Poşete, plastiğe veda seçenekleri
Plastik başta olmak üzere ambalaj atıklarının azaltılmasına yönelik düzenlemeler devreye giriyor. Ayrıca önümüzdeki aylarda market ve AVM’lerde ‘depozito makineleri’ görmemiz muhtemel.
Yeni yıla çevreye dair yeni yasal düzenlemelerle giriyoruz. Artık plastik poşetleri marketlerden ücret karşılığı alacağız. En az 25 kuruş olacak bir poşetin bedeli. Parasız verirlerse de metrekare başına 10 lira ceza ödeyecek marketler. Ayrıca tüm ambalajlar için depozito toplama mekanizmaları devreye girecek. Önümüzdeki aylarda market ve AVM’lerde ‘depozito makineleri’ görmemiz muhtemel. Zira kanun, satış yerlerine 2021 yılına kadar depozito toplama sistemine katılım şartı getiriyor. Aynı tarih itibarıyla ambalajlı ürün üreten herkes, Çevre Bakanlığı’na geri kazanım katılım payı ödeyecek. Bir diğer güzel uygulama da olası kirleticilerden kirliliğin önlenmesine yönelik teminat istenecek olması.
Kirlilik döngüsü
Plastik başta olmak üzere ambalaj atıklarının azaltılmasına yönelik düzenlemeler başta kaplumbağalar olmak üzere deniz canlılarını yakından ilgilendiriyor. Daha önce de değinmiştik. Dünya denizleri tıka basa plastikle doldu. Her bir dakika 1 kamyon plastik, denize karışıyor. Zaten en büyük risk de coğrafyamızda. Çünkü plastiklerin en yoğun kirlettiği deniz; Akdeniz. Akdeniz’deki mikroplastik yoğunluğu (kilometrekarede 1.25 milyon parçacık) rekor seviyede. Atıkların başlıca kaynağı ise maalesef Türkiye. Yapılan çalışmalar plastiklerin, balıkların dokusuna işlediğini gösteriyor. Hatta tuzlarımızda ve sularımızda plastik atık kalıntıları var. Yani kirlilik döngüsü yine dönüp dolaşıp bize ulaşıyor.
Bugün atığa dönüştürdüğümüz her plastik ya bizim ya da gelecek nesillerin dokusuna yerleşecek. O nedenle çabamız sadece poşet kullanımını azaltmakla sınırlı kalmamalı. Mesela İngiltere.. Önemli bir adım atıp mikroplastiklerin kozmetik ve temizlik maddelerinde kullanımını yasakladılar. Mumbai de tek kullanımlık plastiklere yasak getirdi. Fransa’da ise 2020 itibarıyla artık tek kullanımlık plastik bardak ve tabak satılmayacak. Avrupa Parlamentosu da daha yeni; plastik kulak pamukları, çatal-bıçak setleri, tabaklar, pipetler, içecek karıştırıcılar ve balon çubuklarının yasaklanmasına onay verdi.
Ne yapabiliriz?
Tabii yasaklar toplumsal bilinçle örtüşmeyince çözüm olmuyor. Bu bilince sahip olup olmadığımız, malumunuz.. Maalesef çöple ilişkimiz oldukça sorunlu. Bunu değiştirmemiz şart. Önce kendimiz ve çevremizle başlamlıyız işe. Ufak birkaç adım atmaya niyetli okurlar için kısa bir liste sunalım: Poşet yerine bez torba veya file kullanabilirsiniz. Çöpünüzü ayrıştırarak depolayabilir ve kompostla azaltabilirsiniz. Plastik yerine metal veya ahşap çatal, kaşık ve bıçak kullanabilir, ofiste; plastik veya içi plastikle kaplı karton bardak yerine cam/porselen bardak tercih edebilirsiniz. Ayrıca plastik pipet kullanmayabilir ve pet şişe yerine matara taşıyabilirsiniz. Plastik tarak ve diş fırçasının alternatifi de bambu veya ahşap olanlar. Ayrıca plastik şişeler yerine yeniden kullanılabilir şişeleri, tekrar kullanılabilen bebek bezini, ambalaj atığına karşı katı şampuanı ve biyobozunur diş macunuyla duş jellerini kullanmak çevreye vereceğiniz hasarı azaltmak için elverişli başlangıçlar olacaktır.
