PAZAR OLA NEW YORK!

Türkiye’de gıda fiyatları tırmandıkça tırmandı. Patatesin kilosu 5 TL’yi gördü. Ben de ‘Türkiye’ye dönerken patates mi götürsem...’ diyerek New York’ta pazara uğradım. Burada patatesin kilosu 2 dolar. Organikse fiyat 6 dolara çıkıyor. Türkiye’de patatesin 3.5 TL’ye düştüğünü öğrenince almaktan vazgeçtim. New York’ta elmanın kilosu 3 dolar, organik dana kıymanın kilosu 20 dolar. Tabii burada bir polisin yılda 69 bin dolar, öğretmenin en az 50 bin dolar kazandığını unutmamak lazım

Türkiye’de son günlerde bolca patates muhabbeti yapılıyor... Malum, patatesin kilosu 5 TL’yi gördü. New Yok’tan dönerken ‘acaba Türkiye’ye patates mi götürsem?’ diyerek, geçen cumartesi, Union Square’deki üretici pazarına gittim.
Patates ve soğanın kilosu 2 dolardı. (New York’ta fiyatlar kilogram ile değil pound - lb - ile... Bu yazıdaki fiyatlar kiloya dönüştürülmüş fiyatlar.)
Organik patatesin kilosu 6 dolara, Alman türü patatesinki 3 dolara satılıyordu. Türkiye’yi telefonla aradım. Cumartesi günü bizim semt pazarında patates 3.5 TL’den satılıyormuş... New York pazarından patates almaktan vazgeçtim.
Üreticiden tüketiciye

New York’ta değişik semtlerde değişik günlerde kurulan 40 tane sebze ve meyve pazarı var. New York pazarlarının bizimkilerden farkı, bu pazarlarda sadece üreticilerin kendi ürettikleri ürünlerini satabilmeleri... Yeni al - sat yok. Pazarlarda balık, et, süt, peynir, bakliyat, ekmek, reçel, bal, sebze, meyve ve çiçek var.
Üreticilerin New York’un 200 - 400 kilometre çevresinde çiftliklerinin olması, genetiği değiştirilmiş üretim yapmaması şartı aranıyor. Böylece New York çevresindeki tarım alanlarının yeşilinin korunması, tarım üretimi yapanların tarımdan kopmamaları hedef alınıyor.
Soğuk geçen kış dönemi sonunda her ürün pazara çıkamadı ama cumartesi pazarı bayağı kalabalıktı.
Ertesi gün anneler günü olduğu için pazar yeri çiçek, saksı çiçek ve fide doluydu.
Sayın okuyucularıma pazar fiyatlarından örnekler vereyim:
- Serbest gezen tavuk yumurtasının 12 adedi 8 dolar.
- Sıradan elmanın kilosu 3 dolar.
- Ispanağın kilosu 5 dolar.
- Pırasanın kilosu 4 dolar.
Pazarın hemen karşısında, Whole Foods zincirinin mağazası var. Whole Foods mağazaları organik, genetiği oynanmamış ürün satmakla ün yaptı. Ürün kalitesi iyidir ama fiyatları yüksekçedir.

Kıymanın kilosu 20 dolar

Whole Foods’ta koca kafalı bir sap Bayrampaşa enginarı 6 dolardı. İthal şeftalinin kilosu da 6 dolardı. Patlıcanın kilosu 4 dolar, havucunki 3 dolardı. Domatesin cinsine göre kilosu 3 dolar ile 4 dolar arasındaydı.
Yeni Zelanda kuzusundan pirzolanın kilosu 34 dolara, bütün kuzu butunun kilosu 20 dolara, dana kıymanın kilosu 20 dolara satılıyordu.
Dean & Deluca’da ise her ürünün en kalitelisi satılıyor. Fiyatlar Whole Foods fiyatlarının da üzerinde. Taze baklanın kilosu 12 dolar. Kabuklu yeşil bezelye 10 dolar. Domates 4 dolar. Kiraz 14 dolar, yeşil üzüm 6 dolar.
Genelde bu fiyatlar yüksek... Ama neye göre yüksek? ABD’deki toplam 320 milyon nüfusun 20 milyonu New York’ta yaşıyor. New York’ta yıllık ortalama aile geliri (aileler ortalama 2.6 kişiden oluşuyor) 58 bin dolar. New York’ta asgari saat ücreti 8.75 dolar. Bir polis memurunun yıllık geliri 69 bin dolar. Öğretmenin 50 bin - 63 bin dolar arası. Üniversite hocasının ise 180 bin dolar.