Sınırda ‘geri çevirmeler’
Türkiye’deki soru işaretleri için dünkü New York Times’tan bir manşet: Afgan mülteciler Türkiye'de sert ve düşmanca bir sınırla karşılaşıyor.
“Türkiye, AB ve ABD’yle Afgan göçmenlere sınırları açmak için anlaşma yaptı” iddialarına bu başlık altındaki yazıda açıklamalar var.
Haftada 30 bin Afgan
Bazı satırları yansıtıyorum:
Taliban’ın Kabil’i işgalinden önce
bile binlerce Afgan istikrarlı bir şekilde ülkelerinden kaçmaktaydı.
İran sınırından Türkiye sınırına kadar yaklaşık 1400 mil yol alıyorlardı.
Uluslararası Göç Örgütü’ne göre her hafta 30 bin Afgan sığınmacı olmak için ülkesini terk ediyordu.
Türkiye ve oradan Avrupa’ya ulaşmaya çalışan Afganlar kısa sürede “sığınmacılar listesinin en üst sırasına” yerleştiler.
En büyük yeni göçmen grubu olarak Suriyelilerin yerini aldılar.
Artık Taliban iktidarda olduğu için bu rakamların daha da artacağı yolunda işaretler yoğun.
Sınırda sıkı önlem
Ancak...
Türkiye sınırı zorlu...
Son haftalarda görüşülen birçok Afgan, büyük gruplar halinde -bazen yüzlerce kişi- İran’ı geçtiklerini, aralarından çok az Afgan’ın Türk Sınır Güvenlik unsurlarına yakalanmadan Türkiye’ye girebildiğini söylediler.
Çoğu, Türkiye sınırını geçemiyormuş.
Konuştuğumuz Afganlar “İran’ın sınır bölgesinde binlerce Afgan’ın toplandığını” dile getirdiler.
Hava aleyhe döndü
Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de “halkın havası sığınmacıların aleyhine” döndü.
Bazen Türklerle toplu kavgalar ve bıçaklanarak ölümlere varan gerilimler yaşanmakta.
...........
İnsan hakları gözlemcilerine göre, “Türkiye’nin sığınmacılara uyguladığı geri dönüşler” geçen aylara göre çarpıcı biçimde artmış bulunmakta.
Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan için -diğerlerinin yanı sıra- 3 milyon 600 bin Suriyeli ve 300 binden fazla Afgan sığınmacıya ev sahipliği yapma yükü taşınamayacak kadar ağır.
Türk ekonomisi kötüleştikçe sığınmacılar alevlenen bir siyasi mesele oluşturdu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan “kapıyı daha fazla Afgan’a açma niyetinin olmadığını” açıkça belirtti.
“Türkiye’nin, Avrupa’nın mülteci deposu olmak gibi bir görevi, sorumluluğu ve yükümlülüğü yoktur” dedi.
Türkiye’ye baskı
New York Times’ın başlığı ve haberin işlenişi, “ABD ve AB ile sığınmacılara sınırları açmak gibi gizli anlaşma mı var?” sorusuna ışık tutuyor...
.........
Tersine...
New York Times “Doğu sınırının Afgan göç dalgasına karşı sıkı önlemlerle donatıldığını” yazıyor.
Ayrıca...
Türkiye’nin sadece eylemde ve söylemde değil “politika ve zihniyet olarak da Afgan göç dalgalarına kapalı” olduğu vurgulanmakta.
New York Times Van’a gazeteciler göndermiş.
Hem sınırdaki durumu yansıttılar hem de Afgan sığınmacılarla röportajlar yayımladılar.
Şu iki paragraf bir fikir veriyor.
........
Van’da görüşülen Afganlar
“Türkiye’nin yaygın operasyonlarla sınır boyu güvenliği sağladığını, Afganları İran sınırına doğru geri çevirdiğini” söylediler.
Van Valiliği’nden yapılan açıklamaya göre, temmuz ayında tek bir operasyonda -Türkiye’ye giren 1400’den fazla Afgan- Türk sınır muhafızları, asker ve polis tarafından toplanarak İran’a geri gönderildi.
..........
Ve...
Bu haber analizde kısa röportajlar da var.
“Afganların genellikle Türk güvenlik güçlerinden şikâyetlerini” yansıtıyor.
Van’da İran’dan Türkiye’ye geçerken ölen kimliği belirsiz göçmenler için mezarlık...
.........
Bu röportajları okuyunca “Türkiye’nin Afgan sığınmacı göç dalgasına karşı sınırlarında almaya başladığı sıkı tedbirlerin ABD ve Avrupa’yı tedirgin ettiği” izlenimini aldım.
Türkiye’nin Suriyeli sığınmacılara yaptığı gibi bu kez de Afgan sığınmacılara sınırlarını açması için medya yoluyla baskı kurulmak isteniyor sanırım.
“Sınırda sertlik yapılıyor. Sınırda şiddet uygulanıyor” algısını yaratarak “Türkiye üzerinde uluslararası kamuoyu baskısı oluşturmak isteniyor” olabilir.
