İhraç mallarını yurtdışına taşıyan uluslararası taşımacılık yapan firmalara ait TIR’lar, hudut kapılarından yılda 1.5 milyona yakın çıkış yapıyor. Değişik nedenlerle son aylarda ihraç malı yüklü TIR’lar sınırlarımız dışına çıkmakta zorlanıyor. Hemen her hudut kapısında, TIR’lar uzun kuyruk oluşturuyor. Aysel Yücel hudut kapılarımızda ihraç malı yüklü TIR’ların karşılaştıkları sorunları araştırdı ve bu, Dünya’da yayımlandı.
Hudut kapılarının tümünde sorun yaşanıyor, ro-ro seferleri aksıyor. Ürettiğimiz, satabileceğimiz malları dış pazarlara ulaştıramıyoruz. Araştırma sonucu elde edilen bilgiler aşağıda özetlenerek verilmiştir.
Bulgaristan-Yunanistan
Kapıkule/Hamzabeyli / İpsala: Uluslararası karayolu taşımacılarının ana çıkış kapıları. Buralardan günde 1.200 TIR geçiyor. Bulgaristan ve Yunanistan’daki sorunlar nedeniyle verimli kullanılamıyor. Bulgar kapılarında işlemler çok ağır. Yunanistan güzergâhında ise kapı kapasiteleri yetersiz. Ortalama bekleme süresi 2-3 günü buluyor.
Rusya’ya gönderemiyoruz
Ukrayna-Rusya/BDT Ülkeleri
Sarp / Haydarpaşa / Zonguldak/ Samsun/ Kapıkule / Hamzabeyli: Türkiye’nin ro-ro ile Ukrayna üzerinden ve karayolu ile Bulgaristan üzerinden Rusya ve diğer BDT ülkelerine ulaşmasını sağlayan kara ve deniz sınır kapıları var. Ama yetersiz sayıdaki Rusya Geçiş Belgesi kotası sebebiyle potansiyelin sadece 1/4’ü oranında ihracat yapılabiliyor.
Gürcistan / Orta Asya / BDT
Sarp ve Türkgözü: Gürcistan’a, Gürcistan üzeri Orta Asya, Rusya ve BDT ülkelerine açılan, Türkiye için stratejik konumdaki kapı. Dış ticaret yüklerinin bölgeye taşınmasında Hazar güzergâhı, yüksek maliyet ve ülkelerdeki engelleyici prosedürler nedeniyle verimli kullanılamıyor. Bekleme süresi 1-2 gün.
İtalya-Fransa/Avrupa
Pendik / Haydarpaşa / İzmir/ Çeşme / Mersin / Tekirdağ: Varış limanları Fransa ve İtalya’dan Avrupa’nın diğer ülkelerine yapılan taşımalar, İtalya ve Fransa’nın kota kısıtlamaları nedeniyle engelleniyor. Özellikle İtalya’daki yetersiz kotalar bu ülkeye taşımaları 3 ay durduruyor.
Doğu kapılarındaki sorun
İran/Orta Asya
Gürbulak ve Esendere: İran’a ve Orta Asya ülkelerine açılan önemli kapı. Yoğunluğu fazla, bekleme süreleri uzun. Temel sebebi İran’ın eşit rekabet şartlarından uzak ayrımcı uygulamaları. Her yıl binlerce Türk aracı, bu yüzden yüklerini İran araçlarına aktarmak zorunda kalıyor. Türkiye’nin Orta Asya ile ticaretinde engelleyici rol oynuyor. Yoğun dönemlerde ortalama bekleme süresi 5-7 günü buluyor.
Suudi Arabistan ülkeleri
İskenderun: Suriye kapısının kapanması sonrasında S.uudi Arabistan ve Körfez ülkelerine gidecek yüklerin ulaşımı, İskenderun Limanı üzerinden gerçekleşiyor. Suriye üzerinden yapılan 40 bin TIR’lık taşıma, bölgedeki sorunlar nedeniyle güzergâh değiştirdi. İskenderun üzerinden yapılan taşımalar yüzde 85 azaldı. Şimdi bu hat da kapandı.
Suriye/Ortadoğu
Cilvegözü / Öncüpınar: Türk araçları tampon bölgeye kadar yük taşıyor ve yüklerini Suriye plakalı araçlara aktarıyor. Elleçleme gerçekleştiği için gümrük sahasının ve tampon bölge alanının genişletilmesi Türkiye ve bölge ihracatı için hayati önem taşıyor.
Kuzey Irak/Irak
Habur: Ortadoğu transit geçişi için en önemli alternatif. Ancak 1992 itibarıyla bu kapıdan sadece Kuzey Irak’a taşıma yapılabiliyor. IŞİD tehdidi sonrası Orta ve Güney Irak’a da taşımalar yapılamıyor. Bekleme süresi 3-4 günü buluyor.
Aysel Yücel’in Uluslararası Nakliyeciler Derneği Başkanı Çetin Nuhoğlu ve İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener’den aldığı bilgiler, ihracat TIR’larının her sınır kapısında büyük güçlüklerle karşılaştığını ortaya koyuyor.
