Prof.Dr. Özcan Köknel
Mayıs ayı başında Anneler Günü gezisi için İzmir Buca’dan Marmaris’e giden grubu taşıyan tur midibüsü virajı alamayıp 30 metreden düşünce büyük bir facia yaşandı. Yirmi biri kadın yirmi dört can kaybı, on yaralı olduğu açıklandı. Bu olay ülkemizde başta trafik olmak üzere, yıllar boyu süregelen, çözülemeyen bütün sorunların gerçek somut göstergesi. Anneler gününde anneler trafik kurbanı oluyor. Yirmi birinci yüzyılda anneler gününde, annelerin trafik kurbanı olması, “mitolojik” (!) faciadır.
Trafik kazaları yıllardır, “Trafik anarşisi”, “Trafik canavarı” olarak nitelendirilmiş, çözüm çabaları yetersiz kalmıştır. Ülkemiz yıllardır dünyada trafik kazalarında can ve mal kaybında, birinciliğini korumuş ya da ilk sıralarda yer almıştır.
Araştırmalar kazaların onda dokuzunun sürücüden onda birinin alt yapıdan, yetersiz denetimden kaynaklandığını ortaya koymuştur.
Sürücüden kaynaklanan sorunlar benlik, kimliki kişilik yapısıyla ilgilidir. Trafik kazası yapan sürücülerin çoğu ben merkezli, bilgisiz, ilgisiz, katı, sert, özgürlük sorumluluk sınırını ayıramayan kişilik yapısına sahiptir.
Trafik düzeni için bilmesi, uygulaması zorunlu gerekli olan, uluslararası, ulusal ilkelere, kurallara, işaretlere uymazlar. Kendi deyimleriyle: aldırmayan, boş veren, takmayan davranışı sürdürürler.
Trafik kazalarında karayollarında alt yapı sorunu da etkili olmaktadır. Düşük banket, taş ya da toprak yol, ters eğilim, alt üst yaya geçidi, işaretlerin, lambaların yeterli olmaması, kar lastiği, zincir sorunu, yıllık denetimler ilk sırada yer alıyor. Bunlar trafik mühendisliği hizmetlerinin yetersizliği, büyük kentlerde park sorunu, bu sorunu sömüren kişiler, mafya örgütleri, “trafik magandası” eylemleri eklenebilir. Sürücülerin çoğu yeteri kadar trafik ve teknolojik eğitim almaz, alamaz ya da aldığı eğitim yeteri kadar denetlenmez. Denetimsizlik, bilgisiz, ilgisiz sürücülerin sayısını artırmaktadır.
Araştırmalar, trafik kazalarının, çoğunlukla trafik polisinin denetiminin olmadığı ya da yapılamadığı yollarda, saatlerde olması denetimin önemini göstermektedir. Bir başka açıdan bu durum sürücülerin trafik kurallarını benimsemediğini; bilmesine karşın ilkelere, kurallara uymadığını gösterir.
Trafik sorunu ülkemizde yıllar boyu süregelen sorunların göstergesi, somut örneğidir. Toplumsal sorunlar birleşik kaplar gibidir. Birbirini etkiler. Bir sorunun çözümü öteki sorunun çözümüne ışık tutar. Ekonomik yetersizlik işsizlik gibi.
Toplumsal sorunlar trafik sorununda olduğu gibi, sürücü yerine, görevlilerden, yöneticilerden, alt yapıdan, denetimden oluşan sistemden kaynaklanır. Sorunlardan bunlardan biri ya da hepsi sorumludur.
Farklı alt yapı olan toplumsal kurum ve kuruluşlarda her düzeyde görev yapan, politikacıların, bürokratların, çalışanların, etkili yetkili kişilerin uluslararası, ulusal hukuk düzeni, ilke ve kuralları doğrultusunda davranması gereklidir. Alt yapıdan ya da denetimden kaynaklanan sorunların çözümü bu kişilerin sorumluluk alanıdır.
10 Aralık 1948’ de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi”ni kabul ve ilan etmiştir. Türkiye, “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi”ni 10 Mart 1954 tarihinde 6366 sayılı yasa uyarınca kabul etmiştir. Devlet, hukuk sistemini, toplumsal yaşamı, toplum ilişkisini bu doğrultuda düzenleme çabası göstermiştir.
Başta, Avrupa İnsan Hakları Divanı olmak üzere birçok dernek ve vakıf, sivil toplum örgütü insan hakları kavramını yasama, yansıtma için çalışmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, ulusal hukuka karşı hak arayanlara açıktır.
Toplumsal sorunların çözümü için önce, görevlilerin, yöneticilerin İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi doğrultusunda anayasa ve yasalara göre davranması zorunludur.
Bilgi, ilgi, liyakat, meslek etiği, anlayışlı ve duyarlı olmak, duygu sezgisi ( empati) yapmak gereklidir. Çözümsüz sorun yoktur. Sorunu çözemeyen görevliler, yöneticiler vardır.
Prof.Dr. Özcan Köknel
1928 yılında İstanbul’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini değişik il ve ilçelerde, lise öğrenimini Kabataş Erkek Lisesi’nde yaptı. 1945’te İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne girdi. 1952’de mezun olduktan sonra aynı fakültede psikiyatri uzmanlığı eğitimini tamamladı ve öğretim üyesi oldu. 1990-95 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanlığı yaptı. 1995’te emekli oldu. 20 kitabı bulunan Köknel’in araştırma, çalışma ve kitaplarıyla ilgili 4 ödülü vardır.
