İstanbul'da 18 çeşit zemin var

Büyük deprem beklentisi içindeki İstanbul'un zemini, her bölgede ayrı özellikler taşıyor. Zemin açısından en riskli bölge olarak Avcılar ve Kadıköy sahil şeridi gösterilirken, Beykoz'daki Çavuşbaşı beldesi depreme karşı en sağlam zemine sahip.


       Büyük deprem beklentisi içindeki İstanbul'un zemini, her bölgede ayrı özellikler taşıyor. Zemin açısından en riskli bölge olarak Avcılar ve Kadıköy sahil şeridi gösterilirken, Çavuşbaşı depreme karşı en sağlam zemine sahip.
       İstanbul'da 18 ayrı grupta toplanan zemin formasyonu şöyle:
       1. Alüvyon: Depreme dayanıklı olmayan bu zeminde yapılaşma kesinlikle sakıncalı. Taşıma kapasitesi düşük olan bir zemin.
       2. Kuşdili Formasyonu: Taşıma kapasitesi zayıf olmasına karşın önlem alınarak bina yapılabiliyor. Bu zemine sahip Ataköy'ün altında genç ve hala faaliyette olan faylar bulunuyor.
       3. Alüvyon yelpazesi: Depreme dayanıklılığı zayıf olan bu zeminde yüksek katlı ve yoğun yapılaşma sakıncalı. Sultanbeyli'nin zemini de alüvyon yelpazesi. Bu tip zeminlerde ancak az katlı bina yapılması ön görülüyor.
       4. Bakırköy Formasyonu: İyi zemin olarak kabul ediliyor. Yapılaşmaya uygun ama zeminde lokal sorunlar olabilir. Bina sorunlu bölgeye denk gelmişse depreme dayanıklılığı azalıyor.
       5. Güngören Formasyonu: Depreme dayanıklı değil. Yapılaşmaya uygun değil. Zemin, 14 - 15 derece eğimlendiği zaman heyelan tehlikesi oluşuyor.
       6. Çukurçeşme Formasyonu: Büyükçekmece ve Küçükçekmece gölleri arasında bulunan bu zeminin taşıma kapasitesi iyi. Bina yapılabiliyor. Ancak yamaç olan bölgeler su tutuyor ve heyelan olabiliyor.
       7. Gürpınar, Karaburun ve Ceylan Formasyonu: Üç bölge de aynı özellikleri taşıyor. Avrupa yakasının büyük bölümünde bu üç zemin türü mevcut. Üç zemin de binaların depremde daha çok hasar görmesine neden oluyor. Depreme dayanıklı değil.
       8. Soğucak Formasyonu: Taşıma kapasitesi yüksek olan bu zemin, sağlam olarak nitelendiriliyor. Depreme dayanıklı. Küçükçekmece ve kuzeyiyle Sazlıbosna çevresinde görülüyor. Ancak suyun asitik özelliğinden etkilenerek erimesiyle yer altında mağaralar oluşuyor. Mağara yüzeye yakınlığıyla tehlike oluşturuyor.
       9. Hamamdere Formasyonu: Soğucak formasyonuyla aynı özellikleri taşıyor. Ancak taşıma kapasitesi daha az.
       10. Sarıyer Formasyonu: Volkanik kayalardan oluşan bu zemin, yapılaşmaya oldukça elverişli. Depreme dayanıklı. Ancak bu zeminde de depreme dayanıksız bazı bölümler çıkabiliyor.
       11.Kutluca, Hereke, Tepecik, Erikli, Kapaklı ve Kacatarla Formasyonu ve Tavşandere Kuvarslı Diyareti: Bu bölümlerin hepsi aynı özellikleri taşıyor. Taşıma kapasiteleri yüksek ve yapılaşmaya uygun. Depreme dayanıklı. Ancak yer yer erimeyle boşluklar oluşabiliyor.
       12. Çavuşbaşı Giyandoriti: Çavuşbaşı ve çevresinde görülen zemin, magmanın yüzeye çıkmasıyla oluşmuş sağlam bir kayadan oluşuyor. Depreme son derece dayanıklı. Ama kayanın çevresinde ayrışmış, sağlamlığını kaybetmiş bölgeler bulunuyor. Bu bölgeler yapılaşmaya uygun değil.
       13. Trakya Formasyonu: Sağlam bir zemin olmasına karşın kırılma, çatlama ve faylanma özelliklerine sahip. Düzlük bölgeleri yapılaşmaya uygun, eğimli bölgeleri değil. Sarıyer, Şişli Beyoğlu, Beşiktaş, Gaziosmanpaşa, Eyüp, İkitelli, Esenler ve Kağıthane'de görülüyor.
       14. Baltalimanı ve Tuzla Formasyonu: Taşıma kapasitesi yüksek, yapılaşmaya müsait ve depreme dayanıklı kayadan oluşuyor.
       15. Kartal Formasyonu: Trakya formasyonuyla benzer özelliklere sahip. Yapılaşmaya uygun bir zemin. Kayalaşma sürecini tamamladığı için bilim adamları tarafından depreme daha dayanıklı bulunuyor.
       16. Dolayoba, Göldağı, Aydost ve Kurtköy Formasyonu: Anadolu yakasının önemli bir bölümü bu zemine sahip. Taşıma kapasitesi çok yüksek, stabil ve deprem açısından sağlam bir zemin. Ancak tektonik olaylarla meydana gelmiş yer altındaki kırıklar birbiri üstüne biniyor. İki kırık arasındaki bölgeye rastlayan binalar depremde zarar görüyor.
       17. Karaburun, Çukurçeşme Formasyonu: 16. maddeyle aynı özellikleri taşıyor.
       18. Kartal, Tuzla Baltalimanı Formasyonu: Bilimadamları bu bölgeleri ölü fay hattı olarak nitelendiriyor.

İstanbul'un deprem haritası

       1. derecede tehlikeli: Adalar, Büyükçekmece, Avcılar, Bakırköy, Zeytinburnu, Kadıköy, Maltepe, Kartal, Pendik, Tuzla.
       2. derecede tehlikeli: Bahçelievler, Bağcılar, Küçükçekmece, Güngören, Bayrampaşa, Fatih, Eminönü, Beyoğlu, Üsküdar, Ümraniye, Sultanbeyli, Silivri.
       3. derecede tehlikeli: Çatalca, Esenler, Gaziosmanpaşa, Eyüp, Şişli, Kağıthane, Beşiktaş, Sarıyer, Beykoz, Şile.

'İstanbul'da ciddi kırık hatları var'

       Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Doç. Dr. Turgut Öztaş, İstanbul'daki pasif fay hatlarında her yıl yüzlerce deprem olduğunu söyledi. Öztaş'ın ölü fay hatlarıyla ilgili tespitleri şöyle:
       "İstanbul'da önemli, ciddi kırık hatları var. Bu hatlarda küçük depremler oluyor. Hatlardan birinin bulunduğu Samandra'da 20 gün önce 2.7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Bu depremlerin büyüklüğünün 6'ya kadar çıktığını biliyoruz. İstanbul'un yapılaşmasını düşündüğümüzde 5 - 5.5 büyüklüğünde bir deprem bile büyük hasara yol açar."
       Öztaş, Çatalca'daki fay hattına da dikkati çekerek, bu hattın 6 büyüklüğüne yakın deprem üretebileceğini belirtti.