Dünyanın ipi ABD Merkez Bankası Başkanı Janet Yellen Teyze’nin elinde. İpi gevşetirse ABD dışında yaşayanlar rahatlayacak. İpi çekerse ABD dışında yaşayanlar hapı yutacak. Dünya, Yellen Teyze’nin eline bakar durumda. IMF Başkanı Christine Lagarde Teyze‘nin başında bulunduğu kuruluş, gücünü yitirdi. Yellen Teyze konuşmuş olmak için konuşuyor. Yellen Teyze’nin alacağı kararlara karşı çaresizleri uyarıyor.. “(1) ABD Doları değerleniyor, değerlenecek. (2) Faiz yükseliyor, yükselecek. (3) Dünyadaki para akımları yön değiştiriyor, değiştirecek. Ona göre hazırlıklı olun“ diyor.
Ayşe Hanım Teyzem ise, olan biten karşısında çaresizlerden biri. ”Benim durumum ne olacak?” diyerek meraklanıp duruyor..
Yellen Teyze’nin ABD Merkez Bankası-Fed’in Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısından sonraki açıklamada faizi artırmak için “sabırlı” olunacak” ifadesini kaldırıp kaldırmayacağı günlerdir merak konusu oldu.
“Sabır” dalgalanması...
Dünya kaderini bir kelimeye, “sabır” kelimesine bağladı. Sabır kelimesi, faiz artırımının gecikeceğini işaret ediyor.. Sabır kelimesinin ağza alınmaması ise dünya para piyasalarının dalgalanacağını gösteriyor.
ABD Merkez Bankası-Fed Başkanı Janet Yellen, “Sabırlı olunacak” ifadesini kullanarak uzun süre piyasaları “sözlü yönlendirdi”. Rahatlattı. Bu sözlü yönlendirme en az iki toplantıda faizlerin artırılması için karar alınmayacağını işaret ediyordu.
ABD’de ekonomide canlanma işaretleri belirince, faizlerin hemen artırılacağı beklentisi oluştu. ABD göstergelerinde göreceli olarak iyileşme var. Bu ay açıklanan tarım dışı istihdam verisinin beklentilerden iyi gelmesi sonucu faizlerin artırılabileceği beklentisini güçlendirdi.
Bilindiği gibi ABD Merkez Bankası ekonomiyi canlandırmak için politika faizini 2008 sonundan bu yana sıfır ile yüzde 0.25 aralığında tutuyor.
ABD Merkez Bankası faiz politikasını belirlerken özellikle “uzun vadedeki işsizlik beklentisi” ve “enflasyon tahminleri” üzerinde duruyor.
Ayşe Teyze zorda
Gelelim Yellen Teyze’nin kararının Ayşe Hanım Teyzemi nasıl etkileyeceğine..
ABD Merkez Bankası’nın yaz aylarında faiz artırımına gideceği işaretini veren açıklamalar, doların değerindeki artışın devam edeceğinin ve dünya piyasalarında likiditenin azalacağının işareti olacaktır.
Faiz artırımını işaret eden açıklamalar olmadan da dolar değer kazanmaya, dünya piyasalarında para akımları yön değiştirmeye başladı bile.
Türkiye piyasası da dünya piyasasının bir parçası. IMF Başkanı Lagarde Teyze’nin de söylediği gibi, bu durumda dolar fiyatı artacak. Türkiye, döviz ihtiyacını daha güç şartlarla ve daha yüksek faiz ödeyerek temin edebilecek.
Doların kıt hale gelmesi, doların fiyatının artması, doların faizinin artması, yurtiçinde üretim maliyetlerini artıracak. Çünkü bizde, tarımdan sanayiye, her türlü ürünün içinde ithal girdi var. Her türlü ürünün maliyeti dolara bağlı. Maliyet artınca fiyat mutlaka artar. Fiyat artışı enflasyon demektir. Böyle bir gelişme içinde Türk Lirası’nın faizi de inecek yerde yükselir.
Bütün bunlar Ayşe Hanım Teyzemin mutfak harcamalarını artırır. Ayşe Hanım Teyzemin geliri enflasyon karşısında artmayınca, satın alma gücü geriler.
Yellen Teyze nerede? Ayşe Hanım Teyzem nerede? Arada kilometrelerle mesafe var. Birbirlerini tanımıyorlar, birbirlerinden haberleri yok ama birinin ettiği, öbürünü vuruyor.
