İştah kaçıran balonlar

Türkçeye yeni kazandırılan “Tıpta ve Sağlıkta Balon Bilgiler” adlı kitap doğru bildiğimiz ve yaygın olarak inandığımız birçok bilginin aslında temelsiz olduğunu anlatıyor

Gerçek ayakkabılarını giymeden, yalan 3 kez dünyayı dolaşır”... ABD’li yazar Mark Twain’in bu sözü tarihe kazımasının üzerinden neredeyse 150 yıl geçti. Bugün, yalanın yükselen performansına tanıklık ediyoruz. Yaşadığımız ileti bombardımanında gerçek pabucunu bulana kadar yalan artık 3 değil, 300 kez dünyayı dolaşıyor. Doğru ise adeta emekliyor. Yalanın sesi o kadar gür ki, gerçeğin sesini duyan pek olmuyor.

İşte koronavirüs. Önce laboratuvarda üretildiğine inandık! Sonra günlerce kelle paçayla paçayı kurtaracağımızı sandık. Ardından tuzlu suyu çare bildik. Bir bölümümüz genimiz nedeniyle virüsün bize uzak durduğunu düşünüyordu ki, ilk vaka açıklandı. İşin garip yanı, teyide muhtaç bu bilgileri hekimlerin dolaşıma sokması. Enfeksiyon uzmanları ise asıl çabayı virüsten çok, yanlış bilgiyi düzeltmeye harcıyor. Aslında bu durum sadece bize özgü değil. Belki, bu coğrafyada balon bilgiler daha yaygın ancak ‘bilmin merkezi’ de bundan muaf değil. Türkçeye yeni kazandırılan “Tıpta ve Sağlıkta Balon Bilgiler” adlı kitap, işte tam da bunu anlatıyor. Kitaba göre, doğru bildiğimiz ve yaygın olarak inandığımız birçok bilgi, aslında temelsiz.

Kitabın yazarı, Harvard ve UCLA’da klinik çalışmalar yapmış baş boyun cerrahisi profesörü Nina Shapiro. Yayın, ABD’de ‘2018 yılının en iyi sağlık kitabı’ seçilmiş. Çevirisini MÜMSAD Genel Sekreteri Ebru Akdağ yapmış. Sabri Ülker Vakfı’nca yayımlanan kitaptaki bilgiler oldukça ilginç. Mesela, gıda endüstrisinin ambalajlarını süsleyen vitaminlerin bir bölümünün aslında metabolizmamıza hiç sirayet etmediği bilgisini veriyor Prof. Shapiro kitabında. Hatta kendisinin de kullandığını itiraf ederek, vitamin takviyelerinin hiçbir sağlık faydasının bulunmadığını anlatıyor. Bugün online blogları süsleyen “süper gıda”lara da adeta savaş açıyor: “Milenyumun süper gıdası olarak lanse edilen karalahana aşırı tüketilirse hipotiroide neden olabilir. Lahana, brokoli ve karnabahar gibi karalahananın da guatrı tetikleyici etkisi vardır. Yaban mersini, açai meyveleri ve kinoa yemek sizin için iyidir ancak bunların tek başına hastalık önleyici veya iyileştirici özelliği yoktur. Yaban mersini antioksidan etki gösteren antosiyanin maddesini içerir fakat antioksidan özelliği tüketildiğinde değil sadece laboratuvar kabında aktivite gösterir.(Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sabah kahvaltısı için yaban mersini önermişti) Diyetle alınan antioksidan takviyelerinin kanseri önleyici veya tedavi edici etkisi üzerine herhangi bir çalışma yapılmamıştır.”

Glütensiz diyet tehlikesi

Kitapta glütene de vurgu yapılıyor: “Çölyak hastası değilseniz glüten sizi dehşete düşürmesin. Glütensiz gıda tüketimi daha çok şeker tüketimine neden olmaktadır ve Tip 2 diyabette artışa neden olur. Ayrıca aşırı pirinç kullanımı nedeniyle arsenik seviyeniz yükselebilir. Vitamin almanın tek kazancı plasebo etkisidir. Vitaminlerin etiketinde yer alan bileşenlerden emin olmak mümkün değildir. İçerik dozu bile herhangi bir düzenlemeye tabi değildir. Beslenmesinde meyve-sebzeye yer veren herkes zaten yeterli miktarda vitamin alır. Günlük C vitamini ihtiyacı 60 mg iken günümüzün C vitamini takviyeleri 250 - 1000 mg arasında değişir. Ayrıca C vitamini ve E vitamini kanama riskini artırabilir. Beta karoten ve vitamin takviyelerinin bir kısmı kanser riskine neden olur. Günde 2.5 litre su içmenize gerek yoktur. Ambalajlı sular daha sağlıksız olabilir.”