Küçük arazide yüksek getiri

EBRU SUNGUR - Son dönemin popüler meyvelerinden aronya, tüketicilerin olduğu kadar girişimcilerin de radarında... Antioksidan özelliği ile nedeniyle tüketimi hızla artan aronya hem yetiştiriciler hem de işlenmiş ürün elde etmek isteyen girişimciler için yeni ve gelecek vaat eden bir meyve.

Anavatanı Kuzey Amerika olan aronya, geçen yüzyılın başlarında Rusya’da yetiştirilmeye başlanmış. Şu anda dünyada en fazla aronyanın yetiştirildiği ülke Polonya. Türkiye’deki geçmişi henüz 10 yıl kadar olmasına karşın Polonya’ya göre, lezzet ve besin değerleri açısından yüksek performans elde edilmesi bu alanda çalışanlara cesaret vermiş. Yalova’nın coğrafi işaret aldığı aronya Yalova’nın yanı sıra Kırklareli, Bursa, Manisa, Kırşehir ve Çanakkale’de de üretiliyor.

Hızlı amorti

Diğer tarım ürünlerine kıyasla yüksek fiyatla alıcı bulan aronya, bu özelliğiyle çok büyük olmayan arazilerde yetiştirildiğinde bile üreticisine kar sağlıyor. Mirasla bölünerek küçülmüş, buğday, ayçiçeği gibi ürünlerin yetiştirilmesine büyüklük açısından elverişli olmayan araziler, aronya tarımı ile yeniden üretime kazandırılabiliyor.

Aronya fidanlarının fiyatları, alım miktarına göre değişmekle birlikte, 60-150 lira arasında satışa sunuluyor. 1 dönüm araziye yaklaşık 400-500 fidan dikiliyor. Bu fidanlar üçüncü yıldan itibaren yılda 5 kilogram meyve vermeye başlıyor. Beşinci yılda ise tam verime ulaşıyorlar ve bir fidandan elde edilen meyve miktarı 20 kilograma yaklaşıyor. Böylece dönüm başına yıllık üretim 1 tona çıkıyor.

Halen 1 kilogram taze aronyanın 100 lira civarında alıcı bulduğu göz önüne alındığında bu meyveyi yetiştirmeye başlayan bir girişimcinin, yatırımını ilk hasatta amorti edip kara geçtiği hesaplanıyor. Elbette bu hesaba arazi dahil değil. Yani girişimcinin mevcut arazisinin üzerinde bu yatırımı yapması durumunda bu hesap geçerli.

Suyu seviyor

Soğuğa dayanıklı, farklı iklim ve toprak şartlarına son derece iyi uyum sağlayan aronyanın olmazsa olmazı ise su. Aronya bahçelerine damlama sulama düzeneği kurulması, böylece bitki kökünün susuz kalmasının engellenmesi öneriliyor. Geç çiçeklendiği için ilkbahar donlarından zarar görmeyen, genellikle dikimden sonraki ilk beş yıl budanması gerekmeyen, böceklerin tadından pek hoşlanmaması nedeniyle ilaçlama ihtiyacı duymayan aronyanın yetiştirilmesinin, pek çok tarımsal ürüne göre daha zahmetsiz olduğu söylenebilir.

Mor Aronya’da, tesis yatırımı hazırlığı

Aronya, tazesinden çok işlenmiş ürünlerinin tüketimiyle öne çıkıyor. Bu durum da aronya işleme tesisi ihtiyacını doğuruyor. Kendisi de bu meyveyi üreten Mor Aronya şirketi, Yalova’da kuracağı fabrikayla hem kendisinin hem de diğer üreticilerin mahsulünü işlemeyi hedefliyor.

Mor Aronya’nın kuruluş öyküsü şöyle: Feribot işletmecisi Negmar’ın ortaklarından Mehmet Koç, yurtdışı iş seyahatlerinde aronyayı görüyor ve tadına bakıyor. Döndüğünde meyvenin özelliklerini eşi Songül Koç’a anlatıyor. Endüstri mühendisi Songül Koç, diş hekimi kardeşi Aynur Rona ile birlikte aronya üretimine başlamaya karar veriyor. İki kadın girişimci Yalova’daki küçük bahçelerinde üretimi deneyimledikten sonra Kırklareli’nde 200 dönüm araziye 90 bin fidanlık aronya yatırımı yapıyorlar. Üç yıl önce dikilen bu fidanların tam verime ulaşmasıyla yıllık üretimin 400 bin tona çıkması bekleniyor. Halen Polonya menşeli organik tarım şirketi Biojuice firmasının Türkiye’deki tek temsilcisi olarak hizmet veren Mor Aronya, kendi tesisiyle de ürün işleme hazırlığı yapıyor.

Ürün geliştirme çalışmalarını Bezmialem Vakıf Üniversitesi ile yaptıklarını anlatan Mor Aronya Genel Müdürü Sertaç Kılıçaslan şu bilgileri veriyor:

“Yüksek lif ve besin değeri taşıyan aronya ekonomik olarak da katma değeri yüksek bir meyve. Mor Aronya olarak 90 bin ekili fidanımızdan hasat ettiğimiz meyveleri sıvı, kuru ve toz formunda müşterilerimize sunuyoruz. Aronyanın takviye edici gıda olarak tüketilmesi için ise Bezmialem Vakıf Üniversitesi ile Ar-Ge çalışmalarımız devam ediyor.”