Otomatik BES’in kapsamı daha da genişleyecek

6740 sayılı kanunla 10.08.2016 tarihinde 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’na eklenen madde gereğince, Türk vatandaşı veya mavi kartlı olup, 45 yaşının altındaki tüm 4-a ve 4-c kapsamındaki çalışanlar ve çalışmaya yeni başlayacaklar, otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemine (BES) dahil edilmişlerdi.

Otomatik katılımlı Bireysel Emeklilik Sistemi, çalışanların çalışma döneminde sahip oldukları hayat standartlarını emeklilik döneminde de koruyabilmeleri amacıyla emekliliğe yönelik tasarrufu teşvik eden iş yeri bazlı bir sistem olarak hayata geçirildi.

45 yaş...

Otomatik katılımlı BES’te 45 yaşını doldurmamış, Sosyal Sigortalar Kurumu ile Emekli Sandığı’na bağlı mevcut çalışanlar ile yeni işe başlayanlar, çalıştıkları iş yerleri aracılığıyla sisteme dahil oluyorlar.

Kritik tarih 1 Temmuz 2018

Kanunda getirilen düzenlemeye göre, otomatik katılımlı BES’e kademeli bir geçiş süreci söz konusu. Yani, özel sektör çalışanları iş yeri büyüklüğü dikkate alınarak sisteme dahil ediliyor. Bu kapsamda, çalışan sayısı on ve üzerinde ancak elliden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1 Temmuz 2018 tarihinden itibaren sisteme dahil edilecekler.

İşverenin sorumlulukları

Otomatik katılımlı BES’te çalışanların sisteme dahil edilmesi, esas olarak işverenlerin sorumluluğunda. 1 Temmuz 2018 tarihi itibarıyla sisteme dahil olabilecek özellikte çalışanları olan işverenler bu yükümlülükleri yerine getirmek zorundalar. Bu açıdan, işverenin başlıca sorumlulukları, emeklilik şirketinin seçimi, fonların seçimi ve katkı payının kesilmesi şeklinde. İşveren, ilk olarak her işveren çalışanları adına bir emeklilik şirketiyle sözleşme yapmakla yükümlü. Bununla birlikte, işverenin sisteme giriş esnasında çalışandan faiz içeren veya içermeyen fon tercihini alması gerekiyor. Eğer, tercihte bulunmayan çalışanlar söz konusu ise işveren çalışanı için tercih yapabiliyor. Son olarak, işveren katkı payını çalışanın ücretinden kesip emeklilik şirketine aktarmakla da yükümlüdür.

Diğer taraftan, işveren ve emeklilik şirketinin anlaşması durumunda, şirket seçimi ve katkı payının kesilmesi hariç diğer yükümlülüklerin icrası işveren tarafından emeklilik şirketine bırakılabilir.

Bir sonraki önemli tarih 1 Ocak 2019

Otomatik katılımlı BES’de kademeli geçiş devam edecek. Bu bağlamda, 1 Ocak 2019 tarihinde 5 ila 9 çalışanı olan işyerleri, 1 Temmuz 2019 tarihinde de 1 ila 4 çalışanı olan işyerleri kapsamda olacak ve yasada belirtilen özellikleri taşıyan çalışanlarını sisteme dahil edecek.

Son değişikliklerle ne olmuştu?

27 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7103 sayılı torba kanunla otomatik katılımlı BES’te yeni düzenlemeler yapılmıştı. Söz konusu düzenlemelerden ilki, otomatik katılımlı BES kapsamında çalışanların cayma hakkının Bakanlar Kurulu kararıyla 6 aya kadar uzatılabilecek olmasıydı. Diğer önemli düzenleme ise otomatik katılımlı bireysel emeklilik sözleşmesi bulunan çalışanın işyerinin değişmesi halinde, yeni iş yerindeki sözleşmeye birikimlerinin aktarılması ve eski sözleşmeye devam edebilme hakkının kaldırılmasıydı.

Cayma hakkı nasıl kullanılıyor?

Uygulama başladığında, otomatik katılımlı BES kapsamındaki çalışanların, işverenleri tarafından bireysel emeklilik sözleşmesinin başlatıldığı tarihten itibaren iki ay içerisinde cayma hakkı bulunuyordu. Yukarıda da belirttiğim gibi, konuya ilişkin son yasa değişikliğiyle bu sürenin altı aya kadar çıkarılması söz konusu. Cayma hakkını kullanmak isteyen çalışanın sözleşmesi iptal ediliyor.

Diğer yandan, cayma hakkını kullanan çalışanlardan yapılan kesintilerin, hiçbir kayıp olmadan on gün içerisinde iade edilmesi gerekiyor. Dolayısıyla, otomatik katılımlı BES’te cayma hakkını kullanan bir çalışanın maddi olarak herhangi bir kaybı olmuyor.

İdari para cezasına dikkat

İşverenin otomatik katılımlı BES kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından idari para cezası uygulanıyor. Her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından uygulanacak idari para cezası tutarı 100 Türk Lirası. Bununla birlikte, katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmayan veya geç aktaran işverenler, çalışanın birikiminde oluşan parasal kayıptan da sorumlu tutuluyor.