Ramazan'da El-Aksa tedirginliği
Yarın Ramazan’ın ilk günü…
Gazze için sürpriz bir “ateşkes” anlaşmasına varılamazsa “El-Aksa Camii’nde ibadet hassasiyeti nedeniyle” İsrail ve Filistinliler arasında büyük kanlı olaylar kaygısı var.
Tedirginlik derin.
Oysa…
Peygamberimiz Hz. Muhammed’in şu bilge tavrı örnek olmalı. Anlatayım…
Oruç, İslam’dan önce de var olan ve
İslam’dakinden farklı uygulanan bir ibadetti.
Hz. Muhammed’in mensup bulunduğu Kureyş kabilesinden olanlar “Aşura” günü oruç tutarlardı.
Mekke’den Medine’ye hicret edilince “oradaki Yahudilerin de aynı gün oruç tuttukları” görüldü.
Peygamberimiz Hz. Muhammed Yahudilere sebebini sordu.
“Bugün Allahu Teala’nın Musa’yı kurtardığı gündür” cevabını verdiler.
Hz. Muhammed “bizim Musa ile hak ilişkimiz sizinkinden daha fazladır” dedi.
O gün kendisi oruç tuttuğu gibi “müminlerin de tutmalarını” emretti. Ramazan orucu bir yıl sonra farz kılınmıştı.
1400 yıl öncesinin dinler arası hoşgörüsünü ve tek tanrılı başka dinlere gösterilen saygıyı yansıtan bu tavır, günümüzün bağnazlıklarına örnek olmalı, ışık tutmalı. Keşke…
EL- AKSA TUFANI
Hamas’ın 7 Ekim barbar saldırısı -üzücüdür ki- “El-Aksa Tufanı operasyonu” olarak adlandırılmıştı.
Hamas saldırısını “El-Aksa Camii’nin savunulması” olarak çerçeveledi.
Çünkü El-Aksa bir mukaddes simgedir.
Yahudilerin “tapınak tepesi” diye adlandırdığı yerde bulunan El-Aksa özellikle Ramazan ayında Filistinli Müslümanlarla İsrail güvenlik güçleri çatışmalarının odağı oluyor.
Ortodoks (aşırı sağ) Yahudi liderleri de Ramazan aylarında bu hassasiyetin üzerine üzerine giderek popülarite devşirmek çabasındalar.
EL-AKSA İNTİFADASI
Örneğin… 2000 yılında dönemin muhalefet lideri Ariel Sharon Ramazan ayında “Tapınak Dağı”nı ziyaret etti.
“El-Aksa intifadası” olarak bilinen ikinci intifadanın tetikleyicisi oldu.
Gerginlik yaygın şiddete dönüştü.
İbadet edenlerle polis arasındaki çatışmalar, Gazze’de savaşa dönüştü.
248 Gazze’li ve 12 İsrail’li öldürüldü.
Gazze’den İsrail’e 4 bin roket atıldı.
İsrail’in başka şehirlerinde de Yahudi-Arap çatışmaları yaşandı.
……………….
2021’de Covid-19 kısıtlamaları halka açık bütün etkinliklerin kapandığı yıldı.
Ramazan namazları hariç ama…
1 yıl sonra on binlerce Batı Şeria Filistinlisinin Ramazan’ın ilk
Cuma günü Mescidi Aksa’ya erişimi engellendi.
Çatışmalar oldu.
Doğu Kudüs’ün Şeyh Jarrah mahallesinde isyanlar patlak verdi.
İki taraftan da ölümler oldu.
Olaylar İsrail’in Yahudi-Arap karışık şehirlerinden bazılarına da yayıldı. Hamas, Gazze’den Kudüs’e roketler atmaya başladı.
İsrail’le Hamas arasındaki çatışmada yüzlerce kişi öldü.
………………….
2022’de İsrail “bir önceki yılın hatalarından ders almış” gibi görünüyordu.
El-Aksa’ya giden yolların kapılarından bariyerler kaldırılmıştı.
İsrail polisi kapılardan uzak duruyordu. Doğu Kudüs ve Negev’deki Müslüman evlerinin yıkım emirleri Ramazan ayı boyunca dondurulmuştu.
Gene de birkaç sorumsuzluk yaşandı.
Örneğin…
Aşırı sağcı milletvekili (şimdi savaş kabinesinde bakan) Ben-Gvir polis bariyerini aşarak “Tapınak Dağı’nı” ziyaret etti. Dışişleri Bakanı Yair Lapid Şam kapısına giderek orada birikmiş olan Filistin’lileri provoke etti.
Neyse ki tartışmalar büyümedi.
…………………
Ramazan 2023’e doğru, 1 yıl önceki nispeten “düşük profilin sürdürülmesi” için İsrail, Filistin, Mısır, Ürdün ve ABD yetkilileri Mısır’ın sayfiye kenti Şarm El-Şeyh’de bir araya geldiler.
İsrail polis yetkilileri, “ibadet edecek Müslümanlara saygı ve Ramazan kutlamalarında itidal göstermek” sözü verdiler.
Ancak…
Bu arada Netanyahu’nun aşırı sağ koalisyonu iktidara gelmişti.
Güvenlik Bakanı Ben-Gvir “Yahudilerin, Ramazan ayında Tapınak Tepesi’ni ziyaretlerine getirilen kısıtlamaya” karşı çıktı.
Ardından Ramazan’a 2 hafta kala bir Filistinli Hawara’da iki İsrailliyi öldürdü.
Bunu Batı Şeria’daki yerleşimci Yahudilerin karşı saldırısı izledi.
Maliye Bakanı sağcı Bezalel Smotrich çılgınca bir çağrıda bulundu.
“Hawara ortadan kaldırılsın.”
Ramazana 9 gün kalmıştı.
Tedirginlik veren bir fısıltı dolaşıma sokuldu:
“Ortodoks (aşırı) Yahudiler, Fısıh Bayramında Tapınak Tepesi’nde keçi kurban edecekler.”
Yüzlerce Müslüman bunun üzerine Mescidi Aksa’nın içine barikat kurdu. Polis müdahale etti.
Onlarca kişi yaralandı. 400 Filistinli tutuklandı. Hamas, Güney İsrail’e 16 roket fırlattı.
İsrail ordusu “Gazze’deki Hamas ve Filistin İslami Cihad hedeflerine” misilleme yaptı.
Bu şiddet olaylarına rağmen Netanyahu “Tapınak Tepesi/
El-Aksa Cami’ne Yahudilerin erişimini engelleme kararıyla” büyük bir felaketi engellediği için övgü alıyordu.
İKİ KRİTİK FAKTÖR
1Hadiseler “Ramazan’ın Yahudi bayramlarıyla (Fısıh, İsrail Bağımsızlık Günü, Kudüs Günü, Şavuot)” aynı aya gelmesi halinde alevleniyor. Bu Ramazan’da her hangi büyük Yahudi Bayramı yok.
2 El-Aksa’ya ibadet için gelecek Filistinlilere sınırlamalar getirmek.
Ancak…
Ulusal Güvenlik Bakanı Ben-Gvir’in bu konuda “akla ziyan provakatif” önerisi öncelikle güvenlik şefleri, sonrasında da Netanyahu tarafından
geri çevrildi.
Ne var ki Ben-Gvir kontrol altında tutulabilecek mi? Her an bir bombanın fitilini ateşleyebilir.
…………………
Bu yazıda İsrail’in Haarez Gazetesi’nden ve “Yaşayan Kuran” yapıtından yararlandım.
Teşekkürler Çetin Şaşmaz.