Kovid-19 özellikle İstanbul’da ekim ayına göre dört kat fazla görülmeye başladı. Mart ayında sosyal ve görsel medyada korkunç videolar görürdük ama çevremizde hasta olan çok insan duymazdık. Şimdilerde ise özellikle İstanbul’da mutlaka çevreden birilerinde, bir tanıdıkta Kovid-19 görülmüş oluyor. Yani çember daralıyor. Dolayısıyla, çok dikkatli olmalıyız; kendimizi korumalıyız ve bu bizim sorumluluğumuz. Korunmak için yapılacaklar aylardır anlatılıyor: Maske takmak, sosyal mesafeyi korumak, temizliğe dikkat etmek, vs. Peki ya yakın temasta olduğumuz birinin Kovid-19 pozitif çıktığını duyarsak ne yapmalıyız? Böyle bir durumda önce yapılması gereken, aile hekimini ya da 112 acil sağlığı aramaktır. Burada çeşitli sorularla test için uygun olup olmadığınız anlaşılacak ve yönlendirileceksiniz. Ancak sağlık hizmetlerine ve test imkânlarına hemen ulaşamıyorsak ne yapmalıyız? Kendimizi iyi hissetsek bile hastalığı kapmış olabileceğimizi anlamamız çok önemlidir. Çünkü Kovid-19’a maruz kalınmasından belirtilerin başlamasına kadar ortalama 5-6 gün geçer. Bazense bu süre 14 güne kadar uzayabilir. Bu nedenle virüslü kişiyle temas ettiysek, kendimizi 14 gün kadar belirtileri gözlemlemek adına karantinaya almalıyız. Karantina hasta olmayan ancak Kovid-19’a maruz kalmış olabilecek kişileri kısıtlamak anlamına gelir. Karantina, evde 14 gün süreyle gerçekleştirilebilir. Karantina süresince de dikkat etmemiz gerekenler vardır ve bunlara uymamız çok önemlidir. Bunların başlıcaları şöyledir:
Karantina süresince işe, okula veya halka açık yerlere gitmeyin.
Aile üyelerinden ayrı bir odada kalın ancak mümkün değilse kişilerden en az 1 metre uzakta durun ve tıbbi maske takın.
Aynı havlu, bardak gibi eşyaları kullanmayın; bu tür eşyalarınızı mutlaka ayırın.
Odanızı iyi havalandırın.
Çocuklara dikkat
Yüzyılda bir dünyaya gelecek pandemi felaketine maruz kalan çocuklarımızın psikolojisini korumak çok önemli hale geldi. Okula gidemeyen, parklarda oynayıp enerjilerini atamayan çocuklar, hareketsizliğe bağlı fiziksel rahatsızlıkların dışında psikolojik olarak da zorlanmaktadırlar. Özellikle virüse karşı anksiyetesi olan ailelerin çocuklarında temizlik konusunda obsesyon gelişmeye başladı. Obsesif Kompulsif Bozukluk, mantıksız düşüncelerin ve korkuların insanı sürekli tekrar eden davranışlar sergilemesine zorlayan psikolojik bir hastalıktır. Çocuk evdeki bebeğiyle oynadıktan sonra eline dezenfektan sıkmadan rahatlayamıyorsa bu mutlaka ciddiye alınmalıdır. Çocuğa Kovid-19’dan korunmak için yapılması gerekenlerin sadece virüse karşı olduğu iyi anlatılmalıdır. Çünkü çocuklar düşündüğümüzden daha akıllıdır. Dört yaşındaki kızım virüsün anne babadan bulaşabileceğini ve evde sosyal mesafede durmamız gerektiğini söylediğinde ben de durumun ne kadar ciddi olduğunu anladım. Tüm önlemler emir kipiyle değil nedenleri öğretilerek yaptırılırsa eminim her şey daha kolay atlatılacaktır. Bir diğer konu da çocukların evde bilgisayar oyunlarına çok fazla zaman harcamalarıdır. Veliler bilgisayar oyunlarında çok zaman geçiren çocukların, fiziksel veya psikolojik sağlıklarında ve sosyal ilişkilerinde meydana gelebilecek değişiklikler konusunda dikkatli olmalıdır. Bilgisayar oyunları, sürekli oturmaya bağlı omurga ve duruş bozuklukları oluşturabilir. Ayrıca gerçek ve sanal hayat arasında ayrım yapamayan çocuklarda olumsuz davranış kalıpları oluşturabilir. Bu yüzden takip edilmeli ve sınırlandırılmalıdırlar. Psikoloji ve ruh sağlığı, yaşam kalitesi için beden sağlığı kadar önemlidir. Bu sebeple en kıymetli varlıklarımızı takip etmeyi günlük koşuşturmacada unutmamalıyız.
Diş tedavilerinde hastalık bulaşır mı?
Bütün insanların ve bulaşıcı hastalıkları olan kişilerin de diş tedavisine ihtiyaçları olabilir. Kan ve tükürükle bulaşabilecek hastalıklar arasında Hepatit B, Hepatit C, AIDS ve verem gibi hastalıkları gösterebiliriz. Bu şekilde bulaşıcı hastalıkları olan kişiler diş hekimlerine muayene olmadan önce durumlarından bahsetmelidirler. Bu utanılacak bir şey değildir. Aksine, diş hekiminin daha fazla önlem almasına ve riski olan kişileri korumasına yardımcı olur. Artık her muayenehanede sterilizasyon alet ve gereçleri zorunludur ve sağlık müdürlüğünün düzenli kontrolü altındadır. Bardak ve tükürük emici uçlar gibi birçok şey tek kullanımlık plastikten olduğu için hastadan hastaya bulaşma riski azalmıştır. Ancak şu anki pandemi durumunda yeterli sosyal mesafeyi sağlayamayacağınız bekleme salonlarında bulunmamalısınız. Ayrıca temizliğinden emin olduğunuz tedavi merkezlerini seçmelisiniz. Tüm kurallara dikkat ediliyorsa yani sterilizasyon ve bekleme alanında sosyal mesafe kuralları uygulanıyorsa kliniklerde hastalık bulaşmaz.
