Van kahvaltısının ünü ülke sınırlarını aştı. Geçtiğimiz günlerde BBC, web sitesinde Van kahvaltısına genişçe yer ayırarak övgülerde bulundu. Haydi gelin Van’a uzanalım ve bu kahvaltının lezzet şifrelerini çözelim…
Ege, Akdeniz tatil beldelerinden büyük şehirlerin göbeğine her yer Van kahvaltı salonları ile dolup taşıyor. Hayatında Van’a gitmemiş binlerce insanı mıknatıs gibi kendine çekiyor Van kahvaltı salonları. Vanlılar dışında… Geçmişleri Van’da 8 kuşağa dayanan Osman Tüfenkçi “Yıllar önce İstanbul’da merkezi semtlerden birindeki Van Kahvaltı Salonu’na sırf merakımdan girdim. Otlu peynir yerine ambalajlı herhangi bir peynir, yöre balı yerine sıradan bir bal vardı. Kavut ununu bulamayıp kavut diye bambaşka bir şey yapmışlar. Murtuğa ise belli ki Google’lanıp yapılmış. Van’da kahvaltı bir kültürdür. Mahalle aralarında ‘sütçü’ diye adlandırılan kahvaltıcılara gideriz biz. Her şey basit, sade ve çok lezzetlidir” sözleriyle aslında pek çok şeyi anlatıyor.
Kahvaltıda esas olan şey malzemenin kalitesidir. Malzemenin özelliği ve kalitesi de ait olduğu coğrafya ve kültür ile şekillenir. 400 metre derinlikteki gölü, 4000 metreye ulaşan dağ zirvelerinin gölgesindeki zengin coğrafyada yoğrulmuş malzemelerin hepsi ayrı birer ziyafet niteliğinde. Mesela sofranın kahramanlarından otlu peynirin en önemli özelliği içinde kullanılan otlar. Çetin geçen kış koşullarının ardından topraktan fışkıran şifalı otlarla, bahar aylarında mayalanan peynirler tüm kış boyunca o coğrafyanın insanına şifa ve iyi bir besin kaynağı oluyor. Kullanılan otlara göre, köyden köye hatta evden eve değişiyor otlu peynirin lezzeti. Sirmo (taze sarımsak otu), mendo (yabani şeftali çiçeği), heliz ve siyebo sıkça kullanılanlardan.
Şu anda ‘Kahvaltıcılar Caddesi’ olarak bilinen caddede eskiden otobüs garajı varmış. Köylerden seher vakti şehre inen Vanlılara hizmet etmeye başlayan esnaflar vesilesiyle yıllar içinde kahvaltıcılar fazlalaşmış ve bir marka haline gelmiş. Sütçü Feyzi, Sütçü Kenan ve Yusuf Konak adı en çok bilinenler. Özellikle Yusuf Konak, Van kahvaltısını daha fazla duyurup yaşatmak için adeta bir kültür elçisi görevi üstlenmiş. 2014 yılında 50 binden fazla insanın katılımıyla Guinness Rekorlar Kitabı’na “en çok katılım sağlanan kahvaltı” ödülü ile girmeleri de Vanlıların kültürlerine fazlasıyla sahip çıktıklarının bir göstergesi.
Gerçek Van kahvaltısında ne olmalı?
- Murtuğa, kavut, Van cacığı, Van otlu peyniri olmadan gerçek bir Van kahvaltı sofrası kurulamaz.
- Bal herhangi bir bal değil mutlaka Van’ın Gevaş veya Çatak ilçesinden gelen çiçek balı olmalıdır.
- Van’da geleneksel kahvaltı kaynatılmış taze sütle yapılır. Demli çay ise kahvaltı sonunda kıtlama olarak içilir.
- Ekmek olarak eskiden taptapa olarak adlandırılan tandır ekmeği yenmeli.
- Evlerde “süt yüzü” denilen biriktirilmiş taze süt kaymağı dışarıda bulunamasa da kullanılan kaymak hazır paketlenmiş değil, taze kaymak olmalıdır.
Vanlı Sibel Kuralkan’dan tarifler
Murtuğa: (Bu tarifi herkes göz kararı, el ayarı yaptığı için belirli bir gramaj pek verilemiyor) Bir miktar un tereyağında iyice kahverengileşinceye kadar kavrulur. Tereyağı bol, un daha az olmalı, sulu bir kıvamda kalmalı. Yumurtayı başka bir kapta çırpıp unlu karışımın üzerine tavaya dökün. Arada bir tavayı sallayarak hiç karıştırmadan pişirin.
Kavut: Sütle ıslatılıp kurutulan ve sonrasında kavrulduktan sonra çekilen una kavut deniyor. Tereyağı eritilip kavut unu içinde kavrulur, yanında bal ve reçel ile birlikte yenir.
Pan Asya mutfağına ödül
Raffles Hotel içerisinde bu yıl açılan İsokyo, Pan Asya mutfağı servis ediyor. Mekan, hem göze hem damağa hitap eden yemekleriyle Asya mutfağı severlerin radarına çok kısa sürede girmişti. İsokyo bu hafta gelen bir haberle başarısını pekiştirdi. Global arenada turizm sektörünün önemli ödüllerinden olan World Luxury Spa & Restaurant Awards’da 2018’in En İyi Asya Mutfağı, Yemek Sunumu ve Lüks Ambiyansı ödülünü aldı.
İki kere pişirilmiş tatlı patates, turşu, Aioli sos