Haydar Aliyev’i hatırlamak

“Bugün İlham Aliyev’in dirayetli yönetiminde küresel, siyasi, mali, ekonomik ve pandemik krizlere rağmen örnek bir Azerbaycan Devleti modeli mevcutsa; bu Haydar Aliyev’in takip edilen yol haritasının eseridir.”

Çağdaş Azerbaycan’ın Kurucu Lideri Haydar Aliyev yaşasaydı bugün 97 yaşında olacaktı.

97 yıl önce 10 Mayıs l923’te Nahçıvan’da dünyaya gelen Haydar Aliyev; Türkiye-Azerbaycan dostluğunun mimarı olduğu kadar, seksen yıllık ömrünü hem SSCB hem de bağımsızlık döneminde ülkesine ve halkına adayan bir şahsiyet olarak kabul edilmektedir. Bu kabul ediliş O’nun bugün ülkesinde “Umummilli Lider” unvanı ile anılmasına vesile teşkil etmektedir.

Haydar Aliyev’in Nahçıvan’da başlayan siyasi hayat serüveni 1944 yılında SSCB Devlet Güvenlik Komitesi’ne kabul edilip, 1967 yılında tümgeneral rütbesiyle Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri seçilmesi ile başlar. Bu görevi 1982 yılına kadar sürdüren Haydar Aliyev aynı yıl Moskova’ya davet edilerek SSCB Komünist Partisi Siyasi Büro üyeliğine seçilir ve SSCB Bakanlar Konseyi Birinci Yardımcısı olarak bütün Rusya’yı yöneten 19 kişiden biri olur. Bu bir Türk’ün SSCB tarihinde ilk ve son defa bu kadar yüksek bir göreve getirilmesidir. Gerçekte ise Haydar Aliyev’in yüksek başarısıdır.

Haydar Aliyev bu görevde beş yıl kalacak ve 1987 yılında SSCB Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov’un yürüttüğü politikaları tasvip etmediğini belirterek görevinden istifa edecektir.

1990 yılında Azerbaycan’a dönen Haydar Aliyev, SSCB’nin dağılma sürecinde Azerbaycan Parlamentosu üyeliğine seçilir. 1991 yılında ise SSCB yönetiminin Ermeni yanlısı tarafgir politikasına itiraz ederek Komünist Partisi’nden istifa eder ve Nahçıvan Yüksek Konseyi Başkanı olur. 1992 yılında ise bugün iktidarda olan Yeni Azerbaycan Partisi’ni kurar.

Bu sırada Azerbaycan iç savaş yaşamaktadır. Ülke parçalanma arifesindedir. Halk tarafından Bakü’ye davet edilir. 15 Haziran 1993’te Azerbaycan Yüksek Konseyi Başkanı olur. Aynı yılın 3 Ekim’inde yapılan seçimleri kazanarak Cumhurbaşkanı seçilir.

Cumhurbaşkanlığı döneminde o günün şartlarına göre mucize sayılacak işler başarır.

Her şeyden önce iç karışıklığa son vererek Azerbaycan birliğini sağladı. Uluslararası arenada itibarlı, saygın, kabul gören Azerbaycan’ın temellerini attı. Ermenilerin gasp ettiği Karabağ coğrafyasının Azerbaycan toprağı olduğunu; Lizbon’daki tarihi AGİT toplantısında tek Ermenistan oyuna karşı katılanların oy birliğiyle dünya kamuoyuna kabul ettirdi.

Daha sonra bugünkü çağdaş Azerbaycan Ordusunu kurdu.

7 ülkeden 11 şirketi yan yana getirerek Azeri-Çıraklı-Güneşli havzasını işletmeye açtı ve “Asrın Mukavelesi” diye adlandırılan Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı’nı gerçekleştirdi.

Her şeyin ötesinde Türkiye-Azerbaycan dostluğunun mimarı oldu ve aramızdaki sarsılmaz dostluk bağlarının temellerini attı. “Türkiye ve Azerbaycan bir millet iki devlettir” sözleri de O’na aittir.

1999 yılında Türkiye’de Atatürk Barış Madalyası ile ödüllendirilen Haydar Aliyev başkanlığını yaptığım Marmara Grubu Vakfı’nı şereflendirmiş ve 1998 yılından ebediyete intikal edene kadar Vakfımızın Onursal Başkanlığını yapmıştı.

Turgut Özal’dan Süleyman Demirel’e, Ahmet Necdet Sezer’den Abdullah Gül’e uzanan ve bugün Recep Tayyip Erdoğan’la İlham Aliyev arasında doruk noktasında olan örnek dostluğumuz O’nun yüksek eseridir.

Gene bugün İlham Aliyev’in dirayetli yönetiminde küresel, siyasi, mali, ekonomik ve pandemik krizlere rağmen örnek bir Azerbaycan Devleti modeli mevcutsa; bu, O’nun takip edilen yüksek yol haritasının eseridir.

Aziz hatırası önünde saygı ile eğiliyorum.

Dr. Akkan Suver

Halen Marmara Grubu Vakfı Genel Başkanlığını yapan Dr. Akkan Suver 23 yıldır aralıksız olarak uluslararası alanda kabul gören ve bir prestij birlikteliği olarak değerlendirilen Avrasya Ekonomi Zirveleri’nin kurucusudur.