2021 kuraklığa karşı eylem planı
Ankara’da şu son bir iki gündür hafif hafif çiseleyen yağmuru saymazsanız, aralığın ortasına geldik ve toprağı doyuracak bir yağışa maalesef tanıklık edemedik. Her gün baraj doluluk oranı, çatlayan toprak ve hatta Çanakkale’de olduğu gibi su kesintisi haberleri vermeye başladık. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ile Türkiye’nin Melen’den sonra ikinci büyük projesi olan Düzbağ İçme Suyu ve Doğanpınar Barajı’nın resmi açılışı için gittiğimiz Gaziantep’te, kuraklığın boyutunu, su israf alanlarını ve bakanlığın kuraklığa karşısında önlemlerini konuştuk.
Bakan Pakdemirli söze, “Suya artık mücevher gözüyle bakılmalı. İlerleyen dönemde Türkiye su kuraklığı yaşayan ülkeler arasına girebilir” diyerek başladı. Tanıklık ettiğimiz kuraklığın tarımsal değil, meteorolojik kuraklık olduğunu belirten Pakdemirli, tarımsal kuraklığın geçen yıl yağış oranı yüzde 25 azalmasına rağmen yaşanmadığını söyledi. Tarım Bakanı, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tarımsal kuraklığı depolama ve sulama tesisleri sayesinde yaşamadık. Bunun yanında bitkisel üretim bu sene Türkiye’de yüzde 8 daha fazla. 180 milyar metreküp depolama alanımız bulunuyor. Biz suyun yüzde 77’ini tarımsal faaliyete harcıyoruz. Evsel tüketim yüzde 10’lar civarında. Geriye kalan da sanayide kullanılıyor.”
Tüm dijital haritaları topladık
Türkiye’nin bu yıl hiç yağış almaması halinde tarımsal kuraklık da yaşayabileceğini kaydeden Pakdemirli, 2021’de kuraklıkla mücadele için bir eylem planı üzerinde çalıştıklarını söyledi. Planda en önemli yeri tutan yer altı barajları. Suyun buharlaşma riski olmayan, bildiğimiz barajlara oranla çok daha düşük maliyetli ve çevre tahribatı oluşturmayan bu barajları daha önce de Bakan Pakdemirli’den dinlemiştim. 2023’e kadar 150 yeraltı barajı yapmayı hedeflediklerini söyleyen Pakdemirli, “Bu tür baraj örnekleri çok yağış almayan, Suriye, İran, Arabistan’da var. Türkiye’nin yer altı jeolojisi de buna çok müsait. Baraj olacak yerler belli. Kamunun elinde ne kadar dijital harita varsa hepsini topladık. Artık yağışların şiddeti artıyor. Şiddet arttıkça vurup geçiyor. Geriye bir şey kalmıyor. Şiddetli yağdıkça bizim bunları toplamamız gerekiyor. Böylece yeraltı suyu seviyesini yukarıya çıkarabiliriz. Bu barajları tarımda, sulamada kullanmamız lazım” dedi.
Yer altı barajları kadar, yer altı sulamanın da önemli olduğunu belirten Bakan Pakdemirli, tarım ve hayvancılıkta tasarruf için henüz çok yaygın olmayan yer altı sulamaya geçilmesi gerektiğini söyledi. Pakdemirli, Eylem Planı’nda da yer alan bu adım için “Burada da yüzde 30-40 tasarruf var. Bu yöntemle kurak bölgeleri kolaylıkla tarıma kazandırabiliriz” dedi.
Belediyelerdeki kayıp kaçak oranı %37
Pakdemirli’nin verdiği bilgiye göre su tasarrufu için göz ardı edilmemesi gereken bir başka alan yerel yönetimlerin alt yapısı. Çünkü belediyelerin yetersiz alt yapılarından kaynaklı kayıp kaçak oranı Türkiye genelinde yüzde 37. Bazı belediyelerde oranın yüzde 80’lere ulaştığının altını çizen Bakan Pakdemirli, “Yani bu ne demek? Belediyelerin şebekelerindeki eski borular nedeniyle su size ulaşmadan kayboluyor. Şu anda belediyelerden bastığımız suyun yüzde 37’si boşa gidiyor. Türkiye ortalaması bu. Büyük yatırımlar yerine, bizim yapacağımız küçük rötuşlar bazen 10 yıl belediyelerin sorununu çözebiliyor” dedi.
Ve üçüncü alan bireylerin, hanelerin tasarrufu... Bakan Pakdemirli vatandaşın dikkatini tasarruf çekmek için bir kampanya başlatacaklarını belirterek “83 milyonun tasarruf etmesi gerekiyor. Suya artık bir mücevher ve altın gözüyle bakmamız lâzım. Bugün belki bir problem yok ama 20 sene sonra problem olma ihtimali giderek artıyor. Bugün su kısıtı yaşayan ülkeler arasındayız, yarın su kuraklığı yaşayan ülkeler arasına girebiliriz” dedi.
Pakdemirli “süper bilgisayarların” hesaplamalarına göre aralık, ocak ve şubatta mevsim normallerinde yağış olmasının beklendiğini söyledi. Baraj doluluk oranlarına bakıldığında da İstanbul’un üç, Ankara’nın 5, İzmir’in 7 ay su sıkıntısı yok. Tarım ve Orman Bakanı son söz olarak “Suyu tasarruflu kullanmalıyız ama tabi bu özel günlerde hijyenden de vazgeçmemeliyiz. Önce sağlık sonra tasarruf. Bu yıl yağışlar normal olacak olsa da, geçmişten gelen eksiklik olduğu için dikkat etmemiz şart” dedi.
