Paralı asker aylığı 30 bin TL
Katil, hırsız, ırza geçmekten suçlu, her türlü mahkûm…
Hapishanede 10 yıllarca sürecek cezalarını çekerken önlerine birden “piyango” gibi bir teklif konuyor.
Ayda 100 bin ruble (1700 dolar, 30 bin TL’ye eş değer) maaş.
Yani…
Rusya’daki ortalama aylık ücretin iki katı.
Ayrıca savaşta üstün başarı gösterirlerse “cesaret ikramiyesi…”
Ölmeleri halinde ailelerine 80 bin dolar (1 buçuk milyon lira) tazminat. Altı aylık sözleşme sonunda sağ kalırlarsa geri kalan hapis cezası sürelerinin affı…
Kremlin’in gölge ordusu, paralı asker örgütü Wagner, işte bu vaatlerle hapishanelerin kapısını açtı.
Ukrayna’da çarpışmak üzere mahkûmlardan savaşçı derledi.
İpten, kazıktan kurtulmuş bu eski mahkûmlardan hayatta kalanlar altı ayın sonunda halk arasına karışacak mayınlar gibi.
Böyle hapislerden derlenmiş 50 bin dolaylarında mahkûm Wagner örgütü adına Ukrayna cephesine sürüldü.
VAZGEÇME ŞANSI YOK
Wagner’in başındaki Prigozhin, Putin’e yakın bir isim.
O da eski bir “hapishane mahkûmu” olduğu için mahkûm psikolojisini iyi biliyor.
Cepheye sürülmeden önce alındıkları eğitim kampında onlara şöyle sesleniyor:
“Artık öyle bir yola girdiniz ki dönüşü yok. Cephedeyken ‘Yanlış yerdeyim galiba’ diyenler asker kaçağı olarak tanımlanır ve kurşuna dizilir. Hapishaneye de dönemezsiniz.
Kaçan, uyuşturucu veya alkol kullanan veya cinsel ilişkiye girenlerin de cezaları ölüm…”
Yani disiplin cezası, para cezası, askeri hapishanede birkaç haftalık mahkûmiyet gibi yargı süreçleri falan yok.
Yargısız, sorgusuz, sualsiz kurşuna dizilmek…
Bunların bazıları gerçekten hayatta kalmayı başardılar.
Altı ay sonra Rusya’ya gönderildiler. Putin tarafından madalya verilirken görüntüleri medyaya yansıdı.
YASA DIŞI
Aslında “paralı asker” alımı Rusya da yasa dışı.
O nedenle, Prigozhin’in hapishane ziyaretleri ve mahkûmlardan Ukrayna’ya asker derlemesi hukuk tartışmalarını gündeme getirdi.
Zaten, geçen yıla kadar Prigozhin “Wagner’in var olduğunu” bile inkâr ediyordu.
Peki…
Buna rağmen mahkûmlara hapishane kapıları nasıl açıldı, onlar nasıl Wagner üniformasıyla cepheye gönderilebildiler.
New York Times’a göre, “bu mahkûmlar kâğıt üzerinde asla savaşa gitmemiş” görünüyorlar. Akrabalarına “Ukrayna sınırına yakın Rus hapishanelerine nakledildikleri” söyleniyor.
Görüşme dilekçesi verdiklerinde “mahkûmun durumu müsait değil” cevabıyla karşılanıyor.
Vladimir Putin, bir Wagner savaşçısı olan Aikom Gasparyan’a madalyasını sunarken.
TEHDİT VE İNFAZ
26 yaşındaki Sibiryalı yetim Matyukhin, Wagner’in savaşmak için derleyerek Ukrayna’ya gönderdiği mahkûmlardan biri.
New York Times’a konuşmuş.
“Yargısız infazla tehdit edildiklerini, birimindeki en az bir kişinin emirlere uymadığı için götürüldüğünü” söylemiş.
Bulunduğu eğitim kampı, bir Ukrayna saldırısına uğradığında Matyukhin karışıklıktan yararlanarak kaçmış.
O tarihten beri firarda.
Son zamanlarda Wagner azalan savaşçı sayısını tekrar yükseltmek için, “Altı aylık dönemlerini bitirdikten sonra mahkûmların özgürlüklerine kavuştuğunu gösteren” videolar yayınlıyorlar.
Bir video da Prigozhin mahkûmlara şöyle sesleniyor:
“Savaşta düşmanı öldürmek için sizin suç yeteneklerinize ihtiyacım vardı.
Altı aylık süresi bitirdikten sonra dönmek isteyenleri bekliyoruz. Evlenmek, kutsanmak, eğitim almak, isteyenlere açığız.”
AF BELGELERİ
Bazı videolarda -altı aylık görev süresini doldurmuş- mahkûmlara “af” veya “mahkûmiyetin iptali” olarak tanımlanan belgeler veriliyor.
Ancak…
Bu belgelerin hiçbiri henüz kamuoyuna açıklanabilmiş değil.
Rusya Anayasası’na göre “Yalnız Başkan Putin af çıkarabilir” ve Kremlin 2020’den beri sadece altı af kararnamesi yayımladı.
Putin’in sözcüsü Peskov geçtiğimiz cuma gazetecilere “Wagner’in askere alınmış mahkûmlarının -Rus yasalarına sıkı sıkıya bağlı kalınarak- affedildiğini” söyledi.
Ama…
“Prosedürün bir devlet sırrı olduğunu” ima ederek daha fazla yorum yapmaktan
ve ayrıntıya girmekten kaçındı.
“Açık kararnameler ve çeşitli derecelerde gizlilik içeren kararnameler” vardır demekle yetindi.
Rus yasalarına göre, “tüm af dilekçeleri, Kremlin’e gelmeden önce uzmanlaşmış bölgesel komiteler tarafından değerlendirilir.”
O komitelere de Wagner’in savaşçı olarak derlediği mahkûmlardan hiçbir af dilekçesi verilmemiş.
GÖNÜLLÜLER
Mahkûmların haklarını koruyan Russia Behind Bars’a göre, başka psikolojide olanlar da var.
Bazı mahkûmlar altı ay sonunda evlerine dönüp 3-4 hafta geçirdikten sonra “cepheye dönmeyi” istiyorlar.
Bunlardan biri olan Yastrebov bir röportajda “Ana vatanı savunmak istiyorum. Cephede her şeyi sevdim.
Sivil hayat sıkıcı” açıklamasını yapmış.
Bazıları ise “para” değil “milliyetçi duygularla, Ukrayna’ya öfke duyarak” Wagner’e asker yazılıyor, cepheye gidiyor.
……………….
Russia Behind Bars’a göre temmuz ayından bu yana 40 bin mahkûm Wagner kuvvetlerine katılmış.
Ukrayna’nın iddiası ise “bunlardan 30 bininin firar ettiği veya öldürüldüğü ya da yaralandığı” yolunda.
Yani…
Hapishaneden kaçmanın imkânsız olduğunu gören mahkûmlar, Wagner’e asker yazılıp oradan da firar ediyorlar.
………………..
ABD, Wagner’i “hukuk dışı” ilan etti.
Ama…
ABD için de bir soru:
“Amerika’nın gölge ordusu olan Black Water ve benzeri paralı asker örgütleri meşru mu?”
