Diyanet Vakfı, en fazla bağış toplayan yardım kuruluşlarının başında geliyor. Vakfın yıllık gelir gider tablosu ayrıntılı olarak açıklanmıyor. Bu nedenle bağış paraları ile ne yapıldığı bilinemiyor.
2014 Gelir - Giderleri ile ilgili basit açıklamaya göre yıllık geliri 504 milyon TL. Bunun 403 milyon TL’si bağış. Bağışların nerelere harcandığı açıklanmıyor. İki önemli harcama kalemi, 344 milyon TL ”amaca yönelik giderler“ ile 138 milyon TL ”hayır ve dini hizmet giderleri” olarak belirtiliyor.
Diyanet İşleri Vakfı ölçüsünde bağış toplayan ikinci vakıf, 1992 yılında Bosna savaşı sırasında gönüllülerin oluşturdukları İHH (İnsani Yardım Vakfı). Bu vakıf da gelir gider tablosunu ayrıntılı açıklamıyor. Büyüklük bakımından Diyanet Vakfı’na eşit durumda.
2014 geliri 411 milyon TL. Bunun 407 milyon TL’si bağış. Diyanet Vakfı’ndan daha fazla bağış geliri var. 2014 yılında en büyük harcama kalemi 298 milyon TL ile “sosyal yardım amaçlı giderler”.
Mehmetçik Vakfı
Geçtiğimiz günlerde gazetelerde iki vakfın “şeffaflıkta örnek olacak” faaliyet raporları yayınlandı. Bunlardan biri Türk Mehmetçik Vakfı’nın 2014 faaliyet raporu. Gelir - gider tablosunda paranın nereden geldiği, nereye harcandığı teker teker gösteriliyor. Kurban bağışından 15 milyon TL, nakdi bağışlardan 18 milyon TL, ayni bağışlardan 3.5 milyon TL, yatımlardan 70 milyon TL olmak üzere toplam 106 milyon TL geliri var. Buna karşı, şehit askerlerin ailelerine, gazilere, engellilere bakım, malüliyet, ölüm, öğrenim yardımı olarak 73 milyar TL ödenmiş. Ödemeler kalem kalem gösteriliyor.
Türk Eğitim Vakfı
Diğer örnek Türk Eğitim Vakfı’nın (TEV) gazetelerde yayınlanan şeffaf gelir - gider tablosu. Vakfın 2014 gelirleri 44 milyon TL. Gelirlerin 35 milyonu bağışlardan oluşuyor. Bağışlar içinde çelenk bağışı geliri 9.5 milyon TL. Çelenk hizmetlerinin 6 milyona yakın gideri var. Şartlı bağışlar nedeniyle her yıl fonlara 20 milyon TL ekleniyor. 57 milyon TL toplam giderlerde en büyük pay 39 milyon TL ile yurtiçi ve yurtdışı eğitimi için öğrencilere yapılan burs ödemeleri.
İnsanlar özellikle, fitre, zekat, kurban mükellefiyetlerini güvenilecek bir yardım kuruluşu aracılığıyla yerine getirmek arayışında.
Yardım kuruluşlarının bazıları hayır sahiplerinin bağışlarını nasıl değerlendirdiklerini açıklamıyorlar. Hayır sahibi yaptığı bağışın nasıl değerlendirildiğini bilmek ister. Bilmesi de gerekir.
