Daha üç beş gün önce “Dolar 3 TL olur mu?” deniliyordu. Şimdi, ”2.5 TL’nin altına iner mi?” tartışması başladı.
Dolar fiyatı yanında halkımız altın fiyatındaki değişim ile de ilgileniyor. Altın fiyatı hem dolar fiyatından hem de dünyadaki altın fiyatındaki değişimden etkileniyor.
Dolar 2.5 TL’nin altına iner mi sorusuna cevap ararken, yakın zamanda dolar fiyatındaki iniş çıkışları hatırlamakta yarar var.
Dolar fiyatı 24 Nisan’da 2.71 TL idi. 28 Nisan’da 2.69 TL, 4 Mayıs’ta 2.71 TL, 7 Mayıs’ta 2.68 TL oldu. 8 Mayıs’ta 2.69 TL iken, dün 2.58 TL’ye geriledi.
Dolar fiyatı önce dünyada doların değerinden etkileniyor, sonra da Türkiye’ye döviz girişi fiyatın aşağıya inmesine, yukarı çıkmasına yol açıyor.
Dünyada dolar fiyatındaki değişimin göstergesi dolar endeksi. Doların başlıca para birimlerine göre değerindeki değişim endeksi yükseltiyor, alçaltıyor.
Dolar değer kaybediyor
Dolar endeksi 1 Haziran 2014 tarihinde 79.91 iken, 1 Mart 2015 tarihinde 98.66 oldu. 100.00‘ü zorladı. Hatta üzerine çıkacak gibi göründü. Derken 15 Mayıs 2015’de 94.94 çizgisine geriledi. Dün 95.05 idi.
Daha önce endeksin 100.00’ün üzerinde kalacağını söyleyen piyasa oyuncuları, şimdilerde dolar değer endeksinin 85.00-90.00 bandında seyredeceğini söylüyorlar.
Doların itibarının bir başka önemli göstergesi euro karşısındaki durumudur. Çapraz kurdaki değişimdir. Dolar euro çapraz kuru 1.30’ların üzerinde dolanırken 2015 yılının 20 Ocak’ında 1.15, şubatın 20‘sinde 1.13, martın 20’sinde 1.06 olmuştu. Nisan 20’sinde 1.07 iken dün 1.14‘ye yükseldi.
Dolar ve euro değerindeki değişim bizim dışımızda her ülkeyi ilgilendiriyor. Bizim için farklı etken, ülkeye döviz girişi. Döviz ya sermaye hareketiyle giriyor ya da nereden geldiği belli olmayan şekilde döviz girişi oluyor..
Son aylarda sermaye hareketiyle döviz girişi yavaşladı. Bu nedenle aylık döviz açığının döviz rezervlerinden kapatılması zorunluluğu ortaya çıktı ama nereden geldiği belli olmayan döviz konusundaki “belirsizlik” sürüyor.
Bu arada hükümet nereden geldiği belli olmayan döviz girişini destekleyici, önünü açıcı kararlar aldı.
Türkiye’ye girişlerde yolcuların para beyan zorunluluğu ve yolcu beraberinde getirilecek paralarla ilgili sınırlamalar kaldırıldı. Bu karar nereden geldiği belli olmayan döviz girişini artıracak bir karardır.
Türkiye’nin çevredeki sorunlu ülkelerle dolaylı ticari ilişkileri nedeniyle, sorunlu ülkelerde yaşayanların varlıklarını Türkiye’ye taşımaları nedeniyle önemli ölçüde kayıt dışı döviz girişi olduğu tahmin ediliyor.
Bütün bunlara ek olarak hükümet, seçim öncesi döviz kıtlığı ve döviz fiyatlarında sıçrama istemediğinden, döviz piyasasını imkân ölçüsünde sakin tutma arayışında. Kamu bankaları günlük döviz talebini dengelemek için döviz satışını sürdürüyor. Bu da piyasada göreceli olarak rahatlık ve istikrar sağlıyor.
Halk altın satıyor
Gelelim altının durumuna. Dün altının gramı 101 TL idi. Kapalıçarşı’da çeyrek altın 162 TL’den alınıyor, 166 TL’den satılıyordu.
Altının gramı 12 Mart’ta 95 TL iken,15 Nisan’da 104 TL olmuştu. 5 Mayıs’ta 103 TL’den inişe geçti. 7 Mayıs’ta 102 TL oldu.
Salı günü İzmit’te Kuyumcular Çarşısı’ndaki kuyumcularla sohbet ettim. Halkın devamlı olarak sikke altın veya işlenmiş altın sattığını, altınlarını nakde çevirdiğini söylediler. TL’sini ne yapıyorlar diye sual eyledim. ”Bazıları gayrimenkul satın alıyor, azı da altından kopamıyor, TL ile bankalarda altın hesabı açıyor” dediler.
Bu tabloda seçime kadar doların fiyatı şu olur, bu olur, seçimden sonra, dolar, altın şu fiyata satılır diyerek tahmin yapmasına imkân yok.
