Akra
Gana, Afrika’nın batısında bir sahil ülkesi. Adının anlamı da altın sahili.
Avrupalılar zengin altın madenleri ve köle ticareti yapmak için gelmiş Gana’ya.
Gana, ismini de altın madenlerinden almış. 1874 yılında İngilizlerin sömürgesi olan Gana’ya, “altın sahil” ismi verilmiş.
Ama Gana’ya zenginlik değil kölelik getirmiş altın.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 5 günde dört ülkeyi kapsayan Afrika gezisindeydik birkaç gün önce.
Afrika’ya iner inmez fakirliğin ve açlığın ne olduğunu açıkça görüyorsunuz.
Teneke evlerde yaşam mücadelesi; yemekler dışarıda pişiriliyor, çamaşırlar dışarıda yıkanıyor. Çöpler yığınlar halinde. Ve sinekler. Türkiye’den gelen birinin 5 dakika bile durmaya tahammül edemeyeceği bir ortam.
Afrika denince ilk akla gelenlerden biri de kölelik ve sömürgelik. Hâlâ da bunların izlerine Gana sokaklarında şahit oluyorsunuz.
Fakirlerin hayalleri
Akra’da fakir insanların hayal dünyasını da öğreniyorum.
Yüzde 71 Hıristiyan, yüzde 17,6 Müslüman ve yüzde 5,2 yerel inançların olduğu Gana’da cenaze törenleri ve tabutlarla ilgili gelenek anlatılıyor.
Ganalılar bu dünyada elde edemedikleri hayallerini, ancak ölümleriyle ulaşmaya çalışıyorlarmış. Nasıl mı?
Çok isteyip alamadıkları evleri, futbol oynarken kullanamadıkları güzel bir ayakkabıyı tabut olarak yaptırıyorlar. Yani son yolculuklarına elde edemediklerinin içinde uğurlanıyorlar.
Tabutun cinsi ve kalitesi de kişinin maddi imkanlarına göre değişiyor tabii ki. Bazıları tahtadan bazıları kartondan yaptırıyor.
Hobilerine göre de tabut yaptıranlar çoğalınca bu alanda sektör de oluşmuş.
Balıkçı olmak isteyen ama tekne alamayan balık tabutu yaptırıyor Gana’da. Kaplanının ve kartalının olmasını isteyen de kaplan ve kartal tabutu yaptırıyor mesela.
Ganalıların bu kültürü tabut müzesi olarak da karşımıza çıkıyor Akra’da.
Cenaze geleneği
Cenaze kültürleri de farklı. Cenazeler 1 aya kadar bekletilebiliyor. Bir de cenazeyi ne kadar geç gömersen o kadar zengin sayılıyorsun Gana’da. Bu nedenle zenginler cenazeleri bekletiyormuş bir süre.
Ayrıca çocuk, intihar ve kaza gibi olaylarda bir daha yaşanmaması için görkemli cenaze törenleri düzenlenmiyor.
İnsanlar uzun süren törene davet ediliyormuş farklı yöntemlerle.
Yerel müzikler eşliğinde şarkılar söylenerek devam ediyormuş cenaze törenleri. Ne kadar kalabalık ve coşku olursa cenazede ölen kişinin o kadar çok sevildiği anlaşılıyormuş.
Bizim düğün geleneklerinde yapılan para toplama bölümü de cenaze törenlerinde uygulanıyor. Cenaze sahibine para yardımı böyle yapılıyor.
Akra bir liman kenti ve ticaret gelişmiş durumda. İngilizce konuşuluyor. Fildişi Sahili’nde Fransızca konuşuluyordu. Afrika’da bu konuşulan dilleri belirlemede sömürge olduğu ülke rotayı çizmiş.
Ülkede Müslüman ve Hıristiyanlar arasında uyum olduğu söyleniyor. Gana’da Cumhurbaşkanı Hıristiyan Başbakan Müslüman.
Gece sokağa çıkış güvenli değil Gana’da. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile kaldığımız otel arasındaki mesafe 500 metre ama yürüyerek gece gidilmemesi uyarısında bulunuldu. Taksi ile gidilmesi söylendi. Gündüz ise biraz daha güvenli denildi sokaklar için.
Türk dizileri burada da karşıma çıktı. Ama Afrika kanalında değil de Arap kanalında gördüm kaldığım otelde. Akra’da batılıların kalması için birkaç tane de lüks otel yapılmış.
TİKA’dan yoğun yardım çalışması
Akra’ya Türklerin Afrika’daki en büyük camisi Diyanet Vakfı tarafından yaptırılıyor. Akra Milli Camii inşaatını Cumhurbaşkanı Erdoğan da gidip inceledi.
TİKA’nın Gana’daki yardım çalışmaları da dikkati çekiyor. 4-12 yaş arasındaki 80 işitme engelli çocuk için işitme cihazları temin edilmiş. Dağıtım törenine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan da katıldı.
Sohbet ettiğim TİKA Başkanı Serdar Çam, “Bu çocuklar böylece ilk defa sesleri duymaya başlayacak. Böylece bu çocuklar konuşmaya da başlayacak” dedi.
TİKA ayrıca Gana’daki çocuklar için okul kırtasiye araçları ve meslek liseleri için dikiş makineleri yardımında da bulunmuş. Bunun yanında anne-çocuk sağlığını geliştirme projesi kapsamında sağlık personeline eğitimde verilmiş. Türkiye’ye gelen Ganalı öğretmen adayı 27 öğrenci TİKA’nın katkılarıyla pedagojik formasyon eğitimi alıyor.
5 günlük Afrika turunda gördüğüm, Afrika’nın her alanda desteğe ihtiyacı var. Batılı ülkeler yıllarca sömürge haline getirdikleri Afrika ülkelerinin gelişmesine yönelik hiçbir şey yapmamış gözüküyor.
Bu fakir insanların zengin tabut hayalleri de dünyaya verilen en hüzünlü mesajları.
