Liselere giriş maratonu devam ediyor.
En iyi lise mi, en doğru lise mi?
Devlet mi, özel mi?
Fen lisesi mi, diğerleri mi?
Liseden sonra hayata atılma mı, yoksa ille de üniversite mi?
Yüz yüze eğitim mi, örgün öğretim mi?
Yatılı okul mu, aile yanı mı?
Eve en yakın lise mi, uzaktaki daha iyi bir lise mi?
Yabancı kolej mi, Türk kolejlerinden biri mi?..
Benzer daha onlarca soru, öğrencilerin olduğu gibi velilerin de kafasını allak bullak ediyor. Doğrunun ne olduğu konusunda ise söylenenler ile yaşanan kesinlikle birbiriyle örtüşmüyor. Önceki yılların sınav ve yerleştirme sonuçları enteresan hem de çok enteresan. Doğru bildiğimiz ne varsa hemen hepsi soru işaretleriyle dolu.
Bu yüzden tercihlerinizi sıralarken önceki yılların sınav analizlerine göz atmanızda sonsuz yarar var...
Şaşırtıcı ayrıntılar
Örneğin herkesin girmek için yarıştığı fen liselerini kazananların üçte biri kolej mezunu. Daha da enteresan olanı, herkesin hayal ettiği fen liselerini kazananlardan çok önemli bir bölümü, kazandığı fen lisesini bırakıp açık lise ya da dershane okullara yöneliyor. Fen lisesi mezunlarından dershaneye gitmeyen de yok gibi!..
İmam hatip ortaokulunu bitirenlerin yarısı imam hatip lisesine gitmiyor! Liseyi bitirenlerin üçte ikisi de İlahiyat’a yönelmiyor. Tıp, hukuk, eczacılık gibi bölümleri kazananların oranı ise en diplerde.
Fen lisesi mezunlarından üniversiteyi kazanamayan ya da ilk üç tercihine giremeyenlerin sayısı tahminlerin çok üzerinde.
Fen lisesine girmek ve mezun olmak da iyi bir gelecek garantisi için yetmiyor!
Özel okul mezunlarının en çok yerleştikleri lise Anadolu lisesi. Her ikisinden biri kolejden Anadolu lisesine geçiyor. Fen lisesini kazananların oranı yüzde 33. Bu da şunu gösteriyor ki, özel okula gidenler de aldıkları eğitim ve elde ettikleri başarıdan çok da memnun değiller.
Hangi lise?
Pek çok ülkede, örneğin Almanya’da liseler akademik ve mesleki olanlar diye ikiye ayrılıyor. Bizde ise çeşit çeşit. Gelin bir de onlara göz atalım:
Fen liseleri: Fen liseleri üniversiteye girişte hâlâ en başarılı okullar. Çünkü sorular onlara göre hazırlanıyor. LGS’de bu yıl belirleyici olan Türkçe oldu ama yine de çok şey değişmez! Tıp ve mühendislik düşünenler için en doğru adres orası. Sınav başarıları yüksek ancak sosyal bilimlere ve sosyal hayata biraz uzaklar. İlle de iyi bir üniversite diyenler için ilk sırada düşünülmesi gereken okullar.
Sosyal bilimler liseleri: Sosyal bilimler alanında ilerlemek isteyenler için açılan butik liseler ama sayıları öylesine arttı ki hepsinden aynı performansı beklemek hayal kırıklığı yaratabilir. Üniversite başarıları ve öğrenci memnuniyeti yüksek. Yakın çevrenizde varsa, gidip görmekte yarar var.
Anadolu liseleri: Yabancı dille eğitim yapıyor diye tercih ediliyor ama neredeyse yüzde 99’unda yabancı dille eğitime son verildi. Yüzde 70’ten fazlasının da iyi bir yabancı dil eğitimi verdiği söylenemez. Pek çoğu tabela okul haline geldi. Eski ve köklü olanları tercih etmekte yarar var.
Kolejler: Eğitimden çok ücretleri konuşulur hale geldi. Sayıları her geçen gün artmasına karşın öğretmen kadroları sürekli kan kaybediyor. Çok azı dışında kontenjanlarını dolduran yok gibi. Yaptıkları fedakârlığın karşılığını alamadığına inananların sayısı giderek artıyor. Bu yüzden de sektör çok sıkıntılı. Başarı oranları okuldan okula değişiyor. Çok başarılı olanlar da var; o kadar para boşa mı gitti dedirtenler de.
Yabancı kolejler: Yabancı dil konusunda en iddialı olan onlar. Üniversite başarısı okuldan okula değişiyor. Çok yüksek olmasa da fena değil. Pek çoğunun hedefinde zaten yabancı üniversiteler var. Çok fazla öğrenci almıyorlar. Parası ve yurt dışı hedefi olanlar için düşünülmesi gereken alternatiflerin başında geliyor. Ortaokulları mutlaka yeniden açılmalıdır.
Açık liseler: Klasik liseler tarihe karışınca, alternatif açık liseler oldu. Oysa önemli bir boşluğu dolduruyorlardı. Diğer okullara giremeyen ya da yakın okul arayanlar için önemli bir alternatifti. Şimdi bu boşluğu açık liseler dolduruyor.
Meslek liseleri: Kimilerine göre amele okulu, kimilerine göre de amele koleji ama hâlâ ilgi odağı. Özellikle de Anadolu meslek liseleri. Bir an önce hayata atılmak ve bir mesleğim olsun diyenler için cazibe merkezi. Katsayı krizinin çözülmesinden sonra üniversite yolu da açıldı. Ama ona rağmen başarılı öğrencilerin öncelikleri arasında bulunmuyor. İçlerinde çok iyi olanlar var ve mutlaka düşünülmeli.
İmam hatip liseleri: İslami kolej olarak hâlâ tercih nedeni. Sayıları giderek artıyor. Katsayı nedeniyle azalan talep, artma eğilimi gösterse de üniversite başarılarının sorgulanır olması, iddialı öğrencilere diğer okulları da düşündürüyor.
Özetin özeti: Okullar elbette önemli ama çok daha önemli olan sizsiniz. Hedefiniz belliyse ve kararlıysanız, hangi lisenin olduğu hiç önemli değil, su akıp yolunu buluyor.
