DEVLETTEN iŞVERENE ‘CAN SUYU’
Başbakan Binali Yıldırım’ın perşembe günü açıkladığı teşvik paketi hem yeni yatırımların hızlanmasını, hem de yeni iş imkanlarının yaratılmasını hedefleyen çok geniş bir paket. Hükümet bu konuda işverene açık çek verdi. Teşvik paketi 2017’nin ilk aylarının rahatça geçirilmesine ve yatırımların hız kazanmasına fayda sağlayacak. Bugünkü yazımda paketin detaylarına değinerek hangi teşviklerin getirildiğini açıklamaya ve işbaşı eğitim programı hakkında bilgi vererek daha çok işsizin ve işverenin programı öğrenmesini sağlamaya çalışacağım.
1 - SGK primlerinin ötelenmesi nasıl yapılacak?
Başbakan’ın açıkladığı pakette işverenlerin elini güçlendirecek belki de en önemli düzenleme, SGK prim ödemelerinin ötelenmesi. Buna göre, işverenlerin 2017 yılının Ocak, Şubat ve Mart aylarında ödemeleri gereken SGK primleri, Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ertelenecek. Primler hiçbir şekilde faiz uygulanmaksızın öteleneceği için işverenlerin yılbaşında ceplerinden çıkacak rakam azaltılmış olacak. Bu sayede işverenlerin yeni yılın ilk aylarında rahat bir nefes almaları sağlanacak.
Uygulama geçtiğimiz yıl hayata geçen asgari ücret desteğinden yararlanabilecek çalışanların primleri için söz konusu olacak. Dolayısıyla,SGK’ya bildirilen prime esas kazançları belirlenecek limitin üzerinde olmayan çalışanların primleri ilk üç ay yerine son üç ayda ödenecek.
Prim ötelenmesinin işverene getireceği fayda oldukça yüksek. 2016 yılı rakamlarına göre hesaplandığında işverenin bir işçisi için SGK’ya ödemesi gereken prim miktarı işsizlik sigortası primi ile birlikte 288,23 TL’dir. Sigorta primi işçi payı ise yine işsizlik sigortası primi ile birlikte 247,05 TL’dir. Bu iki rakamın toplamı 535,28 TL’yi buluyor. 50 işçisi olan bir işverenin bir aylık ödemesi gereken prim miktarı 26 bin 764 TL. Üç aylık rakam ise 80 bin 292 TL. Dolayısıyla, 2017 yılında bir işveren 80 bin 292 TL’lik primi ilk üç ay ödemeyecek. Bu sayede, işverene asgari ücret artınca ödenmesi gereken minimum prim miktarı da arttığı için 100 bin TL’ye yaklaşan rakamı daha geç ödeme imkanı getirilmiş olacak.
2 - İşverenin işe alacağı işçinin ücreti devlet tarafından mı karşılanacak?
Başbakan’ın açıkladığı teşvik paketinin en önemli düzenlemelerinden biri de 2017 yılında özel sektörde işe alınacak bazı işçilerin ücretlerinin yarısının devlet tarafından karşılanacak olması. Uygulamanın detayları ilerleyen günlerde netleşecek. Ancak aldığım bilgilere göre, işgücü piyasasının dezavantajlı grupları arasında yer alan kadın, genç, engelli ve toplum yararına çalışma programı kapsamında istihdam edilen kişilerden hali hazırda işsiz olanları, mevcut istihdama ilave olarak işe alan işverenlere doğrudan ücret sübvansiyonu sağlanacak. Yani, bu kişileri işe alan işverenlerin ödedikleri ücretlerin ilk yıl yarısı, ikinci yıl yüzde yirmi beşi devlet tarafından karşılanacak. Bu sayede, hem dezavantajlı grupların istihdama erişmesi sağlanmış olacak, hem de işverenlerin işgücü maliyetleri azaltılacak. Dolayısıyla, bu uygulama kapsamındaki kişileri işe alan işverenler çalıştırdıkları kişilerin ücretlerinin yarısını devletten alabilecek.
3 - İşbaşı eğitim programı 2017 yılında nasıl devam edecek? Koşulları nedir?
İşbaşı eğitim programı 2016 yılında son derece olumlu sonuçlar üretti. Bu çerçevede, 2017 yılında da programın sürmesi sağlanacak. Diğer yandan, programdan yararlanma koşullarında bir esneme yapılacağı öngörülüyor. Özellikle işsizlik konusundaki olumsuz eğilimin kırılması için bu yönde adımlar atılacak. 2016 yılının Ocak Mayıs aylarında toplam 230 bin kişi işbaşı eğitim programına katıldı. Katılımcıların çok önemli bir bölümü de istihdam edilmeye devam edildi. Yani, işveren kendi işyerinde gördüğü, çalışmasını bildiği ve meslek öğrettiği çalışanı sigorta prim teşvikinden de yararlanarak istihdam etmeye devam etti. İşgücü piyasasının önemli bir sorunu olan “güven” sorunu aşılmış oldu. İşbaşı eğitim programının 2017 yılında yararlanma kriterleri esnetilerek devam etmesi, işsizliğin azaltılması açısından fayda sağlayacaktır.
4 - Aktif işgücü programlarından yılda kaç kişi yararlanacak?
Başbakan açıklamasında 600 bin kişinin 2017 yılında aktif işgücü programlarından yararlanacağını ifade etti. 500 bin kişi işbaşı eğitim, girişimcilik, mesleki eğitim gibi programlardan yararlanacak, 100 bin kişi ise toplum yararına çalışma kapsamında devlet tarafından istihdam edilecek. 2016 yılının Ocak Mayıs ayları içerisinde 352 bin kişi aktif işgücü programlarından yararlanmış durumda. Yine 2016 yılının Mayıs ayı itibarıyla toplum yararına çalışma programı kapsamında 51 bin kişiye iş imkanı sağlanmış. Bu rakamların 2017’de artacak olması işgücü piyasasının dinamiklerinin korunması açısından çok önemli.
5 - İşbaşı eğitim programı nedir, nasıl çalışır?
2016 yılında son derece olumlu sonuçlar üreten işbaşı eğitim programı, İŞKUR’un işverenlere sağladığı çok önemli bir destek. İŞKUR program sayesinde işsizlerin mesleki eğitimi işbaşında almasını ve sonrasında istihdam edilmesini sağlıyor. İşbaşı eğitim programı işverenler ve işsizler açısından çok faydalı sonuçlar ortaya koyuyor. İşsizlerin mutlaka devam etmekte olan programları araştırarak bu imkandan yararlanmaları gerekiyor.
6 - Hangi işverenler işbaşı eğitim programından yararlanabilir?
İşbaşı eğitim programından en az iki işçi çalıştıran işverenler yararlanabiliyor. Dernekler, vakıflar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar, meslek birlikleri, ticaret ve sanayi odaları, noterler ve kamu payının yüzde ellinin altında olduğu iktisadi teşekkürler de işbaşı eğitim programından faydalanabiliyor.
7 - Program nasıl düzenleniyor?
Kapsamdaki işverenler bağlı bulundukları İŞKUR hizmet merkezlerine başvuru yaparak programdan yararlanabiliyor. Program süresi boyunca program düzenlenilen meslekte İŞKUR’a kayıtlı işsizler işbaşında eğitim alıyorlar. Yani,işi doğrudanişbaşında öğreniyorlar. İşbaşında işsize eğitim veren ve bu sayede işçi istihdam etmiş olan işveren, program katılımcı sayısının yüzde yirmisini program sonunda istihdam etme taahhüdünde bulunuyor. Böylece, programdan fayda sağlayan işverenin program katılımcılarını istihdam etme zorunluluğu doğuyor.
8 - Kimler programa katılabiliyor?
İşbaşı eğitim programına 15 yaşını doldurmuş, İŞKUR’a kayıtlı bütün işsizler katılabiliyor. Bunun yanında ön lisans programı dahil, üniversite öğrencileri de işbaşı eğitim programı katılımcısı olabiliyor. Ancak program düzenlenen işyerindeki işverenin birinci veya ikinci derece kan hımsı olanlar ve yine program düzenlenen işyerinde son üç ay içerisinde çalışan kişiler program katılımcısı olamıyorlar. 2016 yılının ortasından sonra program katılımcıların son altı aydır işsiz olması şartı getirildi. Bu şart katılımcı sayısının azalmasına neden oldu. 2017 yılında bu şart esnetilecek ve daha çok işsizin işbaşı eğitim programından fayda sağlaması söz konusu olacak.
9 - Programa katılan işsizlere para ödeniyor mu? Ne kadar veriliyor?
İşbaşı eğitim programı katılımcılarına 2016 yılı için programa katıldıkları her gün için 50 TL ödeniyor. Dolayısıyla, katılımcının eline bir ayda 1.300 TL para geçiyor. Bunun yanında, program katılımcılarının genel sağlık sigortası primi de İŞKUR tarafından yatırıldığı için program süresince katılımcı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor. Program düzenleyen işveren katılımcılara ücret ödemiyor. İşverenler isterlerse program katılımcılarına ek ödeme yapabiliyorlar.
10 - Program sonunda istihdama devam eden işçi için teşvik var mı?
Program sonunda, 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olan program katılımcılarının program sonundan itibaren üç ay içerisinde işe alınması halinde işveren imalat sektöründe 42 ay, diğer sektörlerde 30 ay süreyle sigorta primi işveren hissesi ödemiyor. Yani, her ay 255,29 TL tasarruf ediyor.
