İsrail’de “Barış Vahası”
İsrail’de küçük bir köy…
Orada Yahudiler, İsrail vatandaşı Araplar ve birkaç Hıristiyan aile yan yana yaşıyorlar.
Bu köy “daha mutlu bir geleceği hayal etmenin ışığı…”
Köyün adı İbranice Neve Şalom, Arapça Wahaat el-Salam…
İki dilde de anlamı “barış vahası…”
İstanbul’da bombalanan ve çok sayıda ölüme, yaralanmaya neden olan Sinagogun da adı Neve Şalom’dur.
KURUCUSU HIRİSTİYAN PAPAZ
Köyün kurucusu Bruno Hussar Mısır’da Yahudi bir ailenin çocuğu olarak doğdu.
Yıllar sonra Hıristiyanlığa geçti, keşiş oldu. (Yaşamını Hıristiyanlığa adayan ve hiç evlenmeyen papazlara verilen ad)
1972’de İsrail’deki bir Hıristiyan Manastırına girdi.
Oradaki keşişlere “yıllardır üzerinde düşündüğü projesini” açtı; “Yahudilerin, Müslümanların ve Hristiyanların birlikte yaşayabileceği bir kooperatif köyü oluşturmak…”
Rahipler ona yakınlardaki çorak bir tepede arazi verdiler.
Peder Hussar, tek başına oraya taşındı.
Terk edilmiş eski bir otobüsü yaşayacağı eve dönüştürdü.
“Ortak yaşam vizyonunu” çevreyle ve giderek tüm yayın organları aracılığıyla İsrail de duyurmaya başladı.
TEMEL İHTİYAÇLARDAN YOKSUN
Köyün öncü sakinleri yerleştiğinde temel ihtiyaçlar karşılanamıyordu.
Gelenlerin çoğu konforlu evlerini bırakmış, mum ışığıyla aydınlatılan köydeki teneke barakaları tercih etmişlerdi.
Hayatlarının kalan kısımlarını burada geçirmeye, burada aile kurmaya kararlıydılar.
Koşullar öylesine zorlayıcıydı ki Barış Vahası sakinleri duş almak için bile en yakın kasabaya gidiyorlardı.
Bir kooperatif oluşturmuşlardı, ekiyor, biçiyor, dikiyor, ürünlerini satıyorlardı.
Ortak bütçeleri vardı.
1994 yılında Barış Vahası Kooperatif Köyü devlet tarafından resmen tanındı.
Bununla birlikte su ve elektrik de geldi.
KÜRESEL ÜN KAZANDI
Zamanla dünya çapında ünlüler Filistinli ve Yahudi ailelerle, onların çocuklarıyla birlikte fotoğraf çektirmek ve “küresel barış yapıcılar” olarak imajlarını parlatmak için İsrail’deki bu köyü bir durak noktası haline getirdiler.
Onların arasında Dalai Lama ve Hillary Clinton’un da bulunduğunu belirteyim.
Köy, kurulduğu ilk yıllardan bu yana sayı ve yönetimde temsil olarak eşit durumda.
Köyün okullarında eğitim dili İbranice ve Arapça…
Hem de genişlemesine ve inşa edilen yeni konutlara rağmen…
Ayrıca…
Barış vahası kooperatif köyünde yaşamak isteyen ailelerden oluşan uzun bir bekleme listesi de var.
ORTAK İBADET GUBBESİ
Köyün sakinleri 3’ü de tek Tanrılı dinlerden.
Bu Müslüman, Musevi, Hıristiyan aileler “laik bir yaklaşım” içindeler.
Barış vahası köyünde cami, sinagog ve kilise yok.
Dua için ortak bir inanç merkezi inşa etmişler.
Kendilerini Müslüman, Musevi, Hıristiyan olarak tanımlamakla birlikte o ortak gubbe altında ibadet ediyorlar.
Bu çok farklı, insancıl ortak yaşam birimi sosyologların, siyaset bilimcilerin de ilgisini çekmekte.
Çeşitli ülkelerden çok sayıda bilim adamları tarafından köy “tez konusu” oldu.
Onlara göre “ortak yaşamı derinleştiren bir olay, zihinlere, yüreklere derin şekilde kazındı.”
Açayım…
Köy sakinlerinden Shireen Najjar (43) anlatıyor:
“Babam her zaman Filistinlilerin bir İsrail askerinin tabutu arkasında yürürken ağladıkları olayı naklederdi.”
Evet…
Filistinlilerin bir İsrail askerinin tabutu arkasında ağlayarak yürümeleri, defin törenine katılmaları….
Gerçekten bütün geleneksel kalıpları kıran bir görüntü.
Tabuttaki İsrail askerinin adı Tom Kitain’di.
1997 yılında İsrail Silahlı Kuvvetleri’nde savaşmak üzere Lübnan’a götürülürken uçak kazasında hayatını kaybetmişti.
Barış Vahası köyünün Yahudi çocuklarından biriydi.
Müslüman arkadaşlarıyla birlikte büyümüştü.
Köyde zaten, “Müslüman, Musevi, Hıristiyan” ayırımı yoktu.
Bütün aileler her çocuğun ailesi gibiydi.
Cenazeden sonra köyde bir oylama yapıldı.
Köye “savaşta öldürülen barışın çocuğu Tom Kitain’imizin anısına” yazılı bir plaket asıldı.
ZORUNLU ASKERLİK
İsrail’in Yahudi vatandaşları liseyi bitirdikten sonra hemen orduya katılmak zorundadırlar.
Bu nedenle köyün askerleri hafta sonları evlerine geldiklerinde pek de hoş olmayan görüntü veriyorlar; omuzlarında tüfeklerle Filistinli komşularının önlerinden geçiyorlar.
Bazıları bu nedenle askerlikten sonra köye dönmekte manevi zorluk, psikolojik sorunlar yaşıyor.
Örneğin…
Tom’un kardeşi Amit Kitain…
Askerdeyken birkaç kez birim değiştirdi.
Çatışmalarda yer alması ihtimali olan Batı Şeria’da görevlendirilmekten kaçındı.
Ancak gene de köye dönmekte kendine psikolojik engeller koymuştu.
Köyden yetişmiş doktorlar, avukatlar, profesörler gibi o da daha iyi iş fırsatları olan kentlerde çalışmayı denedi.
Ama…
Sonunda gene barış vahası köyüne döndü.
Gerekçesini şöyle açıkladı:
“Ben bir deneyin parçasıydım. Şimdi aynı deneyi çocuklarımızla sürdürüyoruz.
Her şeyin farklı olabileceği mesajını veren, statükoya karşı bir duruşumuz var.”
OĞULLARIM ÖLMESİN DİYE
Filistinli Müslüman Najjar kardeşler de köyden ayrılmayı denedi.
Shireen, Kudüs’ün eski kentine taşındı.
Her gün yoldaki kontrol noktalarında İsrail askerleri tarafından sorguya çekiliyordu.
Böyle durumlara hiç alışkın değildi.
“Şehitlikten bahsetmeye başlayan” iki oğlu için de endişeleri büyüyordu.
Çocuklarının hayatlarını düşünerek ve onları da yanına alarak doğduğu, büyüdüğü Barış Vahası Köyü’ne geri döndü.
“Çocuklarımın büyüyüp işgal direnişçileri arasında olmalarını istemedim.
Kalırsak gidecekleri yer direnişçi örgütlerdi. Hayatlarını kaybedebilirlerdi” dedi.
…………………..
Geçtiğimiz aylarda Barış Vahası Köyü’nün sakinleri yaz sonu havuz partisi için toplandı.
Ebeveynler, gölgeli çimlerin üzerinde sohbet ederken çocuklar da havuzun etrafında oynuyorlardı.
Hangi ailenin Arap, hangisinin Yahudi olduğunu ve böyle bir ayırımın önemli olabileceğini düşünmek de söylemek de kimsenin aklından geçmiyordu.
Sonuç…
“Birlikte yaşayabiliriz.
Bu bir rüya değil, gerçekten olabilir” diyorlar.
…………………….
O coğrafyada ve güzelim mavi gezegenimizin bütün coğrafyalarında kanın durması için böyle vahaların çoğalması eşitlik ve özgürlük ikliminde barışın/barışların gerçekleşmesi dileğiyle…