Hibrit...
Dünya gündeminde “hibrit aşı” ve “hibrit savaşı…” Önce birincisi…
Hem Moderna’nın, hem de BioNTech Pfizer’ın hedeflerinde Kovid-19’un yeni mutasyonlarını da karşılayacak “hibrit aşılar…”
…………..
Forbes’in açıkladığı ABD’nin en zengin 400 iş adamı listesinde bu yıl ilk kez Kovid-19 aşısı üreten Moderna’nın kurucuları da yer aldı.
Bu biyoteknoloji firmasının kurucularından Noubar Afeyan listenin ilk 44 milyarderi arasında.
Noubar Afeyan Beyrut’ta doğan bir Ermeni ailesinin çocuğu.
Aile, Lübnan iç savaşı sonrasında ABD’ye göçmüş.
Moderna önümüzdeki kış aylarına hazırlık olarak birden fazla solunum yolu virüsünü hedefleyen tek dozluk bir aşı oluşturuyor.
……………
Omicron dahil olası mutasyonları karşılamak üzere hazırlanan bu aşı her yıl gelişecek.
Omicron’un ortaya çıkışı bu çalışmaları tetikledi.
Azalan bağışıklık ve mutasyonlara ayak uydurmak gereği kullanılmaya başlanan “güçlendirici dozların” yanı sıra, “her yeni mutasyona hedefli” spesifik aşılara da yoğunlaşıldı.
REFLEKS ÜRETİM
BioNTech Pfizer birden fazla koronavirüs formunu (mutasyonu) ve daha büyük dozları hedefleyen “hibrit aşı” kombinasyonlarını da test etmeye başladı bile.
Ayrıca…
Sadece Omicron mutasyonunu hedefleyen 50-100 milyon dozluk yeni bir spesifik aşı versiyonu üretim aşamasında.
Omicron dalgasının daha yükselmesine karşı yedek önlem…
……………
Aslında Omicron’a özgü dozlar maliyet riski altında oluşturuluyor.
Pfizer’in CEO’su Albert Bourla “gerekmediği ve kullanılmaması halinde, Pfizer bunun maliyetini üstlenecek” dedi. Mart sonu/nisan başında bu Omicron’a özgü 50-100 milyonluk doz spesifik aşı hazır olacak.
……………..
Öte yandan, “hibrit aşı” çalışmaları da tam gaz...
BIONTECH’E RAKİP
Bu arada her yeni mutasyona özgü mRNA aşı teknolojisi, gerekli hızlı üretim değişikliklerini mümkün kılmakta.
Yaklaşık 90 gün.
Ancak Bourla, San Diego’daki bir şirket olan Codex DNA’nın “süreci daha da kısaltan bir lisansa sahip olduğunu” duyurdu.
“O şirketle de lisans anlaşması yaptığını” açıkladı.
Bourla “aşılara karşı bağışıklık” olasılığını dikkate aldıklarını ve zorlu bir düşman olan koronavirüse karşı “önümüzdeki 10 yıl için sürekli güncellenmiş aşılara ve takviyelere gerek olabileceğinin” altını çizdi.
SOFRA KIRINTILARI
Bu gelişmeler, yeni mutasyonlara karşı bilim dünyasının “güçlü savunma sistemi geliştirdiğini” göstermekte.
Ancak bir de kaygı üretmekte.
Moderna ve Pfizer’in hibrit aşılara ve yeni mutasyonlara özgü spesifik aşılara yönelmesi “acaba üretim hacimlerini aksatır mı?”
Geçen yıl, aşının adaletsiz dağılım modeli nedeniyle küresel büyük sorunlar oluştu.
Varlıklı ülkeler nüfuslarını yüksek oranda aşıladılar.
Gelişmekte olan ülkeler ve yoksullar ise çok düşük oranlarda aşı bulabildiler.
Ve…
Görüldü ki aşısız kalan ya da yeterince aşı olamayan coğrafyalarda Kovid-19 yeni mutasyonlar geçirdi.
Bunlar aşılanmış varlıklı toplumların başına daha büyük belalar açtı.
Delta mutasyonunun Hindistan’da, Omicron’un Güney Afrika’da oluşması ve dünyayı sarması almamız gereken çok acı ve önemli ders.
Az gelişmiş ya da yoksul ülkelere aşı sağlama kuruluşu Oxfam’ın üst düzey yöneticisi Robbie Silverman bu konuda “Dünyanın geri kalanı sofra kırıntılarıyla geçiniyor” yorumunu yaptı.
Yani…
Zengin sofrasının kalıntılarının mahallenin yoksullarına verilmesi gibi.
PAYLAŞARAK ÇOĞALMAK
O nedenle, Pfizer ve Moderna gibi devlere, “teknolojilerini gelişmekte olan coğrafyalardaki aşı üreticilerine açmaları” çağrısı yapılmakta.
Ancak…
Aşı devleri
“mRNA üretim sürecinin
karmaşıklığı ve tedarik zinciri kısıtlamaları” gibi nedenlerle teknoloji paylaşımının işe yaramayacağı görüşündeler.
Bunun yerine düşük gelirli ülkelere indirimli fiyatla ve daha fazla miktarda aşı sağlamak eğilimindeler.
Üretim hacimlerini de artırıyorlar.
Gerçi…
“Varyanta özel aşılar nedeniyle genel aşı üretiminin düşeceği” tahmin edilmekte ama devreye “bu kez bütün mutasyonlara karşı etkili ilaçlar” giriyor.
Ayrıca…
Beyaz Saray danışmanı Fauci “varyant hedefli bir aşıya gerek olmadığını” söyledi.
Bununla beraber…
Varyant hedefli bir aşı -gene de- gerekecek olursa, büyük ölçekli ve uzun süreli klinik denemeler yerine “sınırlı etkinlik testi kabul edilecek” dedi.
Yani…
Hedef mRNA aşılarının mümkün olduğunca büyük hacimde üretilmesi, aşı adaletsizliğinin “asgariye indirilmesi…”
…………..
Bu yazı için dünkü Washington Post’tan da yararlandım.