Okul güvenliğine Genel bir bakış -1

Osman Öztürk

1957 yılında Giresun Piraziz’de doğdu. 40 yıllık mesleki deneyime sahip olan Öztürk, Rize, Tunceli ve Kırşehir’de İl Emniyet Müdürü, İstanbul-Beyoğlu ve Ankara-Çankaya ilçelerinde de ilçe emniyet müdürü olarak uzun yıllar görev yaptı.
Türkiye’de ilk defa uygulamaya konulan Güvenli Okul Projesi’nin fikir sahibi ve projenin başkanıdır. 2013-2017 yılları arasında İstanbul, Ankara, Antalya, İzmir, Denizli, Diyarbakır, Manisa, Şanlıurfa, Giresun, Ordu, Edirne ve KKTC’de 30“Güvenli Okul Konferansı” vermiştir.Bu alanda Uluslararası Bilimsel Dergilerde makaleleri yayınlanan Osman Öztürk; Türkiye’nin ilk “Güvenli Okul Ölçeği”ni hazırlayarak uygulamaya koymuştur.
Yayımlanmış birçok kitabı bulunan Öztürk halen CSG-City Security Group Yönetim Kurulu Başkanı ve Bahçeşehir Üniversitesi Özel Güvenlik ve Koruma Programı Genel Koordinatörüdür.

Okul zili yakında çalacak ve öğrenciler sevinç çığlıklarıyla sınıfları dolduracaklar. Ağustos ayı okulların yeni eğitim-öğretim yılına hazırlık dönemi sayılır. Bu dönemde okul paydaşları olan okul yöneticileri ve öğretmenler iyi bir okul ortamı sağlamak amacıyla eğitim dönemine yeni projelerle ve konseptlerle hazırlanırlar. İyi bir okul olmak için öncelikle kaygı ve korkunun olmadığı, okul paydaşlarının kendini iyi ve güvende hissettiği mutlu bir okul iklimine sahip olmak gerekir. İşte bu noktada okullarda güvenlik ihtiyacı öne çıkar.
Türkiye’de okul güvenliğini olumsuz etkileyen birçok sorun bulunmaktadır. CSG&BAU 2013 araştırmasına göre velilerin yüzde 73’ü çocuklarının okulda bulunduğu saatlerde güvenliğinden endişe duyuyor. Yine velilerin %2’sine göre öğrenciler okulda sözlü ve fiziksel şiddete maruz kalıyor. Velilerin %52’si okulları güvenli bulmuyor, okul yolunu ise %64’ü güvenli bulmuyor. Yaya ya da toplu ulaşımla gidenlerde bu oran yüzde 80’e ulaşıyor. Araştırmada ayrıca öğrencilerin %74’ü okullarda sözlü ve fiziksel şiddet olayları yaşadığını ifade etmiştir (Alver, Adıgüzel ve Öztürk, 2013).
Yine CSG&BAU tarafından yapılan çalışmada öğrencilerin çoğunun günde ortalama 5 saat internete girdiği ve internet ortamında birçok riskle karşılaştığı ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin %11’i siber zorbalık yapıyor, %27’si zorbalığa uğruyor, %47’si arkadaşlarının zorbalığa uğradığını ifade ediyor ve bu siber zorbalık olaylarının öğrencilerin yaşamını ne kadar çok olumsuz etkilediğinin de göstergesi (Öztürk, Turan ve Alver, 2014).
Ne yazık ki bu kadar çok riskin bulunduğu okullarda MEB verilerine göre okulların %61’inde güvenlik görevlisi dahi bulunmuyor. Güvenlik konusunda okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin bilgisi yok, bu konuda yalnızca %7’si bir güvenlik etkinliğine katılmış (Erol, 2009). İşte okul ortamını güvensiz kılan ve aileleri kaygılandıran bu olumsuz iklimsel koşullar öğrenci ve öğretmenlerin eğitime odaklanmalarına ve gelişimlerine engel oluşturuyor.

Güvenli okul standartları

Okulların güvenli bir okul iklimi ve yaşamı oluşturabilmeleri için birçok başlıkta etkin çalışmalar yapıp, standartlar oluşturarak uygulamaya koymaları gerekiyor. Kısaca “Güvenli okul” öğrencilerin gözlerinin içinin gülümsediği okuldur. Güvenli okul standartlarını aşağıdaki başlıklarda inceleyebiliriz.

Fiziki ve mimari güvenlik

Güvenli okullarda okulun tasarımı ve mimarisi önemli bir yer tutar. Okul mimarisi konsept olarak proje aşamasında güvenlik standartları öngörülerek planlanmalıdır. Fiziki yapıların ve kullanılan malzeme ve donanımların güvenli ve sağlam olması, olası kazaların önlenebilmesi açısından önemlidir. Örneğin dar koridorlar, kör noktalar, lavabolar, merdiven aralıkları, aydınlatılmayan bölümler, düzensiz giriş-çıkışlar kampüslerin güvenliği için temel önemdedir.

Okul iklimi ve kültürü

Okullar öğrenci, öğretmen ve çalışanların kendilerini fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan özgür, barışçıl ve iyi hissettiği bir okul iklimine sahip olmalıdır. Öğrenci ve öğretmenlerin sevinç ve mutlulukla okullarına geldiği, kaygı ve endişenin olmadığı ve özgürce eğitimlerini gerçekleştirdikleri bir okul yaşamı oluşturulmalıdır. Okul ikliminin mutluluk ve güven verdiği, yönetici, öğretmen ve öğrenci iletişim ve motivasyonunun yüksek olduğu okullar öğrencileri başarılı bir geleceğe taşır.

Okul sağlık güvenliği

Okul, ortamının ve paydaşlarının sağlıklı, temiz ve hijyenik olmasına odaklanır. Okullarda hijyenik ortamın sağlanması, sağlıklı bir okul ortamının oluşturulması için gereklidir. Okul kantinleri, yemekhaneler ve kullanılan gıdalar sağlık normlarına uygun olmalı ve denetlenmelidir.

Acil durum ve kriz yönetimi

Deprem, sel, su baskını gibi doğal afetlerin yanında yangın, şiddet ve terör gibi olası güvenlik risk ve tehlikelerine karşı okul toplumunun bilinçlendirilmesi bir okul yaşamı için olmazsa olmazlardandır. Bu amaçla okullarda güvenlik yönetiminin ve yapılarının oluşturulması, okul güvenlik planlarının hazırlanması ve sürekli uygulamalarla pratiğe dönüştürülmesi olası can ve mal kayıplarını önleyecektir.