Zehirli yumurta krizi
Bit ve pire öldürmek için kullanılan fipronil’e yumurtalarda rastlanması Avrupa’da bir krize yol açtı. Bizde ise akıllara gelen soru şu: Aynı böcek ilacı Türkiye’deki kümeslerde de kullanılıyor olabilir mi?
Avrupa’da yumurta krizi yaşanıyor. Nedeni, yumurtalarda “fipronil”e rastlanması. Fipronil, bit ve pire öldürmek için kullanılan kimyasal bir zehir. Yumurtaya nasıl bulaştığı ise soru işareti. Anlaşılan kedi ve köpeklerde kullanılan haşere ilaçları, tavuk kümeslerine de girmiş.
Dünya Sağlık Örgütü’nün “orta ölçekte zehir” olarak tanımladığı fipronilin böbrek, karaciğer ve tiroit bezlerine ciddi oranda zarar verdiği biliniyor. Avrupa diken üstünde. Milyonlarca yumurtayla tavuk itlaf edilmiş durumda. Çok sayıda çiftlik bir daha açılmamak üzere kapatıldı.
Peki, Türkiye bu krizin neresinde? Çünkü fipronil krizi sadece Avrupa’yla sınırlı kalmadı. Güney Kore ve Tayvan’da da ilaç kalıntılı ürünler saptandı. Akıllara gelen soru şu: Aynı böcek ilacı Türkiye’deki kümeslerde de kullanılıyor olabilir mi? Bunu, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı da araştırma gereği duydu ve Türkiye’deki yumurtalarda fipronil olup olmadığının tespit edilmesi için laboratuvarlarda analiz çalışması yaptırdı.
Kaç örnek analiz edildi?
Bakanlığa göre, Türkiye’de üretilen yumurtalarda fipronil yok. Sonucun duyurulmasının ardından bakanlık yetkililerine hangi bölgelerden kaç örnek alındığını da sordum ancak yetkili, bu bilginin gizli tutulduğunu ve analize ilişkin detayların paylaşılmayacağını söyledi. Ayrıca bakanlığın açıklamasında, fipronilin gıda değeri olan hayvanlarda kullanımına izin verilmediğine de yer verildi.
Görüştüğüm, Uludağ Üniversitesi Parazitoloji Anabilim Dalı öğretim üyeleri de Türkiye’de fipronil etken maddeli preparatların sadece kedi ve köpekler için satışa sunulduğunu söylüyor. Üretim alanlarını da iyi bilen isimlerden Prof. Dr. Levent Aydın, fipronili çiftliklerde bugüne kadar hiç görüp duymadığını vurguluyor. Fipronilin özellikle yumurta tavukçuluğunun en yaygın sorunu “kırmızı tavuk biti”ne karşı kullanıldığını anlatan Prof. Dr. Aydın, hem yasak hem de pahalı olması nedeniyle fipronil içerikli ilaçların Türkiye’de kullanılmayacağı görüşünde.
Aydın’a göre, kırmızı bit dünyanın baş edemediği bir sorun ve bunun için de sürekli farklı ilaçlar deneniyor. Bu haşereye bitkisel çözüm için bir araştırma yürüttüklerini ancak çalışmanın henüz sonuçlanmadığını belirten Aydın, arasında tarım ilaçlarının da yer aldığı farklı preparatların bu hastalığa karşı kullanıldığını kaydediyor. Aydın’ın dikkat çektiği husus, bilinçsiz kullanım halinde bu ilaç kalıntılarının ete ve yumurtaya geçme riskinin her daim söz konusu olduğu. Yine aynı bölümden Prof. Dr. Volkan Çetin Akyol da kırmızı tavuk bitine karşı Türkiye’de tarım ilacı uygulaması yapıldığını yumurtanın kabuk yapısı nedeniyle de ilacın yumurtaya sirayet edebildiğini anlatıyor.
Bilmek tüketicilerin hakkı
Devletin, yumurtalarda “Fipronil yok” demesi ferahlatıcı. Ama fipronil, haşerelere karşı kullanılan onlarca etken maddeden biri. Türkiye’deki kümeslerde hangi kimyasal maddelerin kullanıldığını ve bu maddelerin yumurta ile etlere sirayet edip etmediğini de bilmek biz tüketicilerin en doğal hakkı. Zira, sadece küçük ölçekli kanatlı hayvan üreticilerinin internetteki forumlarına göz attığınızda bile, çok sayıda ilaçtan bahsedildiği ve bunların bir kısmının aynı fipronilde olduğu gibi gıda amaçlı hayvanlarda kullanımının yasaklandığı görülebilir.
Sorularınızın cevapları burada
Bu köşede her hafta sürdürülebilir bir yaşama ve doğaya dair konuları ele alacağız. Yeşili, toprağı, ağacı kısaca çevreyi gündemin ilk sırasına koyup, ekosisteme, insan ve diğer tüm canlılara zarar verebilecek uygulamalara dikkat çekmek amacımız. Siz de sorularınızı, konu önerilerinizi ve merak ettiklerinizi gurkan.akgunes@milliyet.com.tr adresine gönderebilirsiniz. Gelin her pazar siz de doğaya ses verin...
