Temiz temizliğe giriş
Bildiklerini unut. Gel al eline bir silgi, şu yeni başlayan güne bilgilerini silmekle başla... Tam sekiz asır önce Şems-i Tebrizi bunu söylemeden önce de, aradan geçen 800 yılda da değişen bir şey olmadı. Genel kabul gören, çoğunluğun onayladığı ve yaygın olanı hep kesin bilgi olarak kabul ettik.
Gerçeğe karşı adeta toplu bir uyku hali... Bu uyurgezerlikte eğitim sistemimizin payı da yadsınamaz. Aramızdan uyananlar oldu ve hakikat diye önümüze dikilen koca perdeyi aralayınca arkasında görülen bambaşka bir dünyaya adım attılar. Ve her nedense biz “normal”ler onlara hep, “anormal”miş gibi yaklaştık. Onlar “Başka bir dünya mümkün” dedikçe biz ezberimizin limanına sığındık.
Tüm bu girizgah, aslında felsefi bir meseleye çok uzak bir konuya dair ama felsefeden de ari değil. Geçtiğimiz hafta anlatmaya çalışmıştık; temizlerken türlü kimyasallarla nasıl kirlendiğimizi ve kirlettiğimizi... Banyo dolaplarını nasıl zehir deposuna çevirdiğimizi ve doğru-yanlış kullandığımız temizlik kimyasallarının sağlığımıza ve vücudumuza olası olumsuz etkilerini...
Yazıyı okuyanların da haliyle aklında “Peki başka bir dünya mümkün mü?” sorusu asılı kaldı. Tamam, petrol türevli yüzey temizleyici, parlatıcı kullanmayalım ama banyoyu mutfağı nasıl temizleyelim? Optik ağartıcı kullanmadan çamaşırları nasıl bembeyaz yapalım? Tuvaletteki rahatsız edici kokuyu oda spreyi olmadan nasıl geçirelim?
Elbetteki bugünden yarına tüm hijyen alışkanlığını baştan sona değiştirecek bir reçete yok ama kararlıysanız bu dönüşümde size rehber olabilecek bir portre var: Mercan Yurdakuler.
Deli muamelesi
Yurdakuler anne olunca önce yediklerinin içeriklerini araştırmaya başlamış, ardından da cildine değen ve soluduğu maddelerin. Araştırdıkça, etiketlerdeki karmaşık formüllerin dünyasına dalmış. O dünyadan çıktıktan sonra da yaşadığı kişisel dönüşümün başkaları için faydalı olabilmesi adına Zehirsizev.com’u kurmuş. “Zehirsiz Ev”i kitaba da dönüştüren Yurdakuler, o dönemi “ağır ağır ilerleyen bir keşif süreci” olarak tanımlıyor: “Etiketlerde en sık karşılaştığım maddelerin koruyucu mu, çözücü mü, deterjan mı, parfüm mü, boya mı olduğunu ayırt etmeye başladığımda ‘Bütün bunları kullanmaya gerçekten mecbur muyum?’ sorusu da belirmeye başlamıştı kafamda. O sıralar takip ettiğim İngilizce blog’lar, siteler bambaşka bir dünyanın kapılarını açtı diyebilirim. Kendi küçük dünyamda ‘Deodoran yaptım’ dediğimde insanlar delirdiğimden şüphe ederken, başka yerlerde, başka ailelerde başka türlüsü düşünülemiyordu bile. Temizliğe ve kişisel bakıma bakışım böyle böyle değişti.”
Macun, yumuşatıcı, parlatıcı
Yurdakuler 10 yıldır yüzey temizleyici, çamaşır suyu satın almamış. Artık, almadığı temizlik ürünleri arasında diş macunu, saç kremi, elde bulaşık yıkamak için deterjan, naftalin, çamaşır yumuşatıcısı, bulaşık makinesi parlatıcısının da olduğunu söylüyor. Çamaşır deterjanını kırk yılda bir çok lekeli olanları yıkamak için bulundurduğunu anlatan Yurdakuler, “Kitap ve seminerlerin ardından mutfağını, banyosunu dönüştürenler var. Baştan sona dönüştürmeseler bile bazı kimyasallardan vazgeçenler oldu. Zaten ben illa ‘Yüzde 100’ zehirsiz bir temizlik demiyorum. Bu pek mümkün de olamıyor. Sadece bir iki değişiklik yapmış olmak bile çevreyi korumak adına büyük bir başlangıç” diyor.
Sabuna dönüş
Yurdakuler’in bu satırları okuduktan sonra temizliğe bakışı değişenler için önerdiği ilk adım ise 5 bin yıl önceye; yani sabuna dönmek: “Oturup her şeyini kendi elleriyle yapmak istemeyen biri bile pek çok temizlik ürününün yerine Arap sabunu, bütün sıvı sabunların, duş jellerinin, bulaşık deterjanlarının yerine doğal zeytinyağı sabunu koyarak işe başlayabilir. Çamaşır yumuşatıcısı, bulaşık makinesi parlatıcısı, saç kremi, yüzey temizleyici, mikrop öldürücü olarak sirke kullanabilir. Bir sonraki adım iki-üç malzemeyi alıp karıştırarak basit formüller denemek olabilir. Mesela krem yüzey temizleyici ya da çamaşır makinesi tozu, başlangıç için çok uygun ürünler.”
Yurdakuler’den ev yapımı üç formül
Krem yüzey temizleyici
- 1 bardak karbonat
- 2 kaşık Arap sabunu
- İstenirse birkaç damla lavanta yağı
Hepsi bir kapta istenen kıvamı alana kadar karıştırılıp kapaklı bir kavanozda saklanabilir.
Çamaşır makinesi tozu
- 1 su bardağı ince rendelenmiş zeytinyağı sabunu
- 2 su bardağı çamaşır sodası
- 2 su bardağı boraks
- İstenirse birkaç damla uçucu yağ (limon, lavanta, menekşe vb.)
Yine kapaklı bir kavanozda aylarca durabilir.
Çok amaçlı yüzey temizleyici
- Portakal kabukları
- Kabukların üzerini kaplayacak kadar elma sirkesi
Bir kavanoz portakal kabuğunun üzerine sirke boşaltılıp iki hafta kapağı kapalı bekletilir. Süzülüp çıkan miktar kadar su eklenerek mermer yüzeyler hariç her yerde durulamaya gerek olmaksızın kullanılabilir.
Sorularınızın cevapları burada
Bu köşede her hafta sürdürülebilir bir yaşama ve doğaya dair konuları ele alacağız. Yeşili, toprağı, ağacı kısaca çevreyi gündemin ilk sırasına koyup, ekosisteme, insan ve diğer tüm canlılara zarar verebilecek uygulamalara dikkat çekmek amacımız. Siz de sorularınızı, konu önerilerinizi ve merak ettiklerinizi gurkan.akgunes@milliyet.com.tr adresine gönderebilirsiniz. Gelin her pazar siz de doğaya ses verin...
