Metabolizmanız nasıl bahar saati uygulamasına kurulur sorusunu cevaplandırmadan önce daha temel bir soruyla başlayalım isterseniz; Metabolizma nedir? Metabolizma; vücudun temel gizemi… Aslında metabolizma sizlerin bazal metabolizma hızı olarak bildiği yani dinlenme anında tüm organların harcadığı kalori olarak tanımlanan terimdir. Vücudumuz kendi büyüklüğüne göre çalışan bir metabolizma hızına sahiptir. Metabolizma hızı vücudun büyüklüğünün dışında, yaş, cinsiyet, kas kütlesinin miktarı, yenilen yiyeceğin protein-karbonhidrat ve yağ oranı, fiziksel aktivite yapıp ya da yapmama ve iklim koşullarına göre değişiklik gösterebilmektedir. Metabolizma hızı birçok etkene bağlı olmasından dolayı kişisel olarak ayrıcalıklar gösterebilmektedir. Hayatımızın her döneminde değişebilen kalori harcamasını etkileyen sebepler metabolizmamızı etkilese de bu tuzaklara düşmeden vücudumuzu anlayarak nelere dikkat etmeliyiz?
1. Krallar Gibi Kahvaltı Yapmak
Gece boyunca bir şey tüketilmediği için uzun süren açlık nedeniyle metabolizma hızınız yavaşlamaktadır. Sabahları uyandıktan sonra metabolizmanızı canlandırmak için en fazla 1 saat içerisinde ve sağlıklı besinlerden oluşan bir kahvaltı gerekmektedir. Eğer sabahları kahvaltı etmeden güne başlanırsa geçen her süre metabolizmanızın daha da yavaşlamasına sebep olmaktadır. Fakat kilo problemi yaşayan kişilerin enerji harcama sorunları olmasından dolayı zayıf olan kişilere göre daha yoğun bir kahvaltı yapmaları zayıflamayı kolaylaştırmak yerine zorlaştırmaktadır. Yapılan araştırmalar şişman kişilerin kahvaltıyı geç ve oldukça yoğun yaptığını göstermektedir.
2. Öğün Atlamak
Metabolizmayı hızlandırmanın en önemli noktası düzenli öğün tüketimidir. Öğün atlamak metabolizmanızı yavaşlatmaya sebep olabilir, özellikle öğle öğünü metabolizma için en değerli öğündür! Bu öğünü atlamak gece yatana kadar olan süreçte açlık hissinizi tetikleyecek ve sürekli atıştırmaya yönelmenize sebep olacaktır! Yapılan araştırmalar öğle öğününü atlayarak günde sadece 2 öğün yemeyi alışkanlık haline getiren kişilerin daha hızlı kilo aldığını, zayıflamaya çalışan kişilerin de düzenli kilo veremediğini bildirmektedir.
3. Mensturasyon Döngüsüne Dikkat
Metabolik hızınız yumurtlama anından bir hafta önce en düşük, mensturasyondan sonra ise en yüksek düzeye ulaşmaktadır. Bu nedenle mensturasyondan önceki hafta beslenmenizde bol miktarda proteinli yiyeceklere yer vermeli ve her gün su içimine dikkat etmelisiniz. Mensturasyondan önceki hafta kahvaltıda peynir ve yumurta, öğle ve akşam yemeklerinizin birinde ızgara balık, kırmızı et veya beyaz et, ara öğünlerde ise süt, kefir ya da yoğurt grubundan tüketmek metabolizmanızı canlandırmanıza yardımcı olacaktır.
4. Uyku Düzeni Önemli
Uyku zamanınız; vücudunuzun yağ oranını arttırmamak ya da kilo verme oranını arttırmak için kontrol altında tutmanız için en kolay kurallardan biridir. Düzenli olarak 8 saat uyku metabolizmanızın iyi çalışması için yeterlidir.
5. Bahar Vakti Artık Güneş Vakti!
Güneş girmeyen eve tartı girmektedir. Neden mi? D vitamini güneşle aktive olan bir vitamindir. Ülkemiz konumu gereği genellikle güneş alan bir ülke olmasına rağmen birçok kişi farkında olmadan D vitamini eksikliğine maruz kalıyor ve birçok çalışma D vitamini eksikliği ile yağ hücrelerinin fonksiyonları ve obezitenin ilişkili olduğunu bildiriyor. Bu sebeple vücut için yeterince D vitamini sağlamak çok önemlidir. D vitamini alımının en ideal yolu ise güneşlenmektir. Yüz, kollar, eller, bacaklar veya sırtın haftada en az üç kez 15 dakika güneş ışığına maruz kalması gerekir. Unutmayın; güneşin bizlere hediyesi olan D vitamini metabolizmayı hızlandıran sihirli bir değnek gibidir!
6. Nerede Hareket Orada Bereket
Artık harekete geçme zamanınız gelmedi mi? Kas kitlesi direk olarak kalori yakımı ile doğru orantılıdır. Yani kas oranı normale göre yüksek ise metabolizma hızınız yüksek demektir. Gün içerisinde yapacağınız düzenli egzersiz ile kalori yakımını fazlasıyla arttırılabilir; metabolizmanızın aktif ve sürekli olarak çalışmasını sağlayabilirsiniz. Uzun süreli ve orta tempo ile yapılan egzersizler hızlı tempo ile daha kısa süre yapılan egzersizlere göre daha verimli sonuçlar sağlamaktadır. Spor yapmak için vaktiniz yoksa gün içerisindeki hareketinizi asansör kullanmak yerine merdivenleri tercih ederek, yürüyerek gidilebilecek noktalara araçsız giderek arttırabilirsiniz.
7. Menü Planlamaya Dikkat
Yapılan araştırmalar sonucunda yiyeceklerde bulunan besin öğelerinin ayrı ayrı metabolizmaya etkileri kanıtlamışlardır. Sonuçlara göre yağlar ve karbonhidratların yendikten sonraki metabolizma hızına etkisinin % 6 kadar arttırabildiğini, proteinlerin ise % 30’a kadar arttırabildiğini açıklamaktadır. Bu bilgiler ışığında öğünlerinizde yediğiniz yiyeceklerin büyük bir kısmının kaliteli protein kaynakları, az miktarda da yağ ve rafine edilmemiş karbonhidratlardan oluşmasına dikkat etmelisiniz. Böylece metabolizmanızın sürekli aktif kalmasını sağlayarak kilo artışınıza da dur demiş olacaksınız!
Uzm. Dyt. Aslıhan Küçük
Beslenme ve Diyet Uzmanı