GAZETECİNİN KIDEM SÜRESİ VE KIDEM TAZMİNATI HAKKI
Basın sektöründe çalışanlarla ilgili 5953 sayılı Kanun halen yürürlükte olup basın işçilerin hakları da bu Kanunla düzenlenmiştir. 4857 sayılı İş Kanununa tabi işçilerin haklarından daha farklı düzenlemeler içeren Basın İş Kanunu, 1. Maddesinde kanun kapsamına girecek alanı belirlemiştir. Bu Kanunun şümulüne giren fikir ve sanat işlerinde ücret karşılığı çalışanlara gazeteci denir, diyerek haklardan yararlanacak olan işçileri tanımlamıştır.
5953 sayılı Basın Mesleğinle Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6. Maddesinde, gazetecinin kıdem hakkı özel bir biçimde korunmuştur. Meslekte geçecek ilk 5 yılın önemli bir yeri vardır. Basın işçisinin kıdem tazminatı hakkı, ancak 5 yılın dolmasıyla ortaya çıkacaktır. Gazetecinin 5 yılı tamamlaması durumunda, işveren feshinde ise ihbar süresi de bu durumda 3 aya çıkmaktadır. Beş seneden az çalışan gazetecinin ihbar süresi de 1 aydır. Yine 4 haftalık yıllık ücretli izne hak kazanabilmek bakımından gazetecinin 1 yıllık hizmeti aranmakta ve 10 yılı aşan kıdem halinde ise bu süre 6 haftaya çıkmaktadır. Yıllık izin hesabında, gazetecinin kıdemi, aynı işverenin yanındaki süreyle değil meslek kıdemine göre dikkate alınır. Gazetecinin ücretlerini ödemeyen işverenler, bu ücretleri geçecek her gün için yüzde 5 fazlasıyla ödemeye mecburdurlar, hükmü yer almaktadır.
Gazetecinin meslek kıdemi bu kanuna göre önem arz etmektedir. 5953 sayılı kanunun 9. Maddesi uyarınca meslek kıdeminin belirlenmesi de Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğünün kayıtları ile işverenin verdiği beyannamedeki bilgilerin işlendiği sicil kayıtları esas alınmaktadır. Ancak gazeteci, meslek kıdeminin bu kayıtlardan önce başladığını her türlü yazılı belge ile ispatlayabilir. Gazeteci ile işveren arasında yazılı sözleşme yapılmamış olması ya da işe başladığının ilgili kurumlara bildirilmemesi hallerinde dahi, meslek kıdeminin her türlü delille ispatı mümkündür. Bir defa meslek kıdemi kazanılması durumunda her bir işveren yanında yeni bir 5 yıl kıdem şartı aranmaz.
Basın işçinin kıdem hesabında giydirilmiş ücret üzerinden hesaplama yapılacağı öngörülmemiştir. Bu nedenle kıdem tazminatı, basın işçisinin brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Ayrıca Gelir Vergisi Kanunun 25/7. Maddesine göre kıdem tazminatının 24 aylığı aşmayan tutarı için gelir vergisi de uygulanmaz. Ayrıca 5953 sayılı kanunda kıdem tazminatı tavanı da öngörülmediğinden kıdem hesabı yönünden üst sınırlama bulunmamaktadır. Yine yasada kıdem tazminatına, fesih tarihinden itibaren bankalarca uygulanan en yüksek mevduat faizi ile ilgili bir hükmün olmaması nedeniyle de işverenin temerrüde düşürüldüğü tarih ya da dava tarihinden itibaren yasal faiz uygulanacaktır.
Basın sektöründe çalışan işçilerin çalışma koşulları ve statüleri, diğer işçilere göre farklılık içerdiğinden kıdem tazminatı hesabı ve hak kazanma koşulları, ücretli izin hakkı, ihbar süresi, ücret alacağı ve fazla çalışma ücreti alacağının faiz oranları bakımından değişiklik arz etmektedir.
Haklarınızı ne kadar bilseniz ya da öğrenseniz de bu hakları almak için ciddi bir psikolojik ve hukuksal mücadeleden geçmeden alamayacağınızı asla unutmayınız.
http://www.ismagdurlari.org dan iletişim numaralarımıza ulaşabilirsiniz.
twitter.com/suatyurdseven