AKP’nin 2013 Nisan ayında TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na sunduğu taslakta yer alan esaslar doğrultusunda anayasa değişikliği gerçekleşir ve başkanlık sistemi getirilirse, ülke yönetiminde büyük değişiklikler olacak.
- Siyasi partilerin, seçim mücadelelerinin, iktidar mücadelelerinin önemi kalmayacak. Partilerin siyasi mücadelelerinin hedefi hükümet olmaktır. Hükümeti tek başına kurmak veya koalisyona ortak olmaktır.
- Başkanlık sistemiyle hükümet ortadan kalkıyor. Başbakanlık, Bakanlar Kurulu yok oluyor. Siyasi partinin seçim mücadelesi sadece TBMM’ye daha fazla milletvekili göndermekle sınırlanıyor. O nedenle “İktidara gelirsek şunu yapacağız, bunu yapacağız” diyerek programlar hazırlamalarına lüzum kalmıyor.
- Her siyasi partide başbakan olmak, bakan olmak yarışı vardır. Hükümet kurulunca, Bakanlar Kurulu hükümet programı hazırlar. Güvenoyu alır. Milletvekilleri hükümeti denetler. Başkanlık sisteminde milletvekili sadece TBMM üyesi olarak görev yapacak. Başkan, bakanların yerini alacak. Devlet sekreterlerini TBMM dışından atayacak. Milletvekillerinin devlet sekreterliğine atanma şansları olmayacak.
Başkanın yetkileri geniş
- TBMM’nin bir görev ve sorumluluğu da bütçe yapmak, bütçeleri denetlemektir. Maliye teşkilatı başkan tarafından görevlendirilecek devlet sekreterinin yönetimine gireceği için, bütçe de Başkan tarafından yapılacak.
- Başkan TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar verebilecek.
- Başkan, kanun gücünde başkanlık kararnameleri çıkarabilecek. Uygulamaya ilişkin yönetmelikler yayımlayabilecek. TBMM’deki milletvekillerinin kanun yapmakla ilgili görev ve sorumlulukları da başkanlığa geçecek.
- Başkan Anayasa Mahkemesi üyelerinin yarısını, Danıştay üyelerinin yarısını, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nı ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerinin yarısını seçecek.
Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yargıtay, Hâkimler ve Savcılar başkanın politikalarına, kararlarına ters kararlar alamayacak uygulamalar yapamayacak.
Başkanın yükü çok
- Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kullanılmasına TBMM değil, başkan karar verecek.
- Başkan milletlerarası antlaşma akdedebilecek ve yayımlayacak. Böylece TBMM’nin yabancı anlaşmaları akdetme, onaylama yetkisi başkanlığa geçmiş olacak.
- Kamu yöneticilerini atamak ve görevlerine son vermek başkanın yetki ve sorumlulukları arasında olacak.
- Yurtdışında Türkiye’yi temsil edecek büyükelçileri, konsolosları da başkan atayacak.
- Başkan Yükseköğretim Kurulu üyelerinin yarısını belirleyecek, üniversite rektörlerini seçecek.
Ben saf ve bakir bir Anadolu çocuğu olarak, kendi imkânlarımla, AKP’nin başkanlık önerisinin ne olduğunu, kurulu yapıda ne gibi değişikliklere yol açacağını, nasıl bir düzen ortaya çıkacağını öğrenmeye çalışıyorum.
Üniversitelerimizin anayasa hocalarından ne bir nefes ne de bir ses çıkıyor. Başkanlık sistemini savunanlar ise halka yeterli bilgi vermiyor. Halbuki şu günlerde; (1) Başkanlık sistemi nedir? (2) Kurulu yapıda ne değişiklikler hedef alınıyor? (3) Ülkeye ve bu ülkede yaşayanlara ne getirecek? Bilenlerin bunları bizlere anlatması gerekiyor.