Otobüste ihracatçı olduk
Ankara’daki MAN Otobüs Üretim Tesisleri’nin yeni yatırımları nedeniyle önceki gün bir tören yapıldı.
Ankara’da 1966 yılından bu yana otobüs üreten tesisin “MAN’ın en büyük ve kompakt otobüs fabrikası” konumunda olduğu belirtiliyor.
Şehiriçi, seyahat ve orta mesafe otobüslerinin üretildiği fabrikada, iskelet, boyahane, kataforez, ön montaj, montaj, araç bitiş ve lojistik bölümleri var. Tesis, MAN ve NEOPLAN markalı seyahat otobüslerinin “üretim merkezi”.
MAN’ın bu yatırımının ilginç bir hikâyesi vardır. Sanayici Tevfik Ercan tarafından başlatılan yatırımın mülkiyeti daha sonra MAN grubuna geçti. Şimdilerde MAN grubunun yönetiminde Volkswagen grubu yüzde 70’in üzerinde söz sahibi.
Ankara’daki MAN tesislerini kuran Tevfik Ercan, (1909-2004, Ankara, Karagedik köyü) Ankara Ticaret Lisesi’ni bitirdikten sonra Lozan Üniversitesi’nde ekonomi okudu. Alman iş çevreleriyle iyi ilişkisine dayalı olarak 1966 yılında Topkapı’da MAN Kamyon ve Otobüs Fabrikası’nı kurdu. Kamyon ve otobüs motoru (dikkat buyurunuz “motor”) üretiyordu.
Öncüler: T. Ercan, İ. Ünver
1982 yılında Ankara’da MAN kamyon ve otobüsleri üretecek ikinci dev tesisi işletmeye açtı. Tevfik Ercan’ın sahibi olduğu Ercan Holding şemsiyesi altında daha başka sanayi tesisleri ve turistik işletmeler vardı. 13 bin çalışanı olan 39 şirketi, 1988 krizinde yüksek faiz yükü altında ezildi. Bankalar alacakları peşinde Ercan Holding’i satıp savdılar. İşte bu arada MAN tesislerini de Almanlar satın aldı.
Türkiye’de otobüs sanayinin öncüsü bir başka işadamı (Terzi) İzzet Ünver’dir. (1909-1981, Bodrum). 1953 yılında Alman Magirus Deutz firmasının mümessilliğini alan İzzet Ünver, 1957 yılında İstanbul’da Bahçelievler’de Haznedar Servis İstasyonu’nu büyüterek Magirus otobüslerinin montajına başladı. 1974 yılında Magirus’u Fiat grubundan Iveco satın alınca, parça tedariki durdu. Karsan tesislerini 1970 yılında Koç grubu satın aldı.
Şimdilerde Türkiye’de ikisi yabancı 3 büyük otobüs üreticisi var. Bunların 6’sı Otomotiv Sanayi Derneği üyesi. Üretim ve ihracat rakamlarını açıklıyorlar.
İhracat % 70
2014 yılında 6 otobüs üreticisi 6.442 otobüs üretti.
Şimdilerde üretilen tüm otobüslerin motorları ve aktarma organları ithal ediliyor. Diğer bölümler Türkiye’de yapılıyor. Otobüs üretiminde el işçiliği önemli olduğundan Türkiye’nin rekabet şansı var. Toplam üretim değerinde işçiliğin payı yüzde 5, motor ve aktarma organlarının payı yüzde 35, diğer yerli ve ithal girdinin payı yüzde 60 dolayında.
Türkiye’de büyük bir iç pazar var. 2014 yılı sonunda yollarımızda seyir halindeki otobüs sayısı 211 bin.
2013 yılında 4.327 otobüs satılmıştı. 2014 yılında satılan otobüs sayısı 1.378’e geriledi. Bunların 1.258’i yerli yapım, 128’i ithal otobüs. Görüldüğü gibi, otobüste yerli talebi büyük.
2014 yılında 6 otobüs üreticisi firma 6.442 adetlik üretimin 4.549 adedini ihraç etti.
