Yılbaşında en çok kimler acil servisi ziyaret ediyor?

Yılbaşı geldi çattı, yeni yıl programları, arkadaş ziyaretleri, yeni yıl eğlenceleri planlandı. Ancak planlarınızı sağlığınızı göz önünde bulundurarak yapın. Yoksa yeni yıla isteseniz de istemeseniz de Acil Servis’te girmeniz mümkün…

Yılbaşı gecesinde yaşanan acil servis manzaralarını Hisar Intercontinental Hospital Acil Servis Sorumlusu Dr. İrfan Yaldır’a sorduk.

Yılbaşında en çok kimler acil servisi ziyaret ediyor?
Yılbaşında en sıklıkla alkol zehirlenmeleri vakalarıyla karşılaşıyoruz. Bunun dışında da geceleri özellikle geç saatlerde alkollü trafiğe çıkılmasına bağlı olarak trafik kazaları, diğer travmalar (düşme, darp vs.), mide bağırsak şikayetleriyle gelen hastalarımız oluyor.

Özellikle el kesikleri, kavgaya dayalı yaralanmalar ve alkol koması gibi vakalarda yapılması gereken ilk müdahalelerin şekli ve önemi
Her tip kesikte öncelikle kanama, kesinin derecesi ve dokulara verdiği zarar önem taşıyor. El, doğal olarak en önemli organlarımızdan biri… Bu anlamda da kesinin yeri ve oluşturduğu fonksiyon kaybının çok iyi değerlendirilmesi gerekiyor. Kalıcı bir hasar oluşup oluşmayacağına karar verdikten sonra da ilk iş anatomik bütünlüğün sağlanması olmalı… Yaralanma, kavgaya dayalı olsun olmasın yeri, oluş şekli ve klinik seyri nedeni ile çok önemli. İlk değerlendirme hızlıca yapılmalı ve uygun triaj (hastanın aciliyet derecesinin değerlendirilmesi) sonrası hızlıca hareket edilmelidir. Aynı şeyler her tip koma için de geçerli… Burada dikkat edilmesi gereken derin sarhoşluk-koma ayrımının yapılmasıdır. Profesyonel bir kişi tarafından yapılan refleks muayenesi ile bu durumda da kolaylıkla ayırıcı tanı koyabiliyoruz.

Doğru bilinen yanlışlar neler?
İlk müdahalede hala yanlış uygulamaların sürdüğünü üzülerek görüyoruz. En sık karşılaştığımız uygulamalar arasında kesik ve yanıklara diş macunu-tütün gibi maddelerin basıldığını, alkollü hastanın kusturulmaya çalışılmasını örnek verebiliriz. Tıpta ilk prensip “öncelikle zarar vermemek”tir. Bu anlamda hastayı en yakın sağlık kurumuna uygun şartlarla naklederek zaten görevinizi yapmış oluyorsunuz…

Hastaneye ulaşıncaya kadar kanamalı bir yaralanmaya nasıl müdahale edilmeli?
Hastaya müdahale kesinlikle bilinçli bir kişi tarafından yapılmalıdır. Birkaç yöntem bu konuda işe yarayabilir. Bunlarda birincisi elimizi ve tampon vazifesi görecek temiz bir bezi kaldırmadan yara bölgesine bastırarak, hiç kaldırmadan bu bölgeye en az 5 dakika basınç uygulamaktır. Kol ve bacakta büyük tamponlar kullanılmalıdır. Bunun yanında turnike dediğimiz kanayan organın birkaç cm yukarısını (vücutla arasındaki bölgeyi) baz alarak uzun bir bağla (ip, kravat, çorap vb.) sıkıca bağlamak kanamayı durdurabilir. Bir başka yöntem ise birkaç kat yapılan tampon üzerinden basınçlı sargı uygulamasıdır. Bunların yanında eğer kırık ya da çıkıktan şüphelenilmiyorsa o organın kuvvetle bükülmesi ve içine tampon konması, dirsek ya da diz atardamarlarına baskı uygulayarak kanamayı azaltabilir.