2022'de bordrolar nasıl değişecek?
Ücret ve maaşların asgari ücrete kadar olan kısmını vergi dışı bırakan uygulama nasıl olacak? Bordro parametreleri nasıl değişecek? Bu yazımızda, örnekleriyle konuya açıklık getireceğiz.
Hafta başında 2022 yılında uygulanacak asgari ücret tutarına bağlı olarak değişen parametreleri ele almıştım. Bugün, bordro parametreleri açısından işverenleri yakından ilgilendiren, değişen diğer tutarları sizlerle paylaşacağım. Ayrıca, çalışanların tümü için büyük önem taşıyan tüm ücret ve maaşların asgari ücrete kadar olan kısmının vergi dışı bırakılmasına ilişkin düzenlemenin yer aldığı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi de TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yazımda bu konuya da yer vereceğim.
Gelir vergisi dilimleri değişti
21 Aralık 2021 tarihli Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 317 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde 2022 yılı için yeni gelir vergisi dilimleri belirlendi. Buna göre, 2022 yılı için gelir vergisi dilimleri şu şekilde:
Yemek ve yol yardımı
Söz konusu tebliğde, aynı zamanda işverenler tarafından çalışanlara yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı, 2022 takvim yılı için 34 TL ve çalışanların işyerine gidip gelmesi için sağlanan menfaatlere ilişkin istisna tutarı da 17 TL olarak belirlendi.
Engelli indirim tutarı
Engellilerin çalışma hayatında var olmalarını artırabilmek amacıyla uygulanan politikalardan biri de gelir vergisi indirimleri. Bu kapsamda, engelli çalışanların engellilik oranlarına göre gelir vergisi matrahına esas ücretleri üzerinden belirli oranlarda indirim yapılıyor. Gelir Vergisi Tebliği'nde 2022 yılı itibarıyla engelli çalışanlar için belirlenen indirim tutarları şu şekilde: I. derece engelliler için 2.000 TL, II. derece engelliler için 1.170 TL, III. derece engelliler için 500 TL.
2 SORU 2 YANIT
Birebir örneklerle yeni asgari ücret
Soru 1 - 2022 yılıyla birlikte işyerleri yasal olarak asgari 4.250 TL ücret verecekler değil mi? Bu tutarın aşağısında kimse çalıştırılamayacak...
Yanıt 1 - Evet doğru. İşyerlerinde net olarak 4.253,40 TL’nin altında ücret ile kimse çalıştırılamayacak.
Soru 2 - Şu an 5.500 TL brüt ücret alan bir çalışan, yeni destekle birlikte 2022 yılının ocak ayında ne kadar maaş alacak?
Yanıt 2 - Bunu bir tabloyla açıklayalım.
Brüt ücret: 5.500 TL olsun.
SGK işçi payı: 770 TL İşsizlik sigortası işçi payı: 55 TL
Gelir Vergisi matrahı: 4.675 TL (Bundan istisna tutarını, yani asgari ücretin net tutarını düşelim. Kalan tutar üzerinden ilgili vergi diliminden, Ocak ayı yüzde 15 vergi hesaplayalım.)
Kümülatif vergi matrahı: 4.675 TL (Ocak ayı için.)
Gelir Vergisi (Yüzde 15): 63.24 TL
Damga vergisi: 3.76 TL (Brüt ücret tutarından asgari ücretin brut tutarı, yani 5.004 TL istisna, kalan tutar üzerinden yapılan hesaplama 3.76 TL)
Kesintiler toplamı: 892 TL
Net Ücret: 4.608 TL 5.500 TL brüt ücreti olan bir çalışanın eline ocak ayında 4.608 TL geçecek. (Daha önce çalışanın eline aylık ortalama 4.050 lira gibi bir rakam geçiyordu.) Yıl içinde vergi matrahı yükseldikçe, gelir ve damga vergisi yükseleceğinden eline geçen tutar azalacak. Örneğin, aralık ayına gelindiğinde brüt ücret düzeyi değişmezken net ücreti 4.586,92 TL’ye düşecek. 2022 yılı zamları da brüt ücret üzerinden hesaplanacak. Ama burada önemli bir nokta var. Henüz konuya ilişkin yasal tebliğ çıkmadı. Dolayısıyla, bir değişikliğe gidilmesi durumunda bu yaptığımız hesaplamalar da farklılaşabilir.
Asgari ücrette vergi istisnası
Tüm ücret ve maaşların asgari ücrete kadar olan kısmının vergi dışı bırakılmasına ilişkin düzenlemenin yer aldığı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Teklifin mevcut haliyle yasalaşması durumunda gerek özel sektörde ücretli çalışanlar gerekse kamu sektöründe istihdam edilen memurlar için ücret ve maaşların asgari ücrete kadar olan kısmı vergi dışında bırakılacak. Düzenlemeye ilişkin detaylar şu şekilde:
Ücret gelirinin net asgari ücrete isabet eden kısmından gelir vergisi alınmayacak. Bunun için de Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinde değişikliğe gidilecek.
İstisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir vergisi dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenecek. Bu anlamda, ödenecek vergi tutarı, bu şekilde bulunan vergi tutarının içinde istisna tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanacak. Yani, istisna kapsamındaki tutar da dahil olmak üzere kümülatif vergi matrahının tabi olduğu vergi dilimi ve oranına göre vergilendirme yapılacak. Dolayısıyla, ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde sıfır matrah uygulanması söz konusu değil.
Tüm ücret düzeylerinde brüt asgari ücrete isabet eden kısım üzerinden damga vergisi alınmayacak.
Asgari geçim indirimi (AGİ) uygulaması kaldırılacak. Söz konusu düzenleme, sadece çok uzun zamandır tartışma gündeminde olan asgari ücretin vergi dışı bırakılması ve düşük gelirlilerin korunmasını sağlamakla kalmadı, aynı zamanda ücretli ve maaşlı çalışanların tümü için sosyal yönü güçlü bir fayda ortaya konmuş oldu. Bu gelişme, çalışan kesim açısından son derece önemli bir kazanımdır. Dahası, bu düzenlemenin sosyal tarafların katılımı ve desteğiyle ortaya konmuş olması da sosyal diyalog açısından büyük önem taşıyor.
