Stajyerlik, çalışma hayatında uzun soluklu bir kariyerin başlangıcı olabilir. Staj dönemi, sadece uygulamaya ilişkin esasları öğrenmek anlamına gelmiyor, aynı zamanda staj gören öğrencilerin yeteneklerini ve özgeçmişlerini geliştirebilecekleri, iş hayatını tanıyabilecekleri ve profesyonel çalışanlarla iletişim kurabilecekleri bir fırsat.
Mevzuat gereğince, bazı firmaların stajyer çalıştırma zorunluluğu bulunuyor. Ayrıca, stajyer çalıştıran işverenlerin zorunlu staj döneminde stajyerlere ücret ödeme yükümlülüğü de söz konusu.
Hangi işletmeler stajyer çalıştırma zorunluluğu kapsamında?
Hangi işletmelerde mesleki eğitim gören veya staj yapan öğrencilerin çalıştırılması gerektiği 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile belirlenmiş durumda. Buna göre, mesleki eğitim kapsamında olan ve 10 ve daha fazla sayıda çalışanı bulunan işletmelerde mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi, mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumu öğrencilerine staj ve tamamlayıcı eğitim ya da mesleki ve teknik eğitim veren yükseköğretim kurumu öğrencilerine staj yaptırılması gerekiyor. Bu kapsamda, çalışan sayısının en az yüzde 5’i kadar öğrenci işletmede beceri eğitimi, tamamlayıcı eğitim veya staj görmek zorunda.
Öğrenci sayısının tespitinde kesirler tam sayıya tamamlanıyor. Diğer taraftan, zorunluluğu yerine getirmeyen işletmelere tam olarak idari para cezası olarak adlandırılması mümkün olmasa da mesleki eğitim yaptırmadığı her bir öğrenci için mesleki eğitime katkı payı ödeme şeklinde bir yaptırım getirilmiş durumda.
Asgari ücretin yüzde 30’u ödeniyor
Zorunlu staj dönemi için işletmelerde istihdam edilen stajyerlere asgari geçim indirimi hariç net asgari ücretin yüzde 30’u tutarında ücret ödenmesi gerekiyor. Bu uygulamayla, pek çok sektörde yaygın bir uygulama haline gelen stajyerin uzun dönemlerle ücret verilmeden çalıştırılması ve bunun bir maliyet avantajı olarak görülmesi de engellenmiş oldu.
2018 yılı için stajyerlere ödenmesi gereken en az ücret 435,27 TL. Dolayısıyla, tüm işletmeler, staj yapan öğrencilere asgari 435,27 TL ödemek zorunda. Stajyerlerin ücretlerinden herhangi bir vergi vb. kesinti yapılmadığından, asgari geçim indirimi stajyerlere ödenmesi gereken ücret hesaplamasında dikkate alınmıyor. Yani, vergisi olmayan bir ücret ödemesi için asgari geçim indirimi doğmuyor.
290 lirasını devlet veriyor
6764 sayılı Kanun ile staj yapan öğrencilerin ücretleri için devlet katkısı yapılması yönünde bir düzenleme getirilmişti. Bu bağlamda, staj yapan öğrencilere yapılacak ödemelerin bir kısmının İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmasına ilişkin usul ve esaslar, Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından açıklanmıştı. Söz konusu destek kapsamında, mesleki eğitim gören veya stajyer öğrencilere ödenebilecek en az ücretin 20’den az çalışanı olan işletmeler için üçte ikisi, 20 ve üzerinde çalışanı olan işletmeler için üçte biri 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında devlet katkısı olarak ödeniyor.
Düzenleme gereğince, mesleki eğitim gören veya staj yapan öğrencilerin sözleşmede belirlenen ücreti her ayın 10’uncu gününe kadar işletmeler tarafından öğrencinin banka hesabına ödenmesi gerekiyor. İşletme tarafından ödenen devlet katkısı tutarı ise ayın 25’ine kadar işletmenin hesabına yatırılıyor. Bu şekilde, öğrencilere ödenecek ücretlerin bir kısmı devlet katkısı olarak İşsizlik Sigortası Fonu’ndan, sözleşmede kararlaştırılan ücretin kalan kısmı ise staj görülen işletme tarafından karşılanmış oluyor.
Düzenleme gereğince, çalışan sayısına göre farklılaşan oranda stajyer ücretlerine katkı yapılıyor. Buna göre, 2018 yılı için çalışan sayısı 20’den az olan iş yerleri için söz konusu tutarın 2/3’ü, yani 290,18 TL; 20’den fazla çalışanı olan işyerleri içinse stajyere ödenmesi gereken tutarın 1/3’ü, yani 145,09 TL destek veriliyor.
Devlet katkısı uzatıldı
22.11.2018 tarihli ve 356 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı gereğince, staj gören öğrencilere ödenecek ücretin AGİ hariç net asgari ücretin yüzde 30’undan az olamayacağına ilişkin süre ile söz konusu ücretler için uygulanan devlet katkısının ödenmesine ilişkin süre, 2018-2019 eğitim-öğretim yılından itibaren 3 eğitim-öğretim yılı uzatıldı.
2019 yılı asgari ücret rakamı belirlendiğinde, stajyer ücretleri ve bu ücretlere ilişkin devlet katkısı tutarları da değişmiş olacak.
