Prof. Dr. Özcan Köknel
Prof. Dr. Özcan Köknel, 1954 yılında İ.Ü. Tıp Fakültesi Psikiyatri Kliniği’ne asistan olarak girmiş, 1995 yılına kadar uzman, doçent, profesör, yönetici olarak çalışmıştır. 1995 yılında emekli olmuş; 2002-2008 yılları arasında Ticaret Üniversitesi’nde ders vermiştir. Bilimsel çalışma, araştırma ve yayınları gençlik sorunları, ruh sağlığı, ilaç tedavisi, alkol ve madde bağımlılığı alanlarında yoğunlaşmıştır. Yabancı dergilerde 50, yerli dergilerde 200’den fazla yayını vardır. Yirmi beş kitabı yayımlaşmış; yirmi kitabın bir ya da birkaç bölümünde yazıları yer almıştır. İki uluslararası, beş ulusal bilimsel derneğin üyesidir. Dört ödül kazanmıştır.
Gençlik çağı UNESCO’ya göre 12-24 yaş dilimleri arasında yer alır. Gençlik, ülkenin gücü, güveni, geleceği gelişmesi için yetişen kuşaktır. Yıllarca gençlik sorunlarına, eğitim-öğretim yöntemlerine ilişkin binlerce araştırma, çalışma yapılmıştır. Gençlerin, benliği, kimliği, kişiliği, toplumsal durumu, rolü, yeri, eğitim-öğretim, ekonomik düzeyi; aş, iş, işsizlik sorunları ortaya çıkmış, tartışılmış, ancak sorunlar çözülmemiştir.
2017’de sonuçları açıklanan iki araştırma bu durumu doğrulamaktadır. Bunlardan biri 60 ülkede, milyonlarca genç üzerinde yapılan çok kapsamlı, karşılaştırmalı bir araştırmadır. Bu araştırma ülkemizde gençlerin bedensel, ruhsal, toplumsal gereksinimlerinin yeterince karşılanmadığı, eğitim-öğretim düzeyinin düşük olduğu, ekonomik yetersizlik, işsizlik bunalımı yaşadığını ortaya koymuştur.
Kolay yoldan para
Örnek olarak gençlerin, yaklaşık yüzde 30’u eğitimsiz ve işsizdir. Gençlerin çoğunluğu kolay, rahat para kazanmak, ünlü olmak yollarını tercih ediyor. Başarı için, eş, dost, tanıdık, politik desteğin, kayırmanın (torpil) gerekli olduğuna inanıyor.
2017’de araştırma şirketi Kondo anketler, raporlar, TUİK’in herkese açık kaynaklarından yola çıkarak 18 yaş üstünde 56 milyon nüfusun sorunlarını 100 kişiye indiren bir çalışma yayınlamıştır. Gençlik sorunlarını yüz kişiye göre ortaya koyan bu çalışmada, yüz gençten ancak 43 gencin çalıştığı, 16 gencin üniversite ve yüksekokul, 29 gencin lise mezunu olduğu, 5 gencin okuma yazma bilmediği belirtiliyor. Çözüm arayan sorunlar anlatılıyor.
Ağustos 2017’de Milli Eğitim Bakanı TEOG sınavını başarılı gördüğünü, fırsat eşitliği sağladığını, bundan gurur duyduğunu söylüyor. Eylül ayında TEOG sınav sistemi kaldırılıyor. Yeni sistemler tartışılıyor. Birinci, beşinci, dokuzuncu sınıfların müfredat programları değiştiriliyor. Müfredat programlarının içeriği tartışılıyor.
WEF raporuna göre orta eğitim düzeyinde uluslararası sıralamada Türkiye 105. sırada yer alıyor. Başta eğitim-öğretim olmak üzere, yıllardır süregelen sorunlar gençlerde zorlanmaya yol açıyor. Bilişsel işlevlerin doğru, gerekli, geçerli düşünme, karar verme becerisi, engel aşma, sorun çözme yeteneğini bozuyor. Amaç belirleme, amaca ulaşma çabasını, mutluluğu yok ediyor.
Ortak aklı kullanmak
Yıllardır çözülemeyen sorunların çözümünü beklemek çözümsüzlüktür. Bu nedenle, başta gençlerin, ailelerin, öğretmenlerin, gençlerle bağlantısı olan etkili yetkili kişilerin ortak toplumsal kültürde yer alan örneklerden, yaşantılardan kaynaklanan ‘ortak aklı’ ve ‘sağduyu’yu bilişsel işlevler sürecinde kullanmaları gereklidir. Sorunların çözümü ve aşılması için sorunlardan kaçmak ya da savaşmak yollarından birinin akılcı, bilinçli, doğru, gerekli, gerçekçi biçimde seçilmesidir. Başka bir deyişle çözüm şemasını, davranış kalıbını oluşturmaktır.
Belirsizlik, denetim eksikliği güvensizlik yaratır. Davranış kalıpları şemalar (schema, schemata) insanın içinde yaşadığı ortama uyum sağlayan yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan davranış kalıplarıdır. Kavramlardan, yaşantıdan, duygulardan, değerlerden oluşur. Katı, sert, sınırlı, değişmeyen özellikleri vardır. Şemalar, cinsiyet, yaş, toplumsal durum, rol, yer, iş, meslek dünya görüşü, politik ve siyasal duruşa göre biçim ve renk kazanır.