Gri egemen Kissinger
Diplomasi galaksisinden “Henry Kissinger” yıldızı kaydı.
Hiçbir ABD Dışişleri Bakanı görevdeyken Kissinger kadar ünlü ve etkili olmadı.
Kissinger 1974 tarihli bir NewsWeek kapağında “Süpermen” olarak yer almıştı.
Time onu “dünyanın vazgeçilmez adamı” olarak tanımlamıştı.
Kamuoyu Araştırma Kuruluşu Gallup Kissinger’i “Amerika’nın en beğenilen adamı” olarak ilan etmişti.
1974’te Newsweek’in kapağında onu bir çizgi roman kahramanı “Süper K” olarak resmediyordu.
………………….
ABD’deki konumu “gri egemen (eminence grise)” diye tanımlanıyordu.
Bu söylemin anlamı şöyledir: “İpleri elinde tutan asıl kuvvetli kişi.”
KRALIN YATAK ODASI
Tarihten bir örnek vereyim…
Fransa’nın Tours şehrindeki sarayda Kral Francois I’in (Kanuni Sultan Süleyman’dan yardım istemişti) yatak odasını gezen turistler arasındaydım.
300 metre kare dolaylarında bir salon.
Ortasındaki karyolanın 4 köşesinde yükselen oymalı, işlemeli, kakmalı sütunlar arasında brokar kumaş perdeler gerilmişti.
Rehberimiz “bu perdelerin yataktaki Fransa Kralının mahremiyetini korumak
için olduğunu” söylemişti.
Odanın 4 yanında sıralanan 40 sandalyede şövalyeler otururmuş.
Öyle ya…
Kral uykudayken ya da eşiyle veya metresiyle beraberken elbette 40 şövalyenin gözleri önünde olamazdı.
“Kimden korunurdu” sorusuna rehberimiz “eminence grise’den (gri egemenden)” cevabını vermişti.
Kral çok güçlü olan ve “gri egemen” olarak anılan Kardinal ’in kendisini öldürtebileceği kuşkusuyla böyle bir güvence oluşturmuş.
Başka örnekler vereyim.
Son Çar Nicolas’ın sarayında Papaz Rasputin de “gri egemen”di.
Hitlerin özel sekreteri Martin Bormann’ın lakabı “brown eminence (kahverengi egemen)”di.
ABD Başkanı George W. Bush’un Başkan Yardımcısı Dick Cheney Beyaz Saray’ın “eminance grise’si” olarak adlandırılırdı.
Kissinger’e dönelim…
“Dalya” dedi 100 yaşında bu dünyaya veda etti.
Süperstar Devlet Yönetimi: Henry Bunu Nasıl Yapıyor?-Time Dergisi Kapağı (1 Nisan 1974)
GÖÇMEN ALMAN YAHUDİSİ
Kissinger 1938’de Nazi Almanya’sından mülteci olarak gelen bir Yahudi ailenin çocuğuydu.
Geceleri eğitim alıyor, gündüzleri sokakta tıraş fırçaları satıyordu.
İkinci Dünya Savaşı’na piyade olarak katıldı.
Ardından ABD askeri istihbaratında görev yaptı.
Savaş sonrasında akademik kariyere odaklandı.
Harvard’da büyük adımlar attı.
“Tarihin Anlamı” adlı tezinin konusu “Napolyon sonrası Avrupa güç dengesiydi.”
Ama onun amacı üniversite duvarlarının ötesinde etkili olmaktı.
1957’de “Nükleer Silahlar ve Dış Politika” adlı kitabını yayınladı.
Politikacıların dikkatini çekti.
1960’larda New York Valisi Nelson Rockefeller’in “Baş Dış Politika Danışmanı” görevine getirildi.
Kissinger özel hayatında da güzel ve çekici kadınlarla ilişkiler yaşadı. Resimde oyuncu Jill St. John’la bir davette.
JENERİK ÇALIM
Rockefeller 1968’de Cumhuriyetçilerin Başkan adaylığı için yarışıyordu.
Kaybetti.
Ve…
Kissinger’den harika bir çalım…
Rockefeller’in ezeli rakibi Başkan Richard Nikson, Kissinger’i Ulusal Güvenlik Danışmanı yaptı.
Kendi yanına aldı.
Kissinger’in ölene kadar parlayacak yıldızının miladıdır bu.
Kissinger harika bir stratejist ve müzakereci kişilik, muhteşem zeka, oyun kurucu, inanılmaz enerjisiyle sürdürdüğü “mekik diplomasisi, zihin okuma dehasıyla” küresel çekim merkezi oldu.
Ayrıca…
ABD’nin entelektüel çevresiyle düzenli sohbet yemekleri, kahvaltıları düzenlemekteydi.
Washington Post’un yayıncısı Katharine Graham’ın da içinde bulunduğu bu entelektüel doku onu destekliyordu.
“Amerika’yı saplandığı Vietnam batağından kurtarmak… Çin’le diyaloğu başlatmak… Rusya’yla nükleer silahların kontrol diyaloğu…”
Yom Kippur savaşı patlak verdiğinde içeride Watergate skandalının girdabına kapılmış olan Nixon, tüm yetki ve sorumluluğu ona bırakmıştı.
Kissinger ilk kitabı “Yeniden Kurulan
Bir Dünya”nın gerçekleşmesine yıllar sonra imza atmaktaydı. 1973’te Kissinger’e Nobel Barış Ödül’ü verildi.
Ünlü diplomat, uzun kariyer dönemi boyunca Joe Biden’ın da aralarında bulunduğu çok sayıda başkana danışmanlık yaptı, Vietnam Savaşı’nın sona ermesine yönelik müzakereleri sağladığı için de Nobel Ödülü kazandı.
EN PAHALI DANIŞMAN
Dışişleri Bakanlığı görevi “resmen” bittikten sonra bile Beyaz Saraya gelen bütün başkanlar ona danışmayı sürdürdüler.
Dünya liderleri ve büyük kurumlar da zaman zaman ona başvuruyorlardı.
Kurduğu danışmanlık şirketi dev bankalara, uluslararası şirketlere hizmet veriyordu.
Bunlardan bazıları… Exxon Mobil, American Express, Metro-Goldwyn-Mayer, Credit Lyonnais, Walt Disney…
New York Plaza Hotel’in de bir sabah erken saatlerde Kissinger’i gördüğümü hatırlıyorum.
Tanımadığım biriyle kahvaltıdaydı.
Şef garsondan dinlediğime göre -daha o tarihte- 1 buçuk saatlik bu kahvaltılı danışmalardan 10 bin dolar alıyormuş.
GÖLGEDEKİ KARANLIK
Ancak gölgedeki gücün simgesi “gri” üzerine “kara” lekeler de düşmedi değil.
Vietnam savaşında önce “çözümün şiddet olduğu” görüşündeydi.
“Halı bombardıman” yani asker, sivil, kadın, çocuk herkesin bombardımanla silip süpürülmesi onun nedeniyle suçlananlar arasında Kissinger de vardı.
Ve…
“Condor operasyonu…”
“8 askeri diktatörlük, darbeler, yüzlerce, binlerce siyasi muhalifin öldürülmesi, sınır ötesine kaçırılması ya da kaçmış olanların infazı, işkenceler, tecavüzler…”
Bu kirli “Condor” dosyasında onun parmak izleri var. Condor operasyonun kurucu üyeleri Arjantin, Şili, Uruguay, Paraguay, Bolivya, Brezilya’dır.
Jhonson, Nixon, Ford, Carter, Reagen başkanlıkları boyunca CİA kanalıyla “Condor” operasyonu kapsamında cuntalara planlama, koordinasyon, işkence eğitimi, teknik destek ve askeri yardım sağlanmıştır.
Bu dosya nedeniyle Kissinger’in yargılanması da istenmiştir.
Hatta Kissinger Fransa’dayken celp çıkarılmış ama o Kissinger ülkeyi terk etmiştir.
“Condor” operasyonu komünistlere, onları destekleyenlere hatta destekçilerin ailelerine ve yakınlarına kadar uzanıyordu.
İdam mangaları tarafından on binlerce kişiye infaz… Uçaktan Okyanus’a atılanlar.
Sayıları hala meçhul.
Kissinger’i suçlayan çok sayıda yayın var.
……………………
Ama… WSJ (Wall Setreet Journal) -her şeye rağmen- 100 yaşında hayata veda eden bu Gri Egemen için “HENRY KISSINGER 100 yılı” başlığını attı.
