Şehirde bahçeye ilk adım

Balkon veya terası olanlar şehrin ‘toprak zengini’ bile sayılabilir. Olmayanlar için de saksılar oldukça elverişli tarlalar.

Madem önceki hafta şehirdeki ‘bahçe salgını’ndan bahsettik, bu hafta da o salgına kapılanlara destek olalım. Hem tarıma ilgi duyanların hem de başlamak için yer sıkıntısı yaşayanların derdine derman olsun bu yazı. Öyle ya, hevesli şehirlilerin bir bölümü, “Bahçem yok” diyerek mikro çiftçi olmayı emekliliğe erteliyor. Ama kendi yiyeceğinizi üretmek için o kadar beklemeye gerek yok.

Aslında balkon veya terası olanlar şehrin ‘toprak zengini’ bile sayılabilir. Olmayanlar için de saksılar oldukça elverişli tarlalar. Günlük hayatta sıklıkla tükettiğimiz; ıspanak, marul, taze soğan, sarımsak, roka, şalgam, kişniş, biberiye, kekik, melisa ve domates gibi bitkileri saksıda üretmek mümkün. Hem de bu yolla soframıza gelen gıdanın nasıl üretildiğini öğrenmiş oluruz. Peki nasıl üreteceğiz? Yanıtı, Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği’nin ‘kent bahçeciliği’ eğitmeni Mehmet Gürmen’de. Ama konu oldukça kapsamlı. Bu hafta, saksıda üretim pratiğiyle başlangıç yapıp, ilerleyen haftalarda bahçe ve kompost uygulamalarını aktaralım.

İlk adım ürün seçimi

Saksıyla başlangıç, az zahmetle tohumdan hasada tüm süreci görmek için en uygunu. Gürmen’in ilk adım için önerisi; ürün seçimi. Saksının nerede duracağı ve hangi dönemde ekim yapılacağı önemli. Mesela, kişniş, tere, marul, roka, turp gibi sebzeler, gölgeli yerlerde kolaylıkla büyüyebiliyormuş. Fesleğen, reyhan, ve dereotu ise ilkbahar veya sonbaharın başında tohumdan saksıya alınmalıymış.

Sonraki adım; tohum. “Öncelikli olarak atalık tohumlar tercih edilmeli. Hem sağlıklı hem de bir sonraki ekime tohum elde edebiliyoruz. Atalık tohumlar takas ağları, STK ve ekolojik pazarlardaki yerel üreticilerden ricayla temin edilebilir. Tohumu küçük kaplarda sulayıp fideye dönüştürdükten sonra saksı süreci başlıyor” diyen Gürmen, yer sıkıntısı yaşayanların bir karış yüksekliğindeki saksıları; yeri olanların da dikdörtgenleri tercih etmesi gerektiğini söylüyor.

Yol haritası

Gürmen’in sonraki aşamalar için yol haritası şöyle: “Saksıların altında toprağın hava alması için mutlaka küçük delikler olmalı. En alta 2 santim yüksekliğinde bir kat çakıl koyuyoruz. Sahillerdeki çakıllar olabilir. Çakılı yıkanmış kumla örtüp drenaj yapısı oluşturuyoruz. Drenaj, altta su birikirse köklerin nemden çürümesini engellemek ve fazla suyun akması için önemli. Toprak, fidancılardan (hazır bahçe toprağı) alınabilir. Ya da biraz kum, torf ve kaba toprağa hayvan veya solucan gübresi katarak kendimiz de hazırlayabiliriz. Köyümüzden de getirtebiliriz ama uzun süre ilaç görmemiş olsun mutlaka. Diyelim ki marul ektik. Marul, maydanoz gibi yeşilliklerin hasat süresi yaklaşık 3 aydır ve makasla uygun kesildiğinde 1 yıl boyunca saksıdan ürün almaya devam ederiz. Bunun için bitki, toprağın 2-3 parmak üstünden kesilmeli. Sürekliliği sağlamak için toprağı beslemeye ve sulamaya dikkat edilmeli. Ama aşırı gübreleme veya sulamadan kaçınmalı. Bir defter bulundurup aşamaları kaydetmek çok fayda sağlar. Yetiştirme evin içindeyse böceklenme olmaz. Dışarıdaysa böcek geldiğinde sadece el yapımı ilaçlar kullanılmalı. Bir de saksı dışarıdaysa kuşlara karşı telle önlem alınmalı.”