Madrid’deki zirvede üçlü memorandum

İspanya’nın başkenti Madrid’de Türkiye, İsveç, Finlandiya ve NATO arasında gerçekleştirilen dörtlü zirveden 10 maddelik mutabakat çıktı. Ankara’nın taleplerini kabul eden İsveç ve Finlandiya, terör örgütleri PKK, PYD ve FETÖ şüphelilerini sınır dışı edecek

NATO Devlet ve Hükümet Başkanları toplantısına katılmak üzere İspanya’nın Madrid kentinde bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ayağının tozuyla dörtlü mini zirve toplantısına katıldı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg başkanlığında Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö ve İsveç Başbakanı Magdelena Andersson ile bir araya gelen Erdoğan, iki ülkenin İttifak’a katılımı konusunda Ankara’nın çekincelerini ilk elden aktardı.

Krtik toplantının ardından liderler, Finlandiya ve İsveç’in Türkiye’nin kaygılarını gidereceğine yönelik olarak bir memorandum konusunda mutabakata vardı. Üç ülkenin liderlerinin gözetiminde Türkiye, Finlandiya ve İsveç dışişleri bakanları tarafından imzalanan memorandum, Finlandiya ve İsveç’in ‘davet edilmiş ülke’ statüsüyle NATO çalışmalarına katılmalarını sağlayacak.

10 maddelik mutabakatta öne çıkan başlıklar şöyle:

İsveç ve Finlandiya, PKK ve uzantılarıyla mücadelede Türkiye ile tam iş birliği yapacak. İki ülke, PKK’nın terör örgütü olduğunu teyit edecek.

Finlandiya ve İsveç, terör örgütleri PYD/YPG ve FETÖ’ye destek sağlamayacak. Türkiye de milli güvenliklerine yönelik tüm tehditlere karşı Finlandiya ve İsveç’e tam destek verecek.

Finlandiya ve İsveç, terör şuçlularını iade edecek. PKK ile uzantılarının para toplama ve eleman devşirme faaliyetlerini yasaklayacak.

Savunma sanayii alanında ambargo uygulanmayacak, bu alanda iş birliği artırılacak.

 İstihbarat paylaşımına ilişkin iş birliği tesis edilecek.

Finlandiya ve İsveç dezenformasyonla mücadele edeceklerini taahhüt edecek ve yasalarının, Türkiye’ye yönelik şiddeti kışkırtan faaliyetler dahil olmak üzere, terör örgütlerinin propagandası amacıyla istismar edilmesini engelleyeceklerdir.

Finlandiya ve İsveç, Türkiye’nin askeri mobilite konusundaki PESCO projesine katılımı dahil olmak üzere, Türkiye ve diğer AB üyesi olmayan müttefiklerin Avrupa Birliği’nin Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası’nın mevcut ve müstakbel girişimlerine mümkün olan en geniş şekilde dahil edilmesine destek verecekler.

Türkiye, NATO’nun açık kapı politikasına uzun zamandır devam eden desteğini teyit eder ve Madrid Zirvesi’nde Finlandiya ve İsveç’in NATO üyesi olmak üzere davet edilmelerine desteğini ifade edecek.

‘Davet edilmiş ülke statüsü’

İmza töreninden sonra basın mensuplarına açıklamada bulunan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Türkiye, Finlandiya ve İsveç’e teşekkür ederek, Finlandiya ve İsveç’in bundan sonra NATO’ya davet edilmiş ülke statüsüyle katılabileceklerini açıkladı. İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılımın tarihi bir adım olduğuna vurgu yapan Stoltenberg, bundan sonra iki ülkenin üyelik senedinin hazırlanması ve NATO’ya üye ülkelerin parlamentolarından onaylanmasını hızlı bir şekilde beklediklerini dile getirdi.

Yoğun trafik

Zirve esnasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çok sayıda ikili görüşmeleri öngörülüyor. Zira Elysée Sarayına yakın kaynaklardan edinilen bilgiye göre Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüşmesi bekleniyor. Görüşmede Fransa ile Türkiye arasında Eurosam-T tipi füze savunma sistemini ortak bir şekilde geliştirme konusunun ele alınması bekleniyor. Erdoğan ve Macron, NATO üyesi ülkeler arasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le doğrudan görüşen yegane liderler.

ABD Başkanı Joe Biden’la bugün görüşecek olan Erdoğan, Madrid’e hareket etmeden önce yaptığı açıklamada Biden’la telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini açıklamıştı. Beyaz Saray ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan da ABD Başkanı Biden’ın bugün NATO zirvesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşme fırsatı bulacağını açıkladı. Sullivan, ABD’nin, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğe yönelik endişelerini gidermek için Türkiye ile birlikte çalışmaya devam edeceğini de söyledi. Erdoğan’ın ayrıca AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile de görüşmesi bekleniyor.

Ankara’nın kararlı duruşu

Türkiye, Madrid’deki dörtlü zirvede İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini yolu açan onayı verirken, imzalanan ortak bildiride önemli detaylar yer aldı. Üçlü memorandumda PKK/PYD’nin yanı sıra FETÖ de terör örgütü olarak yer aldı. “NATO adayı iki ülke PYD/YPG ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte destek sağlamayacaklardır” ifadesi kullanıldı. Türkiye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ortaya koyduğu kararlı duruş sayesinde terör örgütleriyle mücadele hususunda ciddi kazanımlar elde etti.

İspanya’dan NATO’nun kapsamını Afrika’ya genişletme girişimi

NATO zirvesine ev sahipliği yapan İspanya, Kuzey Afrika’da bulunan ve Fas’a komşu olan topraklarının Washington antlaşmasına dahil edilmesini talep ediyor. İspanya’ya ait olan Melilla ve Ceuta’ya Fas’tan akın eden mültecilerin sadece güvenlik sorunu teşkil etmediğini dile getiren İspanyol yönetimi, bunun terörle mücadele konusunda İttifak’ın güvenliğini tehdit edebilecek nitelikte olduğunu dile getiriyor. NATO’nun kurucu antlaşması olan Washington antlaşmasının 6’ncı maddesi kolektif savunmanın uygulanacağı coğrafi alanı tarif ediyor. Bu çerçevede “Avrupa ya da Kuzey Amerika’daki topraklarına, ... Türkiye topraklarına veya taraflardan herhangi birinin egemenliği altında olan ve Yengeç Dönencesinin kuzeyinde yer alan adalara yapılan silahlı saldırı” Washington antlaşmasının kapsamına giriyor.