Vekiller ‘serbest’ takılıyor

AKP adaylarının 111’i, CHP adaylarının 98’i hukukçu. Demek iki parti de hukuka önem veriyor. Güzel bir şey.
Seçime giren 6 partinin toplam adaylarında ilk sırada 2010 serbest meslek mensubu var. İkinci sırayı 1018 emekli alıyor. Üçüncü sırada 889 işçi, dördüncü sırada 661 mimar-mühendis, beşinci sırada 531 hukukçu var. Hukukçuların ardından 518 öğretmen ve öğretim görevlisi ile 460 esnaf geliyor.
AKP’nin 111 hukukçu adayından sonra, meslek sıralamasında 75 mimar ve mühendis, 64 öğretmen ve öğretim görevlisi, 45 serbest meslek mensubu, 38 doktor var.
Memur, asker, polis aday sayısı 40. İşçi, tüccar aday yok. 6 çiftçi, 6 işadamı, iş kadını aday var.
Araştırmacı arkadaşım İsmet Özkul, 2002 yılından bu yana 4 seçimde aday gösterilenlerin mesleklerini bir tabloda topladı.

İşadamlarını ‘boşadı’
2002 yılından bu yana AKP’nin iş dünyasından gelen aday sayısının azaldığı, memur ve bürokrat aday sayısının arttığı görülüyor.
2002’de AKP aday listelerinde 71 işadamı ve işkadını vardı. Bu sayı 2015 seçimlerinde 6’ya indi.
AKP adayları arasında avukat, savcı ve hakim adayları sayılarının her seçim artmadığı dikkat çekiyor. CHP’de ise işadamı ve işkadını aday sayısı 2002’de 34 iken, 2015’te 59 oldu. Bu sayı MHP’de 93. CHP’den aday olan memur sayıları azaldı.
İlginç bir gelişme de emekli aday sayısında görülüyor. Emekli aday sayısı AKP’de 2002’de 21 iken 2015’te 3 oldu. CHP’de ise 30’dan 43’e yükseldi.
Emekçi, işçi ve sendikacı olarak AKP’de 2, CHP’de 13 aday var.
Bir başka önemli gelişme bu seçimde 6 partiden toplam 152 gazeteci ve basın mensubunun aday olması. AKP adayları arasında 18, CHP adayları arasında 21, HDP adayları arasında 14, MHP adayları arasında 11 gazeteci ve basın mensubu aday var.

Tabloda seçimde öne çıkan partilerin adaylarına yer verilmiştir.
Seçime katılacak bütün partilerin adayları ve bağımsız adayların toplamı ise son sütunda verilmiştir.

Birinci sıradakiler kimler?
Partilerin 550 kişilik liste için belirledikleri adayların tamamının meslek durumu önemli ama, daha da önemlisi listelerde,
(1) Birinci sıraya konulan adayların mesleği ile
(2) seçilebilir sıralara yerleştirilen adayların meslekleridir.
Araştırmacı dostum İsmet Özkul’un bu konuda da güzel bir araştırması var.
AKP’nin birinci sıraya koyduğu adayların 16’sı öğretmen, 16’sı hukukçu, 12’si akademisyen, 12’si mühendis ve mimar. 19 medya mensubunun hiçbiri birinci sırada yer alamamış durumda.
CHP’de aday listelerinde birinci sırada yer alanların 18’i öğretmen, 17’si hukukçu ve avukat, 13’ü işadamı veya işkadını, 10’u mühendis veya mimar, 6’sı ekonomist, 4’ü akademisyen. CHP’nin seçim aday listelerinin birinci sıralarında 3 esnaf ve sanatkara 1 emekçiye sendikacıya, 1 emekliye yer verilmiş.
MHP’de aday listelerinin birinci sıralarında 13 işadamı ve işkadını var.
9 mühendis veya mimar, 8 akademisyen, 7 emekli, 7 hukukçu veya avukat, 6 doktor birinci sıralarda yer alıyor.

Seçilebilecekler kimler?
550 kişilik aday listesinde yer alanların mesleği önemli. Aday listelerinin birinci sırasında yer alanların mesleği önemli. Ama en önemlisi her partinin aday listesinde seçilebilecek sıradaki isimlerin mesleği daha da önemli. Çünkü yeni TBMM’yi bu meslek mensupları oluşturacak.
İsmet Özkul’un araştırmasına göre, AKP’den seçilebilecek durumdaki adayların 40’u hukukçu veya avukat, 33’ü öğretmen, 26’sı mühendis veya mimar, 24’ü akademisyen, 11’i kamu görevlisi.
AKP listelerinde seçilebilecek sıralarda 3 işadamı veya kadını, 7 ekonomist, 6 medya mensubu, 1 emekli var.
CHP’nin aday listelerinde seçilebilecek sıralarda yer alanların 43’ü öğretmen, 37’si yönetici, 22’si işadamı veya işkadını, 22’si mühendis veya mimar, 8’i akademisyen.
MHP’de aday listelerinin seçilebilecek sıralarında mühendis ve mimarlar, akademisyenler, öğretmenler, hukukçu veya avukatlar çoğunlukta.