Omuza dokunan sıcak el: Kırmızı yelekliler
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, afetlerin ardından sahadaki destek sürecini Milliyet’e anlattı: Bakanlığa bağlı 915 psikososyal destek personeli (kırmızı yelekliler), 6 bin 285 hanede 16 binden fazla kişiye ulaştı
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, afetin etkilerini ortadan kaldırmak için saha çalışması yapan psiko - sosyal destek gruplarını Milliyet’e anlattı. Kırmızı yelekleriyle sahada her yaştan afetzedeye ulaşarak ihtiyaç analizlerini yapmaya çalışan ekipler için Bakan Yanık, “Afetten sonra insanların omzuna konan el; nasılsın diye soran ses, ihtiyacını karşılayan komşuyuz; psikosoyal ekiplerimiz o el, o ses, o komşu aslında” dedi. Bakan Yanık, sahada an itibarıyla 915 psiko -sosyal destek personelinin olduğunu ve şimdiye kadar 6285 hanede 16 bin 680 kişiye ulaştığını belirtti.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, afetle neredeyse eş zamanlı olarak sahaya çıkan ‘kırmızı yeleklileri’ ve afetzedelere destek sürecini Milliyet Ankara Temsilcisi Didem Özel Tümer’e anlattı.
İhtiyaç analizi yapıyor
Yangın, sel, depremin hemen ardından sahada kimisini çocuklarla oynarken, kimisini yaşlılarla sohbet ederken gördüğümüz bu kırmızı yelekliler kimdir, ne iş yaparlar?
Kırmızı yelekliler, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’mızın psikososyal destek ekibi. Afetin ilk yıkıcı etkisi ortadan kalktıktan sonra sahaya giriyor ve afetin etkilerini ortadan kaldırmak için görev alıyorlar. Kırmızı yeleklilerimiz her şeyden önce ihtiyaç analizi yapıyor, çocuklar, yaşlılar, herkes, o afetten etkilenen psikososyal hedef grubumuzun içerisinde. Bazen sırtında koyun taşıyan, bazen traktörde yanına yaşlı amcamızı alıp giden kırmızı yeleklilerimizi gördünüz.
Takdir edersiniz ki çocukların afetten etkilenme biçimi, yetişkinlerden; ya da bir engellinin afetten etkilenme biçimi engeli olmayan bir kişiden oldukça farklı. Dolayısıyla arkadaşlarımız önce ihtiyaçları tespit ediyor. Mesela yangının ilk birkaç gününde vatandaşlarımızın öncelikli ihtiyacı gıda ve suydu. Bunları tamamladıktan sonraki adım ise barınma ve güvenlikti. Yerin niteliğine göre bazen çadır, bazen konteynerler kurarak önce barınma dolaylı olarak da güvenlik ihtiyaçlarını sağlamış oluyoruz. Daha sonra psikososyal ihtiyaçlar devreye giriyor. Travma olabilir, korku olabilir, sağlık ihtiyacı olabilir…
Mesela yangında en çok karşılaştığımız şeylerden biri yaşlı hastalarımızın ilaçları yanmış, hemen il sağlık müdürlükleri ile irtibata geçilerek sistemden reçeteleri tespit edilip ilaçlarını kullanmaya devam etmeleri sağlandı. Bizim temelde yaptığımız şu: Afette ihtiyaç analizi yapıp, ilgili birimleri harekete geçirmek. Türkiye Afet Müdahale Planı’na (TAMP) göre, bizim iki görevimiz var: Psikososyal destek sağlamak ve ayni yardımların toplanması ile dağıtımı.
Tamamı psikolog değil o zaman?
Kırmızı yelekli arkadaşlarımız ‘meslek mensubu’ arkadaşlar. Bunlar hangi meslekler; sosyolog, psikolog, sosyal çalışmacı, sosyal hizmet uzmanı gibi Bakanlığımızın ana çalışma alanlarında yer alan meslek grupları.
Sahada kaç kırmızı yelekli görevli var ve ne kadar sahada kalacaklar?
Psikososyal ekipler, mobil gruplar. Antalya’da 100 kişiyle başlamıştık, durum ağırlaşınca Isparta ve Burdur’dan ekipler kaydırdık. Son olarak yangında, 6 ilde aynı anda yangına müdahale ve mücadelenin koordinasyonu yapıldı.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, Ankara Temsilcimiz Didem Özel Tümer’in sorularını yanıtladı.
Sahaya kaç kırmızı yelekli çıktı?
Sahadan gelen geri bildirimler nasıl?
Çok güzel geri bildirimler var. Artvin’de bir büyüğümüz -metrekareye 211 kilograma yakın yağış düşmüş, birdenbire bir çamur deryasının altında kalıyorlar- “İlk defa bu derece büyük bir ihtiyaç içinde kaldım ve devletimizin desteğini iliklerime kadar hissettim” dedi. Adana Aladağ’da ise oradakiler ‘Siz geldiniz ya halimizi hatırımızı sordunuz ya, bu yeter’ dedi. Afetten sonra insanların omzuna konan el, ‘nasılsın?’ diye soran ses, ihtiyacını karşılayan komşuyuz, psikososyal destek ekiplerimiz o el, o ses, o komşu aslında. Bunları yapmaya çalışıyoruz.
‘Yine takviye yapacağız’
Ayni ve nakdi yardımları açar mısınız? Yardımlar konusu zaman zaman tartışılıyor.
Biz afet durumunda yardım yaparken kişilerin muhtaçlık durumuna bakmıyoruz. Öncesinde çok fakirdi, değildi, bakmıyoruz. Afet döneminin böyle bir lüksü yok. Afetin zaten akut ve ihtiyaç doğuran bir hüviyeti vardır. İhtiyaçlar hiyerarşisinde gıda-su, sonra barınma, sonra psikososyal destekler, sonra diğer ihtiyaçlar gibi… Ayni yardımlar eşya yardımları... Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğümüz üzerinden afet bölgelerinde depolar oluşturulur, gerek bizim gerek diğer kurum ve kuruluşlardan gelen ayni yardımları toparlar, tasnif eder ve dağıtırız. Nakdi yardımlar, sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları üzerinden afet bölgesindeki vakıflara nakledilen ve oradaki ihtiyaç sahiplerine dağıtılan miktarlar.
Temmuz’dan bu yana yaşadığımız afetlerde; Bartın, Kastamonu ve Sinop dahil, 65 milyon 400 bin lira nakdi yardım dağıttık. Önümüzdeki dönemde tespitler yapıldıktan sonra takviye yapacağız.
Yangınlar sırasında özellikle gönüllülük faaliyetlerinde zaman zaman bir karmaşa gözlendi. Bazı gönüllüler yardımcı olmalarının engellendiğini ifade etti. Gönüllülük, afetlerde nasıl koordine edilmeli?
Acil durumlarda gönüllülüğü önemsiyoruz. Kişisel olarak da yardım duygusunun beslenmesi ve diri tutulması gerektiğine inanırım. Muhataplarınızın ihtiyacı olsa da olmasa da onun yanında olduğunuzu göstermek istersiniz, bu çok güzel bir duygudur, bunu yok etmememiz lazım ama yardım yaparken zarar da vermemek lazım. Şunu gözetmek gerekir: Afet müdahalesi teknik bir iştir. Uzmanlığı, bilgiyi gerektiren bir iştir. Koordine etmek de teknik bir iştir. Uzmanlığınız yoksa ne kadar iyi niyetli de olsanız, yapılan işlere ayak bağı olmaktan öteye gitmezsiniz. O zaman, ilgili birimlere müracaat edip, ‘ben yardıma hazırım’ demek lazım. Koordinasyonu yapan birime gitmek ve yönlendirmelere tabi olmak.. Aksi takdirde afet bölgesi zaten anlık reflekslerle müdahale edilen yerdir. Bu tür durumlarda, uzman olmayan kişiler iyi bir şey yapmak isterken kötü bir şeye sebebiyet verebilir. Bunu kimse, özellikle yardım etmek isteyen kimse istemez. O bakımdan, hangi konuda nasıl destek verebileceklerse ilgili kuruma ulaşsınlar.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı psikososyal destek personeli (kırmızı yelekliler) afetzede vatandaşlar ve çocuklarla birebir konuşarak onların afet travmasını atlatmasına yardımcı oluyor.
AFET BÖLGELERİNE YAPILAN YARDIM
Bartın: 2 Milyon TL
Sinop: 3 Milyon TL
Kastamonu: 5 Milyon TL.
Adana: 4.5 Milyon TL
Antalya: 31 Milyon TL
Mersin: 2.4 Milyon TL
Muğla: 9.5 Milyon TL
Osmaniye: 2 Milyon TL
Rize: 1 Milyon TL
Artvin: 5 Milyon TL Artvin
TOPLAM: 65 Milyon 400 bin TL.