyanın en büyük 21, 26, 39 ve 41'inci bankaları. Bu da gayet doğal. Çünkü Çin'in 1.3 milyara yakın nüfusu ve 1.2 trilyon dolarlık da milli geliri var. Dev bir ülke ve dev bir nüfusa sahip. Buna rağmen dünyanın ilk iki bankasının aktif büyüklüğü neredeyse Çin'in milli gelirine eşit.
Türkiye tabii sıralamada yok. Bırakın sıralamaya girmeyi toplam bankacılık sektörü dünyanın ilk 50 bankası arasına giremiyor. Çünkü 50'nci bankanın aktif büyüklüğü bile 262 milyar dolar. Nordea isimli bu İsveç bankasının aktif büyüklüğü Türkiye'de sektörün tamamından yüzde 60 daha büyük. Olacak şey değil!
Pekiyi bizde neden bankacılık bu denli küçük? Çok neden var. Birincisi malum; ülke geliştikçe finans sektörü daha hızla büyüyor. Ve milli gelir içindeki payını artırıyor. İkincisi, finans kesimi eğer serbest bir yapıdaysa gelişme hızlanıyor. Nihayet, bankacılık üzerinde mali yüklerin makul olması gerekiyor. Aksi taktirde sektör yabancı ülkelere kayıyor.
Ülkemizde finansal serbestleşme sağlandı ama mali yükler çok fazla. Bankalar mevduat sahibine yüzde 22 verirken, krediye dönüşme sürecinde mali yükler kaynak maliyetini yüzde 35'e çıkarıyor. Üstelik, buna bankanın masrafları dahil değil. 50 milyar dolar kredi stokuna tüm banka masrafları konulduğunda durum daha da vahimleşiyor; 7.3 milyar dolar faiz - dışı gider, kredi üzerinde yüzde 15'lik bir yük getiriyor. Üstelik buna risk primi (yani batık maliyeti) ve kar marjı dahil değil. Kredi fiyatı haliyle uçuyor. Müşteri pahalı bulunca da, ya yatırımdan vazgeçiyor, ya da yatırım çok pahalıya mal oluyor. Bu da ileride ya iflasına, ya da mal maliyetinin pahalı olmasına neden oluyor. Bazı yatırımcılar çareyi yurtdışından kredi sağlayarak buluyorlar. Ülkemizde kullanılan kredinin yüzde 40'ı artık yurtdışından.
Çözüme gelince. Önce mali yükler azaltılmalı. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, KKDF, Damga Vergisi, harçlar, gider indirimi önce azaltılmalı, sonra da tümüyle kalkmalı. Özel İşlem Vergisi ve fon payı ise hemen kalkmalı.
Nihayet artık birleşmeler zul saymamalı. En büyüğü dünyanın 50'nci bankasının onda biri etmeyen bu ölçekle karlı bankacılık yapılması olanaksız.