Paskalya yumurtası bahar dallarında

Paskalya denilince akla paskalya çöreği ve rengârenk boyanmış yumurtalar gelir. Bir de boy boy yumurta şeklinde çikolatalar. Yumurtanın binbir şekle büründüğü bu bayram tam bir bahar cümbüşü

Paskalya gelince ortalık yumurta şenliğine döner. Rengârenk boyanmış yumurtalar bahar dallarına asılır, sepetlere doldurulur, sofraları süsler. Ama asıl cümbüş pastanelerde yaşanır. Yumurta şeklinde şekerlemeler çikolatalar vitrinleri doldurur. Paskalya yortusunda, Hristiyan inanışında İsa’nın çarmıha gerildikten üç gün sonra tekrar dirilişi kutlanır. Elbette bu bayramın kökü aslında pagan inançlara dayanır. Günle gecenin eşitlendiği bahar gündönümüyle başlayarak her inançta bahar bayramları ardı ardına sıralanır. Gündönümü Nevruz çoğu ülkede aynı zamanda yılın başlangıcı kabul edilir. 21 Mart’tan sonraki ilk dolunay günü Yahudilerin sekiz gün süren Hamursuz Bayramı başlar. Bu yıl Hamursuz Bayramı, diğer adıyla Pesah, 28 Mart günü başladı, dün sona erdi. Bugün ise paskalya başladı. Paskalya tarihi de değişken; Doğu ve Batı kiliseleri farklı kutluyor, örneğin Ortodoks Ermeni ve Rum kiliseleri bu yıl 2 Mayıs’ta paskalya kutlayacak.

Perhiz bitti!

Paskalya uzun süren perhiz ya da diğer ifadesiyle oruç döneminin sonudur. Oruç dönemi boyunca hiçbir hayvansal gıda yenmez; etin yanı sıra süt, tereyağı, yoğurt, peynir, yumurta gibi tüm hayvansal ürünler yasak kapsamındadır. Tam anlamıyla vegan diyet uygulanır, içkiden, eğlenceden uzak durulur. Hem bedenen hem de ruhen bir arınma dönemi yaşanır. 50 gün süren bu dönemden sonra paskalya sofrası tam bir ziyafet olur. Çok özlenen yumurta da yeniden doğuşun ve dirilişin sembolü olarak mutlaka başköşededir.

Paskalyanın esas yemeği kuzudur, yanında taze mevsim sebzeleri olur, çoğu kez ıspanak başroldedir. Hatta İtalya’da ıspanaklı ve taze lor peynirli, içinde bütün yumurta olan börekler hazırlanır. Adeta paskalyanın sembolü olduğu için kuzu figürü de ön plana çıkar; örneğin Sicilya’da kuzu şeklinde badem ezmesinden yapılma şekerlemeler vitrinleri süsler. Fransa’da “Agneau pascal” adında çömelmiş kuzu şeklinde kek yapılır. Paskalya döneminde her ülkede türlü türlü çörekler pişirilir. İtalyanlar Noel döneminin ünlü panettone kekinin bir benzerini bu kez Colomba di pasquale adıyla kuş veya haç şeklinde yapar. Almanya’da ise bol kremalı pastalar sevilir. Paskalya baharın gelişini kutlayan en renkli bayramlardan; çörekleri, çikolataları, pastaları bol; ama asıl tadı bizdeki bol mahlepli sakızlı paskalya çöreğiyle çıkar. En güzeliyse evde yapılanı, çünkü fırından yükselen kokular ortalığı bayram yerine çevirir.

Paskalya çöreği

Malzemesi: 

1 kilogram un

350 gram şeker

200 gram tereyağı (eritilmiş)

250 mililitre ılık süt

4 yumurta (birinin sarısını üstü için ayırın)

1 küp yaş maya l 2 tatlı kaşığı mahlep

4-5 adet damla sakızı (biraz şeker ile dövülmüş)

Yarım tatlı kaşığı tuz

Üzeri için file badem

Yapılışı: Mayayı bir tatlı kaşığı şekerle bir bardak ılık suda eritin, üstünü örtün ve göz göz olup iyice kabarıncaya kadar bekletin. Bu arada yumurtaları şekerle biraz çırpın; ılık süt, erimiş tereyağı ve kabarmış maya karışımını ekleyin ve karıştırın. Un, mahlep, dövülmüş sakız ve tuzu karıştırın. Islak malzeme karışımını una ekleyin ve iyice yoğurun. Hamuru bir kaba alın, kabı kalın bir örtü veya havluyla sararak sıcak bir yerde mayalanmaya bırakın. İki misli kabarıp göz göz olunca hamuru yumruklayarak söndürün. Bu işlem çöreğin daha kabarık ve tel tel olmasını sağlayacak. Hamuru ikiye bölün. Her parçayı tekrar üçe bölüp uzunlamasına yuvarlayın, gevşek bir saç örgüsü şeklinde örün. Yağlı kâğıt serilmiş fırın tepsisine koyun. Üzerine yumurta sarısı sürün. File bademle süsleyin. Yaklaşık yarım saat sıcak bir yerde tekrar kabarmaya bırakın. Önceden ısıtılmış 180 derece fırında 35 dakika kadar pişirin. Yumuşak kalması için fırından çıkınca mutfak beziyle örtün.

Yumurtlayan tavşan!

Paskalyanın bir sembolü de tavşandır. Her yerde tavşan şeklinde şekerlemeler çikolatalar, oyuncaklar görülür. Bu geleneğin altında
17. yüzyıldan kalma eski bir Alman halk hikâyesi yatar. Osterhase denilen paskalya tavşanı tıpkı tavuk gibi yumurtlar, tıpkı Noel baba gibi uslu çocuklara hediyeler ve bol bol yumurta getirirmiş. Tavşan en eski dönemlerden beri üremeyle özdeş sayılmış. Yeniden dirilişin ve hayata dönüşün bayramı
olan paskalya için tam yerinde bir sembol!