Yom Kippur ve Ukrayna...
Yıl 1973…
Yahudilerin dini bayramı “Yom Kippur”da Mısır ve Suriye güçleri İsrail’e “baskın savaş” başlattılar.
6 Ekim’den 25 Ekim’e kadar süren savaşta, önceleri İsrail kaybediyor gibi olsa da sonrasında üstünlüğü ele aldı.
Mısır’da Süveyş Kanalı’nın batısına kadar ilerledi. Suriye’de Golan Tepeleri’ni ele geçirdi.
“Bunda ABD’nin ciddi silah katkısının olduğu” söylenebilir.
‘İŞLERİNİ BİTİRİN’
15 Haziran tarihli NYT’den (New York Times) Bret Stephens’in şu satırlarını yansıtayım…
Şimdi Başkan Joe Biden’ın ulusal güvenlik ekibine,
Yom Kippur Savaşı’ndaki kayıplar sürerken İsrail heyetinin ABD Başkanı Richard Nixon’dan “acil silah yardımı” isteklerini ve aldıkları cevabı hatırlatma zamanı:
37. Başkan Nixon, İsrail heyetine “hangi silahları istediğini” sormuştu.
İsrail’in bildirdiği liste için kendi yetkililerine “iki katını vermelerini” emretmişti.
Sonra İsrail heyetine dönüp “Şimdi defolun buradan ve işi bitirin” demişti.
Gerçekten de İsrail sayıca çok üstün Mısır ve Suriye’nin işini bitirmişti.
RUSYA GERİLEMELİ
Bret Stephens’ın, Nixon döneminde İsrail’in Yom Kippur Savaşı’na gönderme yapmasının sebebi gelince…
“Zelenskiy’in üstün silahlara sahip Rusya’ya karşı acil ağır silah” için adeta “yalvarmakta” oluşudur.
Savaş uzamadan Rus güçlerini -en azından- “geniş cephede geri çekilmeye zorlamak” önemli.
Böylece, ateşkes için Kiev değil Moskova “istekli” olmalı.
Çünkü…
“Ukrayna’da uzayan savaşın Batı’ya yaramadığı ve yaramayacağı gerçeği ortaya çıkmakta…”
Nitekim ABD 1 milyar dolarlık yeni bir acil silah yardımı paketi açtı.
Uzun menzilli zıpkın gemi savar füzeleri ve fırlatıcıları…
155 mm’lik obüsler...
Tanklar…
Tanksavar silahları…
Çoklu roketatarlar (Himars), vb.
Güvenli radyo sistemleri ve gece görüş ekipmanları…
Tıbbi malzemeler, koruyucu ekipman…
Teslimatın hızlı ve güvenli olması gerekiyor.
Ukrayna’nın batısındaki Lviv yakınlarında bulunan silah deposu Rusya tarafından hassas füzelerle vuruldu.
Depoda NATO tarafından sağlanan obüsler de dâhil ağır silah ve mühimmat stoku vardı.
Yani…
Teslimatın aciliyeti yüksek.
5 TÜKENİŞ
Ukrayna’daki savaşın şu halinde
5 tükeniş tanımlanıyor:
1 Rusların hassas güdümlü silahları tükeniyor.
2 Ukraynalıların Sovyet dönemi mühimmatı da tükenmekte.
3 Dünyanın bu savaşa karşı sabrı tükenmekte.
4 Biden yönetiminin, Ukrayna savaşını nasıl finanse edebileceğine dair formülleri tükenişte.
5 Rusya’nın ilerleyişini Çin izliyor, Ukrayna’nın kaderini Tayvan’ın paylaşmayacağı yolundaki güvenceler de değerini tüketmekte.”
Bütün bu nedenlerle Ukrayna savaşının uzamaması gerekiyor.
…………………
Bir diğer olumsuzluk göstergesi daha…
Ukrayna, kendi hesaplarına göre, “ayda 20 bin savaşçısını” yitirmekte.
Dört ayda 80 bin savaşçı kaybı, nüfusu yüksek olmayan Ukrayna için ciddi sorun.
Ukrayna kesin bir galibiyet alamaz ama yukarıdaki satırlarda belirtildiği gibi geniş cephede Rusya’nın gerilemesi “tek çözüm” gibi görünüyor.
Ukrayna yakılıp yıkılırken Rusya’da tek tuğla düşmüş değil.
Ayrıca savaşın başlamasından bu yana yakıt ihracından Rusya, en az 100 milyar dolar kazandı.
İKİ RİSK
Bret Stephens Batı’yla inceden inceye dalgasını da geçiyor.
“Putin’in Parkinson hastalığından, kan kanserinden Batı medet mi umuyor?”
Ve…
“İki hesaplanmış risk” formülünü de yansıtmakta.
1 ABD Odessa Limanı’na
gelen ve Odessa’dan çıkan kargo gemilerine kendi savaş gemileriyle eşlik ederek, Rus Deniz Kuvvetleri’nin deniz ablukasına meydan okuyabilir.
Ancak bunun için Türkiye’nin “NATO savaş gemilerine Türk Boğazlarından Karadeniz’e geçiş izin vermesi” gerekir ki
çok zor ve tehlikeli.
Ama Rusya’nın Ukrayna limanlarını ablukaya almak için ne yasal hakkı ne de tarım ürünlerinin küresel pazarlara ulaşmasını engellemeye hakkı var.
Ayrıca…
ABD donanmasına karşı çıkmak için Rusya yeterli deniz gücüne de sahip değil.
2 Ukrayna’ya askeri yardım ve yeniden yapılanma ihtiyaçlarını finanse etmek için yurt dışında dondurulan, Rus Merkez Bankası’na ait 300 milyar dolar kullanılabilir.
Ancak…
Hukuken meşru mu?
Ayrıca…
ABD’nin uluslararası yasaları ihlal edebileceğine kötü emsal oluşturabilir.
………………….
Noktayı şöyle koyalım: Etkili bir formül bulunup uygulanamazsa…
Savaş “Rusya’nın Ukrayna’nın 5’te birine sahip olmasıyla” noktalanırsa, bir dizi olumsuzluğun yanı sıra, Çin de Tayvan hamlesini düşünüldüğünden çok daha erkene çekebilir.
Son söz…
Ukrayna bir “son” mu yoksa “başlangıç” mı?
