“Silahlar bizi güçlü kılar, tereyağı ise şişmanlatır”
-Hermann Goring
Fransızların kökeni, 6. Yüzyıldan itibaren Galya’ya yerleşen bir Cermen boyu olan Franklara dayanır. Avrupa’yı ilk birleştiren ise 800 yılında Papa tarafından Kutsal Roma İmparatoru ilan edilen Frankların kralı Şarlman’dır. Putin, geçen haftaki açıklamaları sonrası Macron için Napolyon benzetmesi yaptı, ancak Macron’un içinden bir Şarlman çıktı da diyebiliriz.
Geldiğimiz nokta aslında Fransa’nın efsanevi Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle’ü de haklı çıkarmış oldu. De Gaulle, Fransa’nın ABD ve SSCB’den bağımsız olarak ulusal çıkarları doğrultusunda bir ulusal savunma mekanizması oluşturmayı doğru buluyordu. 1966’da NATO’nun entegre askeri kanadından çıktı. Nükleer güç ile caydırıcılık sağlamak gerektiğine inanıyordu. ABD ile fazla yakın bulduğu İngiltere’yi AB’ye almamak için diretti (vefatından üç yıl sonra İngiltere AB’ye üye olabildi). Şimdi ise yine İngiltere AB’de değil ve yine Fransa kendi kendini (özellikle nükleer silahlarla) savunmayı dile getiriyor.
“Sen ki Fransa vilayetinin…”
Macron, ne Napolyon’un askeri dehasına, ne de Şarlman’ın stratejik zekâsına sahip, anca onların bagetini taşır. O yüzden aslında onu belki de Fransa Kralı I. Fransuva’ya benzetmek daha doğru olur. Çoğumuz Kanuni Sultan Süleyman’ın Fransuva’nın mektubuna verdiği meşhur cevabı biliriz ancak o dönem tarihte neler olduğunu pek merak etmeyiz. 1400’lerin sonundan 1500’lerin ortasına kadar İtalyan Savaşları olarak adlandırılan bir dizi çatışma Avrupa’yı sarmıştır. Hapsburg hanedanından V. Karl aynı zamanda Kutsal Roma İmparatoru olarak büyük güce sahiptir. Bu durum Fransa’yı rahatsız etmiştir ve İtalya’daki gücünü korumak isteyen Fransuva, 1525’te Pavia Çarpışması’nda esir düşer. O tarihlerde Avrupa’da Karl’a kafa tutabilecek en büyük güç Osmanlı Devleti’dir.
Fransa ile Osmanlı arasında ittifak işte böyle oluşmuştur. Hatta 1543’te Fransız donanmasıyla Osmanlı donanması Nice Kuşatmasında beraber savaşırlar. Bir Müslüman devletin Hristiyan bir devletle ittifak yapıyor olması tepkilere yol açtığı için Fransızlar bu ittifakı pek dile getirmemeye, üstünü kapamaya çalışmışlardır. Günümüze dönecek olursak I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru 1917’de Fransa cephelerine gönderilen Yankilerle başlayan Amerika’nın Avrupa savunması artık sona erme noktasında kuvvetli emareler göstermektedir. Özellikle 1949’da NATO’nun kurulmasından beri askeri güç arka plana atılmış, Avrupa ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda kalkınmaya odaklanmıştır. Buna silah yerine tereyağı ekonomisi diyebiliriz.
Türkiye çıkarlarını düşünmeli
Yıllardır sırtını Amerika’ya dayayan Avrupalıların halihazırda güçlü bir askeri kuvveti yoktur. Avrupa’da liderliğe soyunan Macron’un gideceği adres yine Türkiye’dir. NATO’nun ABD’den sonra en büyük ikinci ordusuna sahip Türkiye, Avrupa’nın savunma ihtiyacını karşılayabilecek yegâne güçtür. AB’nin Ukrayna’da olası konuşlandıracağı barış gücünde en fazla askeri desteğin Türkiye tarafından verilmesi bekleniyor. Ancak Macron’un, I. Fransuva gibi çekinerek, üstü kapalı bir destek almaması için Türkiye çıkarlarını net bir şekilde korumalı ve artık Avrupa’nın siyaseten bir parçası olduğunu kabul ettirmelidir. Evet, eğer Türkiye’den destek bekleniyorsa artık Türkiye’nin AB üyeliği gerçeğe dönüştürülmelidir. Amerikalıların İngilizlere karşı verdiği bağımsızlık mücadelesinin sloganı “no taxation without representation” (temsiliyet olmadan vergi olmaz) idi. Biz de “no soldiers without representation” (temsiliyet olmadan asker olmaz) demeliyiz.
Tarihin dönüm noktalarından birine tanıklık ediyoruz. Uluslararası ilişkiler teorilerinin çarpışmasını canlı olarak yaşıyoruz. Trump ‘Matrixde bir anomali” mi yoksa onun gibi bir liderin ortaya çıkmasını kaçınılmaz yapan yapısal faktörler miydi? Ortak değerlerin tabanını oluşturduğu liberal bir dünya düzeni mi yoksa katıksız çıkar çatışmasına dayanan realist bir sistem mi mevcuttur? Şu an için en net olan gerçeklik artık Avrupalılar için kruvasan yemek yerine silaha sarılmak.
