Libya’da darbeci Halife Hafter, Kovid-19 günlerinde bile BM’nin insani ateşkes önerisine kulak vermedi. Roketlerini başkent Trablus’a göndermeye devam etti. Öyle ki ajanslardan gelen haberlere göre; koronavirüs hastalarının tedavi gördüğü hastaneler de ateş altında kaldı.
Harita değişir mi?
Ancak Hafter bu kez karşısında Barış Fırtınası adı verilen operasyonla, savaş sürecinde ikinci kez saldırı pozisyonuna geçen UMH güçlerini buldu. Üstelik kasım ayında imzalanan iki mutabakat muhtırasıyla Türkiye’nin askeri danışmanlık ve teknik malzeme desteğine kavuşan UMH’nin haritayı değiştirmesinin mümkün olabileceğinden bahsediliyor.
Libya çalışmalarıyla tanınan bağımsız araştırmacı Nebahat Tanrıverdi Yaşar kasımdan bu yana sahada radar, frekans/sinyal karıştırıcı cihazlar, gece görüş kabiliyeti sunan ekipmanlarla destekli, hava savunma ve saldırı imkanına kavuşmuş UMH güçleri olduğunu söylüyor. Bunun anlamı, savaşın niteliğinin değişmesi ve hava üstünlüğü mücadelesine dönmesi. Çünkü Hafter 2014’ten bu yana BAE’nin üs, drone, SİHA, Mısır’ın savaş uçağı ve pilot desteği ile Trablus’un kapısına dayanabilmişti. 2011’de NATO operasyonu ile Kaddafi ordusunun bütün hava unsurları yok edildiği için, Hafter’e verilen bu destek ona üstünlük sağlıyordu.
Drone savaşlarından…
Tanrıverdi Yaşar; “2019’un ağustosundan itibaren drone savaşları açık şekilde ortadaydı. Fakat o dönemde UMH’nın elinde karşı tarafı köreltecek hava savunma sistemi yoktu. Kasımdan sonra olan şey aslında bu hava sistemlerinin UMH’ye verilmesi oldu. Hafter güçleri artık Trablus merkezine havadan operasyon düzenleyemiyor. Ne istihbarat uçuşu yapılabiliyor, ne de elindeki savaş uçaklarını kullanılabiliyor. Grad füzeleriyle, hedefe uygun olmayan ama sivil kaybına neden olan kör atışlar yapıyor” diyor.
Hafter’in kuşatmayı başlattığı 2019 nisanından bu yılın başına kadar bazı kazanımları olsa da, Trablus yakınlarında elde ettiği mevziin ötesine geçemedi. Araştırmacı, UMH güçlerinin karşı saldırı ile kısa vadede ablukayı kırarak, başkent üzerindeki askeri tehdidi bertaraf etmeyi amaçladığını söylüyor. Böylece petrol tesisleri, boru hatları, su kaynakları, otoyolların alınmasına doğru ilerlenebilecek…
Hesaba dahil edilmesi gereken olasılıklar
Ancak Tanrıverdi Yaşar, bu noktada bazı olasılıkların hesaba dahil edilmesi gerektiğinden söz ediyor: Hafter kasımdan bu yana kullanamadığı savaş uçağı Mirage’ları tekrar kullanacak mı? Karşı atak olarak BAE, Mısır ve diğer ittifak ülkeleri hava savunma ve saldırı sistemleri takviyesi yapıyorlar. Hangi sistemler gelecek ve bunlar ne kadar etkili olacak?. Kavşaklardan biri bu… Libya’da alan ve nüfus olarak küçük bir kasabayı kontrol ettiğinizde çevresiyle birlikte çok daha büyük bir alanı kontrol etmiş oluyorsunuz. UMH güçleri operasyonun yoğunlaştığı bir iki alanı alabilirse, sahadaki denge çok hızlı değişebilir. Bu da aşiretlerin tavır değişikliğini beraberinde getirebilir.
Aşiretlerin tavrı
Aşiretlerin tavrı önemli. Çünkü daha önce, Hafter’i destekleyen aşiretler güçlerini çekince Rus paralı askerlerinin oluşturduğu Wagner gibi yabancı unsurlar sahaya inmişti. Afrika’nın çeşitli ülkelerinden savaşçı gelmesinin nedeni de hem bu, hem de yıllardır savaşın devam ettiği ülkede yetişkin erkek sayısının yeterli olmamasıydı. Tanrıverdi Yaşar son günlerde Hafter’i destekleyen doğu aşiretlerinin güçlerini Trablus çevresinden çekmek istediklerine dair çeşitli dedikoduların dolaştığından bahsediyor. Bu da sahadaki dengeyi değiştirebilecek bir başka unsur.
Son kertede; Libya’da nisan 2020 itibariyle yeni bir aşamadan bahsedilebilecek günlerden geçiliyor.