ORGANİK SAĞLIKLI YAPAR MI?
Organik tüketim bizi daha sağlıklı kılar mı? Buna ilişkin AB raporu, organik tarımla birçok riskin azaltılabileceği yönünde
Taleple orantılı olsa gerek organik, hem Türkiye hem de dünyada yükselişte. Son rakamlara göre, organik üretim yapan çiftçi sayısı 2.7 milyona ulaştı. Organik tarım yapılan araziler de yüzde 15 artarak 58 milyon hektar oldu. Küresel organik pazarın 90 milyar doları aştığı tahmin ediliyor. Konvansiyonel üretimdeki soru işaretleri ve endişeler çoğaldıkça, organik güçleniyor.
Tabii, organikle ilgili de en önemli soru; son ürünün sağlığa etkisi. Yani, organik tüketim bizi daha sağlıklı kılar mı? Buna ilişkin Avrupa Birliği’nin hazırladığı bir rapor var. Rapor, bu alanda yapılan bilimsel çalışmaların değerlendirilmesi usulüyle hazırlanmış. Üç ana noktaya vurgu var. Birincisi pestisit kullanımının ciddi bir tehlike arz ettiği. İkincisi hayvan üretiminde kullanılan antibiyotiklerin insanda antibiyotik direnci oluşturma riski. Üçüncüsü de kimyasal gübre kaynaklı kadmiyumun halk sağlığı sorununa dönüşme potansiyeli. Rapora göre tüm bu riskler organik tarımla azaltılabilir.
IQ kaybı yaşanabilir
Biraz daha açalım isterseniz.. Mesela pestisitler. Rapordaki ifade oldukça net: “Bazı insektisitlerin çocukların beyin gelişimi üzerindeki olumsuz etkileri halk sağlığında geri dönüşü olmayan bir bozulmaya yol açabilir.” Bu cümlede kast edilen pestisit, organofosfat grubu insektisit, yani böcek öldürücüler. Raporda, piyasaya sürülmeden önce pestisitler için yapılan kapsamlı risk değerlendirmesinde önemli boşluklar bulunduğu tespiti var. Epidemiyolojik çalışma kanıtları risk değerlendirmeleri esnasında dikkate alınmıyormuş. Bunun önemli bir endişe kaynağı olduğu vurgulanıyor ve çalışmaların düşük seviyeli maruziyetin bile çocukların bilişsel gelişiminde olumsuz etki yarattığını söylediği anlatılıyor. Organofosfat grubu pestisitlerden kaynaklı olası IQ kayıplarının topluma maliyetinin yüksek olabileceği de bir başka çarpıcı tespit. Rapor, “özellikle çocukluk döneminde bilişsel gelişim için hamilelik sırasında maruz kalınan organofosfat insektisitlerin yan etkilerinin kanıtlanmış” olduğunu da söylüyor.
Raporda antibiyotik direnci için de, hayvan üretiminde antibiyotik ve profilaktik kullanımında sadece hafif bir azalma olduğu saptaması yer alıyor. Organik tarımda ise bu maddelerin kullanımının kısıtlandığına dikkat çekiliyor.
Toksik etki yapıyor
Rapordaki net ifadelerden biri de, kanserojen etkisi nedeniyle uzak durulması gereken kadmiyumun organik bitkilerde konvansiyonele göre daha az olduğu yönünde. Kadmiyum özellikle sigara içen kişilerde ciddi toksik etki yapıyor ve akciğer kanseriyle ilişkilendiriliyor. Kadmiyumun bir diğer kaynağı da gıda ürünleri yoluyla insana geçmesi. Raporda da kimyasal gübre nedeniyle topraktaki kadmiyum oranının arttığına vurgu yapılıyor ancak bunu kanıtlamaya yönelik uzun dönemli saha çalışması eksikliği olduğu belirtiliyor.
